درست مانند آب، نور هم یکی دیگر از اساسی ترین نیازهای گیاهان است. خیلی از گیاهان بدون خاک مناسب یا کود هم به زندگی ادامه میدهند، اما گیاهی نیست که بدون نور زنده بماند!
گیاهان از طریق واکنش فتوسنتز نور را جذب و آن را به انرژی تبدیل میکنند. فتوسنتز در اندامکهای خاصی از گیاه به نام کلروپلاست اتفاق میافتد. گیاهانی که میتوانند نور بیشتری را تحمل کنند، کلروپلاستهای بیشتری دارند.
همچنین، کلروپلاست کمک میکند گیاه به میزان نور واکنش نشان دهد. زمانی که مقدار نور تابیده شده به گیاه کم میشود، گیاه کلروپلاستها را در جایی قرار میدهد که بتوانند مقدار کم نور را هم دریافت کنند. این توانایی گیاه را برای تطابق با شرایط محیطش آماده میکند، و به همین دلیل است که گیاهان سایه دوست میتوانند در محیطی با آفتاب بیشتر هم به زندگی ادامه دهند.
این توانایی خارق العاده گیاهان در تبدیل نور به انرژی، دلیل به وجود آمدن زندگی بر سیاره زمین است!
وقتی نوبت به نگهداری گیاهان درون خانه میرسد، پرورش دهندگان مدام در حال تلاش برای فراهم کردن مقدار بیشتری نور هستند. مهم است که بدانید نوری که از میان پنجره به داخل خانه تابیده میشود به اندازه نوری که گیاه در بیرون از خانه دریافت میکند، قوی نیست. با اندکی فاصله گرفتن از پنجره، نور، شدت خود را از دست میدهد. کافی است گیاه را به اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر از پنجره دور کنید تا از شدت تابش آن بر گیاه حدود ۵۰ درصد کاسته شود.
همچنین مهم است که بدانید پنجرهای که گیاه را رو به روی آن قرار میدهید در چه جهتی قرار دارد. چرا که جهت پنجره، شدت نور خورشید دریافتی را مشخص میکند.
در شمال آمریکا، اروپا و قسمتهای زیادی از آسیا، شدت نور دریافتی، بستگی به جهت پنجره دارد. به این صورت که:
– پنجره رو به شمال
این پنجره ضعیف ترین نور را دارد و در اکثر مواقع سایه دار است. میتوان در طول روزهای تابستانی در جلوی پنجره شمالی، گیاهان سایه دوست را پرورش داد، اما این پنجره در فصل زمستان، مکان مناسبی برای گیاهان نیست.
– پنجره رو به جنوب
به این دلیل که خورشید در آسمان یک قوس تقریبا جنوب شرقی به غرب را طی میکند، پنجره جنوبی معمولا نوری شدید دارد و گیاهانی که در جلوی این پنجره قرار میگیرند، بیشترین نور را دریافت میکنند.
– پنجره رو به شرق
پنجرههای شرقی دارای نور صبح گاهی هستند، یعنی زمانی که نور خورشید خیلی شدید نیست اما در عین حال برای گیاهان عالی است. پنجره جنوبی عموما برای گیاهانی مناسب است که به نوری متعادل نیاز دارند و یا تنها نور صبح گاهی میخواهند.
– پنجره رو به غرب
پنجرههای غربی نور بعد از ظهر و عصرگاهی خوبی دارند، که میتواند در تابستان بسیار شدید باشد. اگر چه شدت نوری که این پنجره دریافت میکند به اندازه نور دریافتی پنجره جنوبی نیست، اما پنجره غربی هم مکان مناسبی برای قرار دادن گیاهان آفتاب دوست است.
شدت نور را اندازه بگیرید
راههای زیادی برای اندازه گیری شدت نور وجود دارد. یکی از راههای اندازه گیری شدت نور بررسی سایه حاصل شده از نور است! به این صورت که، اگر سایهای که از نور حاصل شده بود، سایهای تیز و قوی بود، این نشان دهنده شدت زیاد نور است. اما اگر سایهای نامعین و کم رنگ حاصل شده، این بیانگر آن است که نور خیلی شدید نیست، و اگر هم هیچ سایهای تشکیل نشده، شدت نور در پایین ترین حد است.
خیلی از پرورش دهندگان، از وسایل اندازه گیری مخصوص برای سنجش نور استفاده میکنند.
چند نکته
– گاهی شیشه پنجره مانند ذره بین عمل میکند و خود باعث ایجاد سوختگی در برگ گیاه میشود، پس همواره مراقب برگهