مردم سراسر جهان راه‌های هوشمندانه‌ای برای کشاورزی در شرایط سخت کشف کرده‌اند. زمین آنها ممکن است بیش از حد خشک، خیلی مرطوب، خیلی گرم یا مستعد حشرات یا طوفان‌های مخرب باشد. اگر زمین خیلی شیب‌دار باشد، مردم ممکن است کشاورزی تراس را امتحان کنند. فرهنگ‌ها در پرو، ژاپن، فیلیپین، مکزیک، مدیترانه، شرق آفریقا، یمن و چین همگی به طور مستقل مفهوم کشاورزی تراس یا تراس‌بندی را ایجاد کرده‌اند.
چرا کشاورزی معمولی روی تپه‌ها کار نمی‌کند؟
کشاورزی متعارف تمام درختان و گیاهان را برای جایگزینی آنها با یک محصول مانند گندم حذف می‌کند. این نوع کشاورزی در شیب‌های تند شکست می‌خورد زیرا باعث فرسایش و رانش زمین می‌شود.
فرسایش فرایند سایش خاک به دلیل آب یا باد است. بدون درختان و سایر پوشش گیاهی برای کند کردن آب، طوفان‌های بارانی باعث فرسایش قابل توجهی در زمین می‌شوند.
آب با پایین آمدن از تپه مقاومت کمتری دارد، بنابراین می‌تواند سریع‌تر حرکت کند و در حین حرکت خاک بیشتری را جمع کند.
این فرسایش مواد مغذی حیاتی و خاک حاصلخیز را از زمین‌های کشاورزی به پایین دست منتقل می‌کند. در طول سال‌های متمادی، این نوع فرسایش می‌تواند باعث شود شیب غیر قابل‌کشت شود.
علاوه بر این، یک شیب بدون پوشش گیاهی در صورت غرقابی شدن در اثر باران‌های زیاد، بیشتر در معرض خطر لغزش گل‌ولای قرار می‌گیرد. یک گل‌ولای می‌تواند کل محصول سال را خراب کند و کشاورزی در آینده را بسیار سخت‌تر کند.
چگونه تراس‌بندی انجام می‌شود؟
تراس‌بندی با جابه‌جایی خاک و ایجاد دیوارهای حائل، یک شیب را به پله‌های مسطح و نیمکت تبدیل می‌کند. این بازسازی، تپه‌های غیر قابل‌کشت را به زمین‌های کشاورزی پایدار و پربار تبدیل می‌کند. برخی از محصولات معمولی که در تراس‌ها کشت می‌شوند عبارت‌اند از جو، گندم، سیب‌زمینی، ذرت، چای، زیتون، تاک، قهوه و برنج.
یک تراس به طور معمول حدود ۲-۳ متر عرض و ۵۰-۸۰ متر طول دارد. برخی از تراس‌ها با آب باران پر می‌شوند، مانند تراس‌هایی که برای کشت برنج استفاده می‌شوند.
یک تراس معمولاً یک خروجی برای تخلیه آب به تراس پایین دارد. این تراس پایین آب را متوقف می‌کند و از سرعت گرفتن آن به‌اندازه‌ای که باعث فرسایش شود جلوگیری می‌کند. به این ترتیب، آب با کندشدن، هر گونه خاکی را در تراس‌های پایین دست ته‌نشین می‌کند.
مزایای کشاورزی تراس
علم دانش هزار‌ساله کشاورزی تراس را تأیید کرده است. محققان در کانادا هنگام کاشت سیب‌زمینی در یک شیب تند، دریافتند که تراس‌بندی در یک شیب تند باعث کاهش ۲۰-۱ درصدی فرسایش شده است. در ژاپن، تراس‌بندی حتی فرسایش را نسبت به همان منظره کاشته شده با درختان کاهش داد!
در چین، تراس‌بندی در یک شیب کم‌عمق باعث کاهش ۹۰ درصدی ازدست‌دادن مواد مغذی خاک شد. همچنین میزان خاک ازدست‌رفته را ۶۰-۹۰ درصد کاهش داد و رطوبت کلی خاک را ۲۱ درصد افزایش داد. در مناطق خشک اتیوپی، مزارع تراس‌بندی شده در سال‌های خشکسالی تا ۳۳ درصد بیشتر از شیب‌های کشاورزی متعارف غذا تولید می‌کردند.
تراس‌بندی برای تأمین بخش زیادی از غذای امپراتوری اینکا مورداستفاده قرار می‌گرفت. اعتقاد بر این است که اینکاها از تراس برای کشاورزی در منطقه یلواستون استفاده می‌کردند. ماچو پیچو نمونه‌ای برجسته از تراس‌های ساخته شده است.
حفظ فرهنگ‌ها
از نظر فرهنگی، کشاورزی تراس‌بندی، تکنیک‌های بومی را از سراسر جهان حفظ می‌کند. منطقه‌ای در فیلیپین اولین نشان “منظر فرهنگی زنده” را از یونسکو دریافت کرد. در آنجا، فرهنگ‌ها قرن‌ها این تکنیک کشاورزی را در سرزمین و سنت‌های خود جا داده‌اند.
به دلیل اشکال بسیار نامنظم سازه‌ها، از ماشین‌آلاتی مانند تراکتور و سم‌پاش‌های شیمیایی در تراس‌ها استفاده نمی‌شود. این فقدان نیروی کار مکانیزه، شیوه‌های سنتی زندگی مانند کشاورزی قطعات کوچک زمین با ابزارهای دستی را ترویج می‌کند. بدون ماشین‌آلات و مواد شیمیایی، کشاورزی تراس نسبت به کشاورزی متعارف ردپای کربن بسیار کمتری دارد.
چالش‌ها
کشاورزی تراس بدون شک مشکلاتی هم دارد. تراس‌بندی به نیروی کار زیادی نیاز دارد. ایجاد یک تراس به جابه‌جایی تنها خاک و ساخت صدها متر دیوار سنگی، معمولاً با دست نیاز دارد. پس از ایجاد، تراس‌ها برای ادامه کار به تعمیر و نگهداری روتین نیاز دارند.
درگذشته، نیروی کار در مناطق روستایی و کوهستانی جهان به‌راحتی در دسترس بود. بااین‌حال، در حال حاضر، جوانان سالم به شهرها مهاجرت می‌کنند تا تحصیل کنند و شغل‌های پردرآمدتری پیدا کنند. در عوض، زنان و مردان مسن‌تر از تراس‌ها نگهداری می‌کنند.
این کمبود نیروی کار منجر به کاهش نگهداری می‌شود. هنگامی که یک تراس رها می‌شود، دیوارهای حائلی فرومی‌ریزند و تقریباً تمام خاک سطحی حاصلخیز به دلیل فرسایش باد و آب از بین می‌رود.
از نظر طبیعی، شیب‌های تند تقریباً تنها مناطقی هستند که از دستکاری انسان در امان مانده‌اند. در مناطقی که تمام مناطق مسطح و تپه‌های کوچک جنگل‌زدایی شده‌اند، شیب‌های تند برای حیات‌وحش و گیاهان باقی‌مانده مهم هستند. اگر کشاورزی تراس افزایش یابد، این اکوسیستم‌های باقی‌مانده ناگزیر از بین خواهند رفت.
تراس‌بندی در خانه
تراس‌بندی فقط برای کشاورزان کاربرد ندارد. بسیاری از صاحبان خانه‌ها اگر حیاط آنها در شیب باشد، تراس می‌سازند! صاحبان خانه‌ها می‌توانند باغ و درختان میوه پرورش دهند یا در جایی که قبلاً یک شیب غیرقابل‌استفاده داشتند، مناطق نشیمن دلپذیری ایجاد کنند. تراس‌های باغ نیز مناظر زیبایی را ایجاد می‌کنند و به‌عنوان یک مزیت اضافی، اگر در تراس‌ها توت بکارید، می‌توانید آنها را از تراس پایین بدون خم‌شدن بچینید!
