براساس داده‌های جدید Speedtest، سرعت اینترنت ثابت در ترکیه تقریباً نصف میانگین جهانی است. کارشناسان تأکید دارند که علت اصلی این وضعیت، کمبود زیرساخت فیبر نوری و تمرکز انحصاری سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه است.
گزارش Speedtest Global Index در آگوست ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که ترکیه با سرعت متوسط ۵۶٫۱۷ مگابیت بر ثانیه در میان ۱۵۴ کشور، در جایگاه صدم قرار دارد. این در حالی است که میانگین جهانی به ۱۰۴٫۴۳ مگابیت بر ثانیه می‌رسد؛ به عبارت دیگر، سرعت اینترنت در جهان تقریباً دو برابر ترکیه است. دانلود یک فیلم ۶ گیگابایتی در ترکیه به‌طور میانگین ۱۴ دقیقه زمان می‌برد، در حالی که این عدد در سطح جهانی حدود ۸ دقیقه است.
کارشناسان چه می‌گویند؟ «مشکل اصلی، کمبود زیرساخت فیبر نوری است»
به گزارش BBC Türkçe، کارشناسان بر این باورند که سرعت پایین اینترنت در ترکیه ناشی از ضعف در توسعه شبکه فیبر نوری است. فوسون سارپ نبیل، استراتژیست فناوری، توضیح می‌دهد که در سال ۲۰۰۵ حدود ۳۰ میلیون کیلومتر کابل مسی در کشور وجود داشت اما طی دو دهه گذشته، سرمایه‌گذاری در حوزه فیبر نوری بسیار اندک بوده است.
«کابل‌های مسی ظرفیت محدودی برای انتقال داده دارند. سرعتی که از این کابل‌ها به دست می‌آید هرگز به سطح فیبر نوری نمی‌رسد و اغلب با افت کیفیت و از دست رفتن بسته‌های داده مواجه می‌شود.» – فوسون سارپ نبیل
آمار فیبر نوری در ترکیه؛ فاصله با میانگین OECD
براساس داده‌های سازمان فناوری و ارتباطات (BTK)، طول کل کابل‌های فیبر نوری در ترکیه به ۶۳۷ هزار کیلومتر می‌رسد که از این میزان، ۲۴۴ هزار کیلومتر به ستون فقرات شبکه و ۳۹۳ هزار کیلومتر به شبکه‌های دسترسی اختصاص دارد. در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، ترکیه بیش از ۱۸ میلیون مشترک اینترنت ثابت دارد که ۸٫۷۷ میلیون نفر از آنها از فیبر استفاده می‌کنند؛ یعنی حدود ۴۲ درصد از کل کاربران. در مقایسه، میانگین کشورهای OECD برابر با ۴۴٫۶ درصد است.
فیبر فقط تا درِ ساختمان؟ «آخر خط هنوز مسی است!»
حلیل نادر تِبِرجی، رئیس TELKODER، هشدار می‌دهد که آمار بالای مشترکان فیبر گمراه‌کننده است. او می‌گوید:
«فیبر تا جلوی ساختمان یا کافه نوری می‌رسد، اما خطوط داخل منازل همچنان از کابل‌های مسی استفاده می‌کنند. به همین دلیل سرعت واقعی پایین باقی می‌ماند.»
او تأکید می‌کند که با ۳۹۳ هزار کیلومتر فیبر و شبکه‌های فرسوده مسی، امکان افزایش چشمگیر سرعت اینترنت وجود ندارد.
ظرفیت فنی ترکیه کافی است، مشکل در مدیریت و سیاست‌گذاری است
ایلحامی ترک‌دوغان، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه مهندسان کامپیوتر ترکیه (BMO)، معتقد است که ترکیه از نظر توان فنی می‌تواند به سرعت‌های مشابه کشورهای OECD دست یابد. او می‌گوید:
«اگر نهادهای دولتی با رویکرد برنامه‌ریزی دموکراتیک وارد عمل شوند، مشکل سرعت اینترنت به‌راحتی قابل حل است.»
انحصار در سرمایه‌گذاری و مشکل رقابت
یکی از بزرگ‌ترین موانع رشد سرعت اینترنت در ترکیه، انحصار در بخش زیرساخت است. بیشتر شبکه فیبر نوری در کنترل ترک تلکام قرار دارد. فوسون سارپ نبیل می‌گوید:
«به دلیل نبود رقابت، ترک تلکام نیازی به افزایش سرمایه‌گذاری احساس نمی‌کند.»
تِبِرجی نیز یادآور می‌شود که ۲۰ سال است درباره آزادسازی بازار زیرساخت هشدار می‌دهند:
«شرکت‌های دیگر برای توسعه شبکه باید با ترک تلکام قرارداد ببندند و این فرآیند طولانی باعث کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری می‌شود.»
برنامه ترک تلکام: هفت برابر کردن سرعت تا ۲۰۳۰
در آگوست ۲۰۲۵، قرارداد امتیاز خدمات ثابت ترک تلکام برای ۲۵ سال دیگر تمدید شد. وزیر حمل‌ونقل و زیرساخت، عبدالقادر اورالوغلو، اعلام کرد که این تمدید با هدف «تضمین تداوم سرمایه‌گذاری‌ها و افزودن ۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد کشور» انجام شده است.
اومیت اونال، مدیرعامل ترک تلکام، گفت که این شرکت تا سال ۲۰۳۴ مبلغ ۲٫۵ میلیارد دلار به‌علاوه مالیات بر ارزش افزوده به BTK پرداخت خواهد کرد. او افزود:
«هدف ما افزایش تعداد مشترکان فیبر و رساندن میانگین سرعت اینترنت به سطحی هفت برابر میزان فعلی تا سال ۲۰۳۰ است.»
آیا انحصار پاسخ‌گو است؟ کارشناسان: «نه، نظارت عمومی لازم است»
ایلحامی ترک‌دوغان هشدار می‌دهد که صرفاً گشودن بازار فیبر به شرکت‌های خصوصی، راه‌حل کافی نیست:
«این اقدام ممکن است موجب سرمایه‌گذاری نامتوازن و تمرکز صرف بر مناطق سودآور شود، در حالی که مناطق روستایی و کم‌درآمد نادیده گرفته می‌شوند.»
او تأکید می‌کند که دسترسی سریع و پایدار به اینترنت باید به‌عنوان یک حق قانونی شناخته شود. کارشناسان در مجموع معتقدند که برای افزایش سرعت اینترنت در ترکیه، لازم است مدل سرمایه‌گذاری رقابتی، تحت نظارت عمومی و برنامه‌ریزی‌شده ایجاد شود.
جمع‌بندی: راهی به‌سوی اینترنت سریع‌تر در ترکیه
مشکل کندی اینترنت در ترکیه ریشه در زیرساخت ناکافی، انحصار در سرمایه‌گذاری و ضعف در سیاست‌گذاری دارد. راه‌حل، تغییر رویکرد به سمت برنامه‌ریزی شفاف، نظارت دولتی و رقابت عادلانه میان ارائه‌دهندگان خدمات است. اگر چنین مدلی پیاده شود، ترکیه می‌تواند فاصله خود را با میانگین جهانی کاهش دهد.
نظر شما چیست؟ آیا انحصار در زیرساخت اصلی‌ترین مانع اینترنت سریع در ترکیه است؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
