بر اساس آمار اعلامشده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، هر ساله در امریکا از هر ۶ نفر یک نفر دچار بیماری ناشی از غذای آلوده میشود.
اخیراً نوعی بیماری به نام “سالومنلا” که منشأ آن گوشت خام ماهی تن است، شیوع پیدا کرده و موجب بیماری حداقل ٢٠٠ نفر شده است. بر اساس آمار این مرکز، در سال گذشته نوعی دیگر از بیماری که مرتبط با خوردن طالبی بوده باعث بیماری ١۴۶ نفر و مرگ ٣٠ تن شده است. با بالابردن آگاهی خود در مورد این نوع از بیماریها و اطلاع از این که این میکروبها اغلب در کدام نقطه در کمین هستند، میتوانید خطر ابتلا به انواع بیماری را کاهش دهید.
در اینجا، به ٧ عامل میکروبی که منشأ خوراکی دارند و راههای جلوگیری از آنها اشاره خواهیم کرد.
ای–کولی (E.Coli)
این نوع باکتری در روده انسانها و حیواناتی از جمله گاو، گوسفند و بز زندگی میکند و اغلب در گوشت نیمپز، شیر خام و آب آلوده یافت میشوند. علائم و نشانههای این بیماری اسهال شدید، دلدرد و استفراغ است که ممکن است از ۵ تا ١٠ روز طول بکشد. برای جلوگیری از ابتلا به عفونت “ای-کولی” بهتر است گوشت مورد مصرف کاملاً پخته شود، میوه و سبزیجات قبل از خوردن و یا پخت به خوبی شسته شوند و نیز از خوردن شیر و یا سایر نوشیدنیهای غیر پاستوریزه پرهیز شود. عفونت “ای-کولی” در اغلب مواقع خطر جدی برای انسان ندارد، اما نوعی از این میکروب به نامO157.H7 وجود دارد که باعث نارسایی کلیوی و حتی مرگ انسان میشود.
کَمپیلوباکتر (Campylobacter)
این نوع باکتری که ظاهری حلزونی شکل دارد، در گوشت مرغ و گاو رشد میکند و باعث ایجاد عفونت در آنها میشود، در حالی که هیچ گونه علائمی از بیماری در حیوان قابل مشاهده نخواهد بود. بیشتر افرادی که به این نوع از عفونت مبتلا میشوند دچار اسهال، گرفتگی عضله، دلدرد و تب میگردند که ممکن است از ٢ تا ۵ روز طول بکشد. این نوع بیماری، ممکن است اسهال خونی و در برخی مواقع حالت تهوع و استفراغ نیز با خود به دنبال داشته باشد. معمولاً بیماری به مدت یک هفته طول میکشد. بر اساس آمار اعلامشده از سوی سازمان غذا و دارو، در سال ٢٠٠۵، میکروب کمپیلوباکتر در ۴٧ درصد از گوشتهای مرغ مشاهده شد که منجر به بیماری ١٣ نفر گردید. بیشتر این نوع عفونتها اغلب خفیف بودهاند اما همین باکتری برای کودکان خردسال، سالمندان و مبتلایان به نقص سیستم ایمنی ممکن است کشنده نیز باشد. بر اساس بیانیه سازمان سلامت جهانی، راههای پیشگیری از ابتلا به این بیماری پختن کامل گوشت، شستن دستها پس از تماس با گوشت خام، ضدعفونی کردن تمام وسایل و لوازم آشپزخانه بعد از مصرف و استفاده از نوشیدنیهای پاستوریزه اعلام شده است.
لیستریا (Listeria)
این باکتری در خاک و آب یافت میشود و در گوشت خام، غذاهای فرآوری شده و شیر پاستوریزه نشده نیز به وجود میآید. برخلاف دیگر انواع میکروبها، لیستریا میتواند در محیط سرد و دمای پایین نیز رشد کند و تکثیر شود. از علائم این بیماری میتوان به تب و لرز، سردرد، دلپیچه و استفراغ اشاره کرد. اما برای برخی افراد ممکن است این بیماری جدیتر و حتی مرگبار باشد. افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به این بیماریاند زنان باردار و جنین آنها، افراد بالای ۵٠ سال و افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند هستند. بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، هر ساله ١۶٠٠ نفر به این بیماری مبتلا میشوند که از بین آنها ٢۶٠ مورد منجر به مرگ میشود. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری توصیه میشود میوههایی مانند خیار و طالبی با دقت بیشتر و ترجیحاً با فرچهای تمیز شسته شود و در مصرف خوراکیهایی مانند گوشت خام، هاتداگ و غذاهای بستهبندی شده دقت بیشتری شود.
