گردشگری شبانه (Noctourism)که ترند جدید کاوش پس از تاریکی است، قرار است در سال ۲۰۲۵ نحوه دیدن جهان توسط شب‌زنده‌داران را دگرگون کند. در یک نظرسنجی از Booking.com در سال گذشته، نزدیک به دو سوم (۶۲٪) از شرکت‌کنندگان در ۳۳ کشور گفتند که به فکر تعطیلاتی با تجربه‌های شبانه هستند؛ از تماشای ستارگان و اقامت شبانه در سافاری گرفته تا تورهای شهری بعد از غروب.
شرکت تورهای لوکس Wayfairer Travel گزارش داده که میزان شرکت در گشت‌وگذارهای شبانه در سال ۲۰۲۴، رشدی ۲۵ درصدی داشته است. لی تامپسون، هم‌بنیان‌گذار شرکت Flash Pack، می‌گوید که تقاضا در میان مسافران نسل هزاره (دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی) تا ۴۰٪ افزایش یافته است. او گفته: «ما در سال‌های اخیر شاهد افزایش تمایل به تجربه‌های بدون الکل بوده‌ایم. حالا مردم به دنبال تجربه‌های منحصربه‌فردی هستند که فراتر از گذراندن شب در بارها باشد و همین موضوع به رونق نکتوریسم یا گردشگری شبانه دامن زده است.»
شاید دلیل اصلی این روند ساده‌تر از این حرف‌ها باشد. در دورانی که گردشگری بیش از حد (overtourism) بسیاری از نقاط دنیا را به مکان‌هایی شلوغ و تکراری تبدیل کرده، گردشگری شبانه می‌تواند دیدگاه تازه‌ای از جاذبه‌های آشنا را در اختیار گردشگران قرار بدهد. این فرصتی است برای کشف دوباره جهانی که در شب چهره‌ای متفاوت پیدا می‌کند.
سافاری در شب
در یک سافاری معمولی در آفریقا که در طول روز انجام می‌شود، معمولاً تنها حدود ۳۰٪ از پستانداران قابل مشاهده‌اند، در حالی‌که حدود ۷۰٪ از این حیوانات شب‌زی هستند؛ از جمله بوش‌بیبی (نوعی میمون کوچک شبگرد) و گورکن عسل خوار؛ بنابراین تعجبی ندارد که تقاضا برای سفرهای حیات‌وحش در شب افزایش یافته است.
دن فری، مدیرعامل شرکت Wildlife Worldwide می‌گوید: «مهمانان بیش‌ازپیش به دنبال دیدن گونه‌های نادر و متفاوت هستند.» این شرکت اخیراً سفری جدید به آفریقای جنوبی طراحی کرده تا گردشگران بتوانند پستانداران خاص و شب‌زی مانند آردوارک (مورچه‌خوار زمینی) و آردوُلف (گرگ خاکی) را از نزدیک ببینند.
شفق شمالی
برای هرکسی که مشتاق کاوش جهان پس از تاریکی است، شفق شمالی معمولاً در صدر فهرست قرار دارد. بر اساس جدیدترین آمار، صنعت مرتبط با شفق‌های قطبی در سال ۲۰۲۳ ارزشی معادل ۶۸۶ میلیون پوند داشته است. همچنین، در دسامبر سال گذشته، انجمن آژانس‌های مسافرتی بریتانیا (ABTA) اعلام کرد که یک‌پنجم مسافران بریتانیایی برنامه سفر به مناطقی را داشته‌اند که شانس دیدن شفق قطبی در آن‌ها وجود دارد که افزایشی ۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ داشته است.
در همین حال، طبق داده‌های شرکت تحلیلی Cirium در حوزه هوانوردی، پروازهای فصلی به شهر ترومسو در نروژ که به «پایتخت شفق شمالی» معروف است، از ۲۲ پرواز در سال ۲۰۲۳ به ۸۷ پرواز در سال گذشته افزایش یافت. کاملاً مشخص است که علاقه به شفق قطبی به طور چشمگیری در حال افزایش است.
اقامت زیر آسمان شب
چه چیزی باعث افزایش تقاضا برای اقامت در مکان‌هایی شده که چشم‌انداز آسمان شب را ارائه می‌دهند؟ به گفته کریس مک‌اینتایر، بنیان‌گذار شرکت Expert Africa، این موضوع به احساس ارتباط بازمی‌گردد. او بر این باور است که اقامت و گردش ستاره‌بینی در سافاری که در زیر آسمانی وسیع و باشکوه رخ می‌دهد و صدای زوزه کفتارها در پس‌زمینه شب، ترکیبی از آرامش و هیجان را فراهم می‌کنند و باعث می‌شوند گردشگران ارتباطی عمیق‌تر با طبیعت وحشی احساس کنند.
مالدیو نیز به‌سرعت از این ترند استقبال کرده است. از امسال، مهمانان اقامتگاه میلایدهو در جزیره با آتول باا می‌توانند تجربه «خواب زیر ستارگان» را رزرو کنند، تختی که روی یک شنزار خصوصی قرار دارد و فقط با قایق قابل دسترسی است.
در سال ۲۰۲۱، هیئت گردشگری سوئیس نیز پروژه‌ای با عنوان هتل میلیون ستاره راه‌اندازی کرد. این تجربه که از طریق پلتفرم کمپینگ وحشی Nomady قابل رزرو است، شامل حدود ۵۰ اقامتگاه منحصربه‌فرد با چشم‌اندازهای خیره‌کننده از آسمان شب می‌شود.
سفر برای تماشای ستارگان
با رشد سالانه ۱۰ درصدی آلودگی نوری در جهان و ناپدید شدن راه شیری از دید یک‌سوم جمعیت زمین، آسمان پرستاره خود به دلیلی برای سفر تبدیل شده است. رابرت مَسی، معاون اجرایی انجمن سلطنتی اخترشناسی بریتانیا می‌گوید: «مردم به دنبال تجربه‌ای هستند که به‌سادگی در خانه برایشان ممکن نیست.»
به گفته مسی، از بهترین مقاصد برای تماشای ستارگان می‌توان به رصدخانه COAA در آلگاروه (پرتغال) اشاره کرد، جایی که علاقه‌مندان آماتور هم می‌توانند از تلسکوپ‌ها استفاده کنند. همچنین مناطقی بدون آلودگی نوری مانند مناظر بکر شیلی، نامیبیا و بیابان‌های استرالیا در فهرست او قرار دارند.
تورهای شهری و معماری پس از تاریکی
بازدید در شب راه‌حلی ساده و مؤثر برای مقابله با گرمای شدید روز و شلوغی بیش از حد گردشگری است. در اردن، رویداد هفتگی پترا در شب (Petra by Night) این امکان را فراهم می‌کند که بازدیدکنندگان پس از ساعات عادی، از گنجینه‌ی نبطی‌ها دیدن کنند، در حالی که هزاران فانوس، این بنای باستانی را روشن کرده‌اند.
همچنین، تاج محل در هند، به مدت پنج شب در حوالی ماه کامل، به روی بازدیدکنندگان باز می‌شود اما فقط ۵۰ نفر در هر نوبت می‌توانند این تجربه را داشته باشند. این بازدید شبانه، چشم‌اندازی کاملاً متفاوت و تازه از این بنای مشهور ارائه می‌دهد.
غواصی شبانه در دریا
دریا در شب هنوز حوزه‌ای نسبتاً توسعه‌نیافته است و بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، تعداد شرکت‌کنندگان در دوره غواصی شبانه PADI تنها ۲ درصد افزایش داشته است. اریک آلبینسون، مدیر آموزش PADI و یکی از نویسندگان دوره غواصی شبانه، می‌گوید اضطراب در تجربه اول کاملاً طبیعی است اما بسیاری از افراد غواصی در شب را آرامش‌بخش می‌دانند. او این ماجراجویی را از زاویه‌ای تازه توصیف می‌کند: «در غواصی شبانه حس می‌کنید وارد فضا شده‌اید، با این تفاوت که شانس دیدن دنیای دریایی درخشان و زیست‌تاب نیز نصیبتان می‌شود.»
