پس از شیوع تب دنگی در اروپا در بهار امسال، مسافران توجه ویژهای نسبت به این ویروسها دارند و حالا نیز مواردی از یک ویروس کشنده بالقوه دیگر که از طریق پشه منتقل میشود، گزارش شده است. ویروس نیل غربی (West Nile virus) در دو نفر در اسپانیا و ایتالیا شناسایی شده است. به گفته مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماریها (ECDC)، عفونتها به جای سفر به مناطق گرمسیری در مکانهای محلی ایجاد شدند. مورد ویروس نیل غربی در ایتالیا در ۲۰ ژوئن در شهر مودنا در شمال منطقه امیلیا رومانیا کشف شده بود. قبل از آن نیز موردی در سویل اسپانیا در ماه مارس کشف شده بود.
ویروس نیل غربی چیست و چه علائمی دارد؟
ویروس نیل غربی که به اختصار WNV خوانده میشود میتواند یک بیماری عصبی کشنده در انسان ایجاد کند. این ویروس به گروه ویروسهای انسفالیت ژاپنی همراه با دیگر ویروسها مانند تب دنگی و تب زرد تعلق دارد. پرندگان میزبان طبیعی ویروس WNV هستند اما معمولاً این ویروس توسط پشهها و در تعداد کمی از موارد از طریق انتقال خون، اهدای عضو یا بارداری منتشر میشود. در حدود چهار تا از پنج بیمار، ویروس WNV هیچ علائمی ندارد اما در ۲۰ درصد دیگر، به تب نیل غربی تبدیل میشود. علائم آن نیز عبارتاند از تب شدید ناگهانی، سردرد، سفتی گردن و بثورات پوستی روی گردن، دستها، بازوها و رانها و در موارد شدیدتر، تشنج، ضعف عضلانی و فلج است.
افراد بالای ۵۰ سال، به خصوص اگر دارای بیماریهای زمینهای باشند، بیشتر در معرض بیماری شدید هستند. کمتر از یک درصد از مردم به عفونتهای عصبی همچون مننژیت یا آنسفالیت مبتلا میشوند که از هر ۱۰ مورد یک مورد کشنده است. علائم معمولاً دو تا شش روز پس از عفونت ظاهر میشوند اما ممکن است تا ۱۴ روز یا بیشتر طول بکشد تا ایجاد شوند. در موارد بدون عارضه، معمولاً در عرض سه تا شش روز این علائم از بین میروند.
چطور از خودمان در برابر ویروس نیل غربی محافظت کنیم؟
هیچ گونه واکسنی برای ویروس WNV هنوز برای انسانها وجود ندارد، بنابراین، بهترین راه برای محافظت از خود، جلوگیری از نیش پشه است. میتوانید این کار را با سفر نکردن به مناطق آسیب دیده در زمانهایی که پشهها شایعتر هستند مانند تابستان انجام بدهید و زمانی که در یک منطقه آلوده هستید، حضور خودتان در فضای باز را کاهش بدهید.
ویروس نیل غربی برای اولین بار در منطقه نیل غربی اوگاندا در سال ۱۹۳۷ میلادی شناسایی شد اما اکنون میتوان آن را در کشورهای سراسر جهان پیدا کرد. استفاده از دافع پشه، پوشاندن بازوها، پاها و دور نگه داشتن پشهها از اتاق خواب در شب میتواند به جلوگیری از عفونت کمک کند. اگر احساس ناخوشایندی دارید، به خصوص اگر تب دارید، باید به پزشک مراجعه کنید و وی را از آخرین محل سفر خود آگاه کنید.
چرا اروپا موارد بیشتری از بیماریهای ناشی از پشه دارد؟
دماهای بالای بیسابقه و سایر رویدادهای شدید آبوهوایی ناشی از تغییرات آب و هوایی باعث افزایش شیوع انواع ویروس در اروپا شده است. تغییر شرایط آب و هوایی زمینه را برای پشههای مهاجم فراهم کرده است و این پشهها نیز افراد بیشتری را آلوده میکنند. موارد بومی بیماری تب دنگی در اروپا بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ تقریباً دو برابر شده و ارقام نشان میدهند که امسال شیوع آن بیشتر خواهد بود.