ویبریو (Vibrio)
این نوع باکتری در آب شور زندگی میکند و اغلب در غذاهای دریایی خام یافت میشود. افرادی که بیشتر صدف خام و یا نیمپز مصرف میکنند معمولاً ظرف ٢۴ ساعت به این بیماری مبتلا میشوند. از علائم این بیماری میتوان اسهال آبکی، دلپیچه، حالت تهوع، استفراغ، تب و لرز را نام برد. این بیماری ممکن است تا ٣ روز طول بکشد. موارد جدی و خطرناک آن به ندرت پیش میآید و اغلب در میان افرادی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند مشاهده میشود. بر اساس آمار اعلام شده، هر ساله ۴۵٠٠ مورد ابتلا به “ویبرو” در امریکا گزارش میشود. مهمترین راه پیشگیری از این بیماری، پخت کامل غذاهای دریایی است.
توکسوپلاسما (Toxoplasma)
بیش از ۶٠ میلیون زن، مرد و کودک در امریکا حامل این انگل هستند اما تعداد کمی از آنها دارای علائم بیماریاند زیرا سیستم ایمنی بدن مانع از فعالیت انگل و بروز بیماری میشود. علائم این بیماری شبیه به علائم آنفولانزا یعنی سردرد، تب و بدن درد است. این انگل در برخی مواقع خطرات جدی مانند آسیب بینایی، مغزی و سایر اندام را به دنبال دارد که اغلب در میان زنان باردار و مبتلایان به نقص سیستم ایمنی رخ میدهد. بیشتر مواقع در نتیجه تماس با مدفوع گربه که حامل این انگل است بیماری رخ میدهد. بنابراین، به زنان باردار توصیه میشود تا حد امکان از بستر گربهها دور بمانند. خوردن گوشت آلوده، گوشت خام یا غذایی که به خوبی پخته نشده، نوشیدن آب آلوده، همه از عوامل ابتلا به این نوع بیماری هستند. راههای پیشگیری از آن، پخت غذا با دمای مناسب، شستن دستها زمان تماس با غذا و پرهیز از نوشیدن آب جوشیدهنشده است.
سالمونلا (Salmonella)
“سالمونلا ” گروهی از باکتریهاست که معمولاً در گوشت مرغ و خروس، گوشت گاو، تخم مرغ و در برخی مواقع میوه و سبزی نشسته یافت میشود. علائم این بیماری، تب، اسهال، دلپیچه و سردرد است که ممکن است بین ۴ تا ٧ روز طول بکشد. اکثر افراد بدون نیاز به درمان بهبود پیدا میکنند، اما این بیماری ممکن است برای سالمندان، نوزادان و مبتلایان به نقص سیستم ایمنی، بسیار خطرناک باشد. در این گونه موارد، اگر درمان مناسب صورت نگیرد، ممکن است بیماری از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن سرایت کند و در نهایت منجر به مرگ فرد شود. هر روزه در حدود ۴۰ هزار مورد از ابتلا به این بیماری در امریکا گزارش میشود. کودکان زیر ۵ سال، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند. برای پیشگیری از بیماری سالمونلا، توصیه میشود از خوردن گوشت خام یا نیمپز و تخم مرغ نیمپز پرهیز شود. گوشت خام باید از سایر مواد خوراکی دور باشد و جداگانه پخته شود. دستها و سایر لوازم آشپزخانه مانند تخته گوشت و ظروف پس از استفاده با دقت شسته شوند.
نوروویروس (Norovirus)
اینها ویروسهایی هستند که موجب التهاب روده و معده میشوند و در نتیجه آن سوزش در ناحیه معده و روده رخ میدهد؛ برخی اوقات به این بیماری آنفولانزای شکمی هم گفته میشود. این ویروسها را میتوان در آب و غذای آلوده یافت. از طرفی، در اثر تماس با شخص مبتلا این بیماری منتقل و منتشر میشود. التهاب روده و معده شدیداً واگیردار است. از علائم آن میتوان حالت تهوع، دلپیچه، استفراغ، اسهال، سردرد، تب و احساس خستگی را نام برد. این بیماری چند روزی طول میکشد اما اکثراً افراد به سرعت بهبود پیدا میکنند. ولی در مورد کسانی که به دلیل عدم نوشیدن مایعات کافی برای جایگزین کردن آبی که در نتیجه اسهال و استفراغ از دست دادهاند دچار مشکل شدهاند، نیاز به بستری شدن است. هر ساله نزدیک به ٢٣ میلیون نفر در امریکا به این بیماری مبتلا میشوند که از بین آنها ۵۰ هزار مورد بستری و ٣١٠ مورد به مرگ فرد منتهی میشود. برای پیشگیری از این بیماری توصیه میشود دستها مکرراً با آب و صابون شسته، سایر سطوح آشپزخانه و لوازمی که زمان پخت غذا مورد استفاده قرار گرفته و سرویسهای بهداشتی نیز میبایست مرتب ضدعفونی شوند.