کولیس چیست؟ انواع کولیس را بشناسید! + ۶ کاربرد کولیس

کولیس ابزاری مهم است که در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای گسترده‌ای دارد. ما در این مطلب به شما توضیح می‌دهیم که کولیس چیست و انواع کولیس را به شما معرفی خواهیم کرد؛ همچنین در مورد کاربرد کولیس و نحوه استفاده از آن هم اطلاعاتی به شما ارائه می‌دهیم.

کولیس چیست؟

کولیس یکی از دقیق‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری است که در حوزه‌های مختلفی مثل مشاغل پزشکی، صنعتی، مهندسی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار امکان محاسبه دقیق طول، قطر و عمق اشیاء مختلف را فراهم می‌کند. کولیس به انگلیسی caliper خوانده می‌شود و ممکن است در لیست ابزارهای گوناگون، آن را با این نام هم مشاهده کنید. این ابزار، ظاهری شبیه به خط کش دارد و مدرج است؛ اما در قسمت انتهایی و ابتدایی آن، شاخک‌هایی دیده می‌شود. به عبارت دقیق‌تر، این ابزار دو فک فلزی دارد که به هم وصل شده‌اند و ممکن است به‌صورت موازی یا خطی نسبت‌به همدیگر، حرکت کنند.

کولیس ابزاری برای اندازه‌گیری قطر بیرونی و قطر درونی اجسام است. کولیس‌ها به سه دسته کولیس ورنیه، کولیس ساعتی و دیجیتال تقسیم می‌شوند. از این ابزار در صنایع مختلفی از تاسیسات گرفته تا پزشکی و هوافضا استفاده می‌کنند.

کاربرد کولیس

برای اینکه به‌طور دقیق‌تر متوجه شوید کولیس چیست، باید با کاربردهای این وسیله آشنا باشید. در اینجا برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن را به شما معرفی می‌کنیم.

• اهداف پزشکی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای این وسیله، در صنایع پزشکی و جراحی برای اندازه‌گیری ابزارهای این حوزه است. برای این منظور، کولیس‌های مخصوصی با ابعاد مختص به کاربردهای جراحی ساخته شده‌اند که نسبت به کوچک‌ترین تغییرات هم حساس هستند.

همان طور که در سایت sciencedirect اشاره شده، کولیس های کشویی و کولیس های پخش کننده ابزار استانداردی هستند که در اکثر آزمایشگاه های انسان شناسی بیولوژیکی یافت می شوند (شکل 3.2).

Sliding calipers and spreading calipers are the standard instruments found in most biological anthropology laboratories

• صنایع فولاد

در صنایع فولاد برای اینکه ابعاد محصولات تولید شده از حالت استاندارد خارج نشود، به ابزاری برای اندازه‌گیری دقیق آن‌ها نیاز است؛ از همین رو از کولیس برای این منظور استفاده می‌شود.

• صنایع هوا و فضا

در صنعت هوا و فضا، کوچک‌ترین بی‌دقتی می‌تواند ضرر و زیان‌های بزرگی به بار آورد؛ از همین رو استفاده از کولیس در این صنایع به شدت توصیه می‌شود و از اهمیت زیادی هم برخوردار است.

• لوله‌کشی ساختمان

به احتمال زیاد می‌توانید حدس بزنید که در لوله‌کشی ساختمان، نقش کولیس چیست. این ابزار برای اندازه‌گیری لوله‌ها و سایر پارامترهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• کاربردهای آزمایشگاهی

یکی دیگر از کاربردهای کولیس، در صنایع آزمایشگاهی برای مواردی مثل به دست آوردن انقباض و انبساط مواد و … است.

• کاربردهای آموزشی

در مدارس و موسسات آموزشی هم از این وسیله برای اندازه‌گیری ابزارهای مختلف و آموزش‌دادن به دانش‌آموزان استفاده می‌شود.

