امروز استفاده از داروهای گوارش به طرز عجیبی در حال افزایش بوده و این نشان‌دهنده این است که خیلی از افراد در سیستم گوارشی خود با مشکلاتی مواجه هستند. تنوع چنین داروهایی در بازار بسیار زیاد است، اما در این میان، فقط تعداد کمی از آن‌ها بیشترین مصرف را دارد.
نکته قابل تامل در این باره این است که خیلی از افراد به‌صورت خودسرانه از چنین داروهایی استفاده می‌کنند. این موضوع خود سبب شده تا مصرف هریک از این داروها در سراسر دنیا و به‌خصوص کشور خودمان به طرز غیر قابل باوری افزایش پیدا کند.
در این مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید. علاوه‌بر این، ما در ادامه مقاله پرمصرف‌ترین داروهایی که در دنیا و حتی ایران استفاده می‌شود را به طور کامل بررسی کرده و عوارض مصرف خودسرانه هریک را بیان می‌کنیم.
فاموتیدین، داروی گوارشی پرمصرف
فاموتیدین یکی از داروهای گوارش بوده که با توجه به اثرات بسیار خوب، خیلی از پزشکان در نسخه‌های خود از آن استفاده می‌کنند. افرادی که به زخم دوازدهه مبتلا هستند، ممکن است نیاز داشته باشند از چنین دارویی برای پیشگیری از عود مجدد آن کمک بگیرند.
این دارو در ۲ دوز ۲۰ و ۴۰ میلی‌گرم توسط شرکت‌های بسیاری تولید شده و در بازار موجود است. نکته مهم درباره آن این است که خیلی از افراد می‌توانند بدون داشتن نسخه آن را از داروخانه‌ها تهیه کنند و به همین دلیل، احتمال مصرف خودسرانه آن خیلی زیاد است.
اسید معده بسیار قوی بوده و فقط دیواره معده می‌تواند در برابر آن مقاوم باشد. به همین دلیل، که به رفلاکس یا حتی زخم معده دچار باشید، احتمال بروز درد و عوارض دیگر وجود دارد. معمولا پزشک برای برطرف‌شدن این مشکل، داروی فاموتیدین را تجویز کرده و شما باید آن را یک و نهایتا ۲ بار در روز مصرف کنید.
دقت داشته باشید، مصرف خودسرانه و زیاد از حد چنین دارویی می‌تواند با عوارض بی‌شماری همراه باشد. به‌عنوان‌مثال، ممکن است فرد به اسهال و گاهی اوقات حتی به یبوست دچار شود. همچنین، در برخی از افراد احتمال بروز سردرد و سرگیجه وجود دارد.
داروی گوارشی پرمصرف امپرازول
از دیگر داروهای گوارشی که حجم تقاضا برای آن در سطح جهان و ایران بسیار بالا بوده، امپرازول است. این دارو کاربردهای زیادی برای اختلالات گوارشی داشته و می‌تواند در پیشگیری از رفلاکس معده، درمان سندروم زولینجر-الیسون و حتی کاهش درد و ناراحتی ناشی از زخم معده موثر باشد.
این دارو با توجه به اینکه می‌تواند جلوی پیشرفت زخم معده را تا حد زیادی بگیرد، نقش موثری در پیشگیری از بروز سرطان در این ارگان خواهد داشت. معمولا بهترین زمان برای مصرف چنین دارویی، حدود نیم ساعت قبل خوردن وعده‌غذایی است.
یکی از نکات بسیار مهم که هر کسی باید به آن توجه کند، این است که چنین داروهایی باید توسط دکتر فوق تخصص گوارش تجویز شود. در غیر این صورت، مصرف آن‌ها ممکن است عوارض زیادی مثل واکنشهای پوستی، تهوع و حتی سردرد را در پی داشته باشد.
دیفنوکسیلات، بهترین داروی ضداسهال
یکی داروهای گوارشی که می‌تواند برای برطرف شدن مشکلاتی مثل اسهال به کار گرفته شود، دیفنوکسیلات است. البته باید به این موضوع توجه کنید که این مشکل همیشه با استفاده از دیفنوکسیلات برطرف نمی‌شود. بسته به عللی که سبب بروز اسهال شود، ممکن است تاثیر دارو متفاوت باشد.
همچنین، به‌هیچ‌عنوان بدون نسخه از چنین دارویی استفاده نکنید؛ چراکه مصرف آن با عوارض زیادی همراه است. به‌علاوه، استفاده از دیفنوکسیلات برای کودکان زیر ۱۳ سال ممنوع بوده و می‌تواند مشکلات بسیاری ایجاد کند.
مصرف خودسرانه این داروهای گوارشی ممکن است با مشکلاتی مثل بی‌حسی دست‌وپا، سردرد، احساس بی‌قراری در طول مدت اثر آن و خواب‌آلودگی همراه باشد. همچنین، یکی از عوارض این دارو خشکی دهان بوده و می‌تواند شانس پوسیدگی دندان را افزایش دهد. دقت داشته باشید، استفاده بیش از اندازه دیفنوکسیلات نه‌تنها مشکلات گوارشی را برطرف نمی‌کند، بلکه سبب ناراحتی معده، تهوع و استفراغ خواهد شد.
درمان درد معده با پنتوپرازول
پنتوپرازول اثری مشابه امپرازول داشته و می‌تواند به‌خوبی مشکلاتی مثل درد و ناراحتی معده، رفلاکس و حتی زخم‌های دوازدهه را درمان کند. معمولا توصیه پزشکان بر این است که این داروهای گوارشی به‌صورت ناشتا و قبل از خوردن صبحانه استفاده شود.
یکی از نکات مثبت درباره استفاده از پنتوپرازول این است که نسبت به سایر داروهای تجویزشده برای مشکلات گوارشی، از عوارض خیلی کم‌تری برخوردار است. همین موضوع نیز سبب شده تا مصرف آن نه‌تنها در ایران، بلکه در کل دنیا بسیار زیاد باشد.
سیزاپراید، مناسب برای دردهای معده
از دیگر داروهای گوارشی که مصرف آن در کل دنیا بالا است، می‌توان به سیزاپراید اشاره کرد. برخی از افراد که به بیماری‌هایی مثل نوروپاتی اتونومیک، اسکلروز سیستمیک و حتی دیابت مبتلا هستند، ممکن است در اثر برخی اختلالات عصبی دچار مشکلاتی مانند سوهاضمه، سوزش معده و رفلاکس شوند.
برای این افراد، استفاده از داروهای معمولی خیلی کارآمد نخواهد بود. به همین دلیل، از داروهایی مثل سیزاپراید استفاده می‌شود تا درصورتی‌که مشکلات گوارشی به دلایل عصبی اتفاق افتاده باشد، آن‌ها را درمان کند. برای اینکه این دارو بتواند اثر خوبی داشته باشد، باید ۴ بار در طول روز استفاده شود.
معمولا قبل از هر وعده‌غذایی باید از سیزاپراید استفاده کنید تا مشکلات گوارشی بعد از آن کم‌تر بروز پیدا کند. همچنین، یک عدد از آن را باید موقع خواب مصرف کنید. توجه داشته باشید که احتمال بروز برخی عوارض مانند نفخ، یبوست و حتی در موارد شدیدتر، تشنج نیز وجود دارد. به همین دلیل، برای تهیه آن حتما باید با پزشک متخصص مشورت لازم را داشته باشید.
جمع‌بندی
داروهای گوارشی زیادی در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد که هرکدام برای مشکلات خاصی کارآمد است. این داروها بسته به مکانیسم اثری که دارد، ممکن است از قدرت متفاوتی برخوردار بوده و بر همین اساس، شانس بروز عوارض ناشی از مصرف برخی از آن‌ها بیشتر خواهد بود. با توجه به عدم آگاهی کافی خیلی از بیماران از عوارض بعد از این موارد و نحوه مصرفشان، بهتر است با پزشک مشورت کافی داشته باشند.
با اینکه امکان خرید بدون نسخه برخی از این داروها وجود دارد، اما توصیه اکید بر این است که به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک از چنین مواردی استفاده نکنید. در صورت مصرف خودسرانه این‌گونه داروها، باید منتظر عواقب جبران‌ناپذیری باشید.
