باورتان می‌شود که انسان دم داشته و ۲ بار از دستش داده؟

به نظر نمی‌رسد انسان قبلاً دم داشته باشد اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که اجداد ما نه یک بار، بلکه دو بار دم خود را از دست داده‌اند.

این یافته‌ها که در مجله Current Biology منتشر شده است نه تنها توضیح می‌دهد که چرا آدم‌ها دم‌ خود را مانند سگ‌ها تکان نمی‌دهند بلکه به این نکته هم اشاره دارد که همه ما استخوان دنبالچه داریم و زندگی خود را با دمی شروع می‌کنیم که به تدریج ناپدید می‌شود.

لارن سالان، نویسنده این مطلب، می‌گوید که دم گوشتی و بدون استخوانی که از ستون مهره‌های اجداد پیشین ما سرچشمه می‌گیرد در جنین خیلی کوچک قابل رویت است. بنابراین، خیلی سخت می‌شد بدون دردسر و مشکلات دیگر به طور کل از شر آنها راحت شویم. در نتیجه، ماهیان و انسان‌ها مجبور بودند رشد این عضو را متوقف کنند و بقایای یک دم بی استفاده و تحلیل‌رفته را شبیه به پای نهنگ‌ها همراه داشته باشند.

منشأ این دم تحلیل‌رفته به ماهیان باز می‌گردد. سالان، استادیار بخش علوم زمین و محیط زیست در دانشگاه پنسیلوانیا، در تحقیقی فسیل یک نوزاد ماهی Aetheretmon را که متعلق به ۳۵۰ میلیون سال پیش است مورد بررسی قرار داد. این ماهی آرواره‌دار از اجداد پیشین جانواران امروزی هستند که هم فلس و هم دم گوشتالو داشتند و هم دمی که انعطاف‌پذیر است و یکی روی دیگری قرار گرفته.

سالان متوجه شد که ساختمان این اعضا کاملاً از هم جدا هستند. با مقایسه نوزادان Aetheretmon با آنهایی که امروزه زندگی می‌کنند معلوم شد که دم‌ها یکی روی دیگری ظاهر می‌شوند و سپس جداگانه به رشد خود ادامه می‌دهند. این کشفیات خط بطلانی بر عقاید دانشمندان دو قرن اخیر کشید که به نظرشان دم‌باله ماهی‌های بالغ مدرن به انتهای دم اجداد پیشین اضافه شده‌اند؛ درست مثل جانوارانی که روی خشکی زندگی می‌کنند.

این انفصال بدین معنی است که دو دم مسیر فراگشتی و تکاملی خود را در پیش گرفته است. ماهی دم گوشتی خود را از دست داده و دم منعطفش را برای بهتر شنا کردن حفظ کرده است. داشتن دم‌باله حرکات را بهتر می‌کند و در اصل برای شنای قدرتی باقی مانده است در حالی که دم عضله‌ای جلوی آن را می‌گیرد.

ماهیانی که برای نیمه آبزی بودن و سپس زندگی در خشکی دچار دگرگونی شده‌اند دم منعطف خود را از دست داده اما دم گوشتی به مرور زمان برایش باقی مانده، همان دم متصلی آشنایی را دارند که اکنون در سگ، گربه، گاو و بسیاری دیگر از حیوانات می‌بینیم. همان طور که در سگ‌ها می‌بینید دم‌ها برای ارتباطات بصری بسیار مفیدند. با تکان دادن آن حشرات را دور می‌کنند و کارهای بسیار زیاد دیگری انجام می‌دهند.

بوزینه‌های بالغ، شامل اجداد انسان‌ها، در فرایند تحلیل دم یک گام بیشتر بداشته‌اند و باقیمانده دم استخوانی را برای بهبود حرکت عمودی و راه رفتن از دست داده‌اند. درست مثل ماهی‌ها، بقایای دم استخوانی جنینی در پایین کمر حفظ شده است که همان استخوان دنبالچه نام دارد. این عضو با از دست رفتن سیگنال ملکولی که مانند دست و پا منجر به رشد می‌شود، از کار می‌افتد. بنابراین، جنین انسان و ماهی از نظر کنترل شکل دم مکانیسم مشابهی دارند.

فسیل‌ بوزینه‌‌های اولیه چندان جالب نیستند اما از آنجا که بوزینه‌ها دم ندارند، احتمالاً اجداد اولیه ما با راه رفتن روی دو پا دم خود را به مرور از دست داده‌اند. میمون‌هایی که غالباً راه می‌روند این دم را هنوز دارند. پس، می‌توان به این نتیجه رسید که دم‌ها در مسیر عمودی حرکت کردن یا راه رفتن روی دو پا از بین رفته‌اند.