آشنایی با انواع کولیس

کولیس به انگلیسی caliper، در انواع و مدل‌های متنوعی ساخته می‌شود تا امکان استفاده از آن برای کاربردهای گوناگون وجود داشته باشد. این وسیله از نظر ظاهر، ابعاد و نحوه استفاده به انواع مختلفی تقسیم می‌شود؛ اما اگر بخواهیم یک دسته‌بندی کلی برای آن در نظر داشته باشیم، می‌توانیم تمام کولیس‌ها را در سه نوع دیجیتال، عقربه‌ای و ساده جای دهیم. در ادامه به شما توضیح می‌دهیم که ویژگی هر کولیس چیست و مزایا و معایب هر کدام را هم بررسی خواهیم کرد.

• کولیس ساده یا ورنیه

ورنیه ساده‌ترین نوع کولیس است که یک دهانه ثابت، دو شاخک بلند در انتها و دو شاخک کوتاه در قسمت بالایی دارد. این ابزار می‌تواند وسایلی تا ابعاد 30 سانتی‌متر را با دقت بسیار بالایی اندازه بگیرد.

ازجمله مهم‌ترین مزایای کولیس ورنیه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اندازه‌گیری وسایل مختلف با دو مقیاس سانتی‌متر و اینچ
• دقت بسیار بالا
• امکان استفاده برای اندازه‌گیری قطعات مختلف
• مقاومت و طول عمر بالا

البته این وسیله هم مانند هر ابزار دیگر، با معایب خاصی همراه است؛ برای مثال، مهم‌ترین نقطه ضعف آن این است که امکان دارد افراد تازه‌کار، نحوه اندازه‌‌گیری با کولیس ورنیه را بلد نباشند.

• کولیس عقربه‌ای

این کولیس یک صفحه عقربه‌ای به شکل ساعت دارد و زمانی که شما اندازه یک وسیله را با باز و بسته کردن شاخک‌های کولیس محاسبه می‌کنید، ابعاد دقیق آن روی صفحه به نمایش درمی‌آید. مهم‌ترین مزایای این وسیله شامل موارد زیر است:

• کار کردن با آن راحت است.
• نیاز به باتری ندارد.

اگر می‌پرسید معایب این کولیس چیست، باید به مواردی مثل سخت بودن تعمیرات آن در صورت خرابی و حساس بودن نسبت‌ به شرایط محیطی خاص مثل رطوبت بالا یا گرما و سرمای شدید اشاره کنیم.

• کولیس دیجیتال

مدرن‌ترین انواع کولیس، مدل دیجیتال است که یک صفحه نمایش دیجیتال روی بدنه آن به چشم می‌خورد. این وسیله امکان اندازه‌گیری اشیاء مختلف با مقیاس‌های متر، فوت، اینچ و … را فراهم می‌کند. مزایای مهم آن شامل موارد زیر است:

• دقت بیشتر نسبت ‌به انواع قبلی
• امکان ذخیره اطلاعات
• امکان اتصال به کامپیوتر
• اندازه‌گیری بسیار راحت اجسام مختلف

تنها نقطه ضعف این نوع کولیس هم دشوار بودن تعمیرات آن در صورت خرابی خواهد بود.

نحوه اندازه‌‌ گیری با کولیس

حال که متوجه شدید کولیس چیست و چند نوع دارد، بیایید نحوه کار با آن را هم مرور کنیم. برای اندازه‌گیری قطر خارجی یک جسم، باید گیره‌های بزرگ کولیس را در دو طرف آن جسم قرار داده و محکم کنید؛ اما اگر قصد اندازه‌گیری قطر داخلی یک جسم را دارید، باید گیره‌های کوچکتر را داخل آن جسم قرار داده و به سمت لبه‌ها بچسبانید.

بعد از اینکه گیره‌ها در جای خود محکم شدند، کافیست عدد مورد نظر را به‌صورت زیر به‌دست آورید:

1. ابتدا باید خطوط روی قسمت متحرک را از اولین عدد شمارش کرده و عدد به‌دست آمده را بر حسب میلی‌متر یا اینچ یادداشت کنید.
2. سپس باید خطوط قسمت متحرک و قسمت اصلی را نگاه کنید تا خطوط منطبق بر هم را تشخیص دهید.
3. حالا باید عدد به‌دست آمده را بر دقت کولیس (۰.۰۱ – ۰.۰۲ – ۰.۰۵) ضرب کنید.
4. در آخر عددهای به‌دست آمده را جمع کنید تا اندازه نهایی به‌دست آید.

همان‌طور که می‌بینید، نحوه اندازه گیری با کولیس کار سختی نیست و فقط نیاز به کمی دقت و تمرین دارد.

تفاوت کولیس و ریزسنج

یکی دیگر از ابزارهای اندازه‌گیری رایج، ریزسنج نام دارد که درست مانند کولیس، به‌دلیل دقت بالا در اندازه‌گیری مورد توجه قرار گرفته است. محبوبیت و دقت این دو ابزار باعث شده بسیاری از افراد با این سوال مواجه شوند که فرق ریزسنج با کولیس چیست؟ مهم‌ترین تفاوت کولیس و ریزسنج، در کاربرد آن‌هاست. ریزسنج‌ها کاربردهای محدودتری دارند و برای اندازه‌گیری اشیاء ریز یا صفحات نازک مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما کولیس‌ها امکان اندازه‌گیری اجسام مختلف تا 30 سانتی‌متر را هم فراهم می‌کنند. با این ‌اوصاف باید گفت هر ابزار جای خود را دارد و نمی‌توان یکی را ‌جای دیگری استفاده کرد.

نکات مهم در خرید کولیس

برای اینکه یک کولیس باکیفیت و مقاوم خریداری کنید، لازم است به نکات خاصی توجه داشته باشید. در اینجا به برخی از این نکات اشاره خواهیم کرد:

۱- دقت اندازه‌گیری

اگر بپرسند مهم‌ترین معیار برای خرید کولیس چیست، بی هیچ مکثی می‌توان دقت اندازه‌گیری را نام برد. این وسیله باید با استفاده از استانداردهای بین‌المللی، درجه‌بندی شده باشد؛ همچنین باید زوایای مختلفی داشته باشد و در چندین سایز تولید شود تا اندازه‌گیری اجسام با استفاده از آن، با کمترین خطا صورت گیرد.

۲- جنس بدنه

بدنه این وسیله باید از مواد مقاوم در برابر ضربه، رطوبت و فشار تولید شده باشد تا طول عمر و مقاومت آن بالا برود. در غیر این‌صورت ممکن است بعد از مدت کوتاهی خراب شود و شما نیاز به خرید یک وسیله جدید پیدا کنید.

۳- برند سازنده

درصورتی‌که برای خرید این ابزار به سراغ برندهای معروف و شناخته شده بروید، خیالتان از بابت کیفیت آن راحت خواهد بود.

۴- قیمت

برخی از فروشندگان، این محصول را با قیمت نجومی و غیرمنصفانه‌ای عرضه می‌کنند. شما باید در زمان خرید، قیمت چند فروشنده را با هم مقایسه کرده و سپس معقولانه‌ترین و منصفانه‌ترین گزینه را انتخاب کنید.

کولیس رونیکس، باکیفیت و قابل اعتماد

در این مطلب سعی کردیم به شما بگوییم کولیس چیست و هرآنچه برای آشنایی با این ابزار نیاز داشتید را به شما توضیح دادیم. برند رونیکس، یکی از بهترین مارک ابزار آلات در ایران است، محصولات بسیار باکیفیتی را تولید می‌کند. اگر به یک ابزار دقیق برای اندازه‌گیری اجسام مختلف و استفاده در صنایع گوناگون می‌گردید، می‌توانید روی کولیس‌ رونیکس حساب کنید.

این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد