ویندوز دارای ابزاری داخلی به نام Credential Manager است، اما برخلاف تصور بسیاری، این ابزار نمی‌تواند جایگزینی برای یک پسورد منیجر اختصاصی باشد و اصلاً هم قرار نبوده چنین باشد.
Credential Manager ویندوز دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟
همان‌طور که از نامش پیداست، ابزار Credential Manager نوعی پسورد منیجر داخلی است، اما تمرکز آن بر اطلاعات کاربری سطح سیستم است. این ابزار نام کاربری و رمز عبور مربوط به اشتراک‌گذاری شبکه، ارتباطات ریموت دسکتاپ، و برخی برنامه‌های خاص ویندوز را ذخیره می‌کند.
این ابزار برای مدیریت ورودها در محیط ویندوز، به‌ویژه در محیط‌های کاری طراحی شده است. اما برای مدیریت ده‌ها حساب شخصی که کاربران امروزی از آن‌ها استفاده می‌کنند، مناسب نیست. همین محدودیت‌ها باعث می‌شود که Credential Manager برای جایگزینی با پسورد منیجرهای کامل، ناکارآمد باشد.
برای دسترسی به Credential Manager می‌توانید در نوار جستجوی ویندوز عبارت «Credential Manager» را تایپ کرده و گزینه مناسب را انتخاب کنید، یا از مسیر Control Panel > User Accounts > Credential Manager وارد شوید.
چرا Credential Manager نمی‌تواند جایگزین پسورد منیجر شما باشد؟
۱. ضعف در سازگاری بین پلتفرمی
برخلاف Credential Manager، پسورد منیجرهایی مانند KeePass، Bitwarden یا 1Password از همگام‌سازی رمزها بین ویندوز، مک، لینوکس، iOS، اندروید و افزونه‌های مرورگر پشتیبانی می‌کنند.
مثلاً می‌توانید هنگام خرید آنلاین، رمز عبوری را در گوشی ذخیره کرده و قبل از آنکه گوشی را زمین بگذارید، آن رمز روی لپ‌تاپتان همگام‌سازی می‌شود. این همگام‌سازی از طریق سرویس‌های ابری رمزنگاری شده انجام می‌شود که روی تمام پلتفرم‌ها کار می‌کنند. در مقابل، Credential Manager فقط در ویندوز قابل استفاده است، اپلیکیشن ندارد، قابل همگام‌سازی نیست و نمی‌توانید رمزهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
۲. ریسک‌های امنیتی و آسیب‌پذیری به‌عنوان یک نقطه ضعف حیاتی
پسورد منیجرهای حرفه‌ای بر پایه اصل «دانش صفر» طراحی شده‌اند. یعنی حتی اگر سرورهای شرکت هک شوند، رمزهای شما با رمز عبور اصلی‌تان رمزنگاری شده‌اند و فقط خود شما به آن دسترسی دارید. علاوه بر این، این ابزارها فرض می‌کنند که احتمال دزدیده‌شدن یا گم‌شدن دستگاه وجود دارد؛ بنابراین تا زمانی که رمز عبور اصلی یا احراز هویت بیومتریک وارد نشود، هیچ رمزی نشان داده نمی‌شود. برخی از آن‌ها حتی حالت سفر (Travel Mode) دارند که هنگام عبور از مرزها، رمزهای حساس را موقتاً از دستگاه حذف می‌کند.
اما در Credential Manager، اگر کاربری وارد ویندوز شده باشد، می‌تواند با یک کلیک و وارد کردن رمز عبور فعلی، تمام رمزها را به‌صورت متن ساده ببیند. این یعنی اگر کسی به ویندوز شما دسترسی داشته باشد، به راحتی می‌تواند تمام رمزهای ذخیره‌شده را نیز ببیند.
۳. فقدان ویژگی‌های پیشرفته نسبت به پسورد منیجرهای حرفه‌ای
پسورد منیجرهای واقعی فقط محل ذخیره‌سازی رمز نیستند. آن‌ها رمزهای قوی ایجاد می‌کنند، نشت رمزها در دارک‌وب را بررسی می‌کنند، رمزهای ضعیف یا تکراری را شناسایی کرده و به شما برای افزایش امنیت هشدار می‌دهند.
همچنین اکثر آن‌ها از احراز هویت دومرحله‌ای (۲FA) پشتیبانی می‌کنند و قادرند کدهای TOTP، کدهای پشتیبانی و کلیدهای بازیابی را در یک فضای رمزنگاری شده نگه دارند. برخی حتی صفحات فیشینگ را شناسایی کرده، جزئیات پرداخت را خودکار پر می‌کنند و یادداشت‌های امن مانند رمز وای‌فای یا کلید لایسنس را ذخیره می‌کنند. ابزار Credential Manager در مقابل فقط رمز عبور را ذخیره می‌کند. قابلیت‌هایی مثل تولید رمز قوی، هشدار نشت رمز، یا ذخیره کد احراز هویت را ندارد.
۴. گزینه‌های بازیابی ساده و محدود
بازیابی رمز عبور در پسورد منیجرهای حرفه‌ای بسیار پیشرفته است. اگر رمز اصلی‌تان را فراموش کنید، می‌توانید از کد بازیابی یا تماس اضطراری کمک بگیرید. اگر دستگاه دزدیده شود، می‌توانید از راه دور دسترسی آن را لغو کنید. داده‌های شما نیز در فضای ابری رمزنگاری شده پشتیبان‌گیری می‌شوند.
در مقابل، Credential Manager رمزها را فقط روی همان دستگاه ذخیره می‌کند و به حساب کاربری ویندوز وابسته است. اگر رمز عبور ویندوزتان را فراموش کرده یا سیستم خراب شود، احتمال از دست رفتن کامل رمزها وجود دارد. امکان تهیه بک‌آپ از طریق ابزار خط فرمان وجود دارد، اما فایل پشتیبان فقط در سیستم‌های ویندوزی قابل استفاده است.
۵. ادغام ضعیف با مرورگر و ناتوانی در پرکردن خودکار فرم‌ها
افزونه‌های پسورد منیجر معمولاً به راحتی با مرورگرها ادغام می‌شوند و به‌صورت خودکار فرم‌ها را پر می‌کنند که هم در زمان صرفه‌جویی می‌کند و هم از فیشینگ جلوگیری می‌کند. حتی برخی از آن‌ها ایمیل‌های موقت تولید کرده یا هنگام ورود اطلاعات روی صفحات ناامن (HTTP) هشدار می‌دهند.
ابزار Credential Manager تقریباً هیچ ادغام واقعی با مرورگرها ندارد. حتی مرورگر اختصاصی مایکروسافت یعنی Edge هم از سیستم رمز مخصوص به خودش استفاده می‌کند و به Credential Manager وابسته نیست. تنها مرورگری که با Credential Manager کار می‌کرد، Internet Explorer بود که اکنون در ویندوز ۱۱ پشتیبانی نمی‌شود.
در پایان باید گفت: ابزار Credential Manager بخش مهمی از سیستم‌عامل ویندوز است و وظیفه‌اش مدیریت احراز هویت در سطح سیستم است، نه نگهداری از رمزهای عبور شخصی برای ده‌ها سرویس و حساب کاربری مختلف. اگر برایتان راحتی، امنیت و دسترسی بین پلتفرمی اهمیت دارد، بهتر است از یک پسورد منیجر اختصاصی استفاده کنید که متناسب با نیازهای دنیای مدرن وب طراحی شده است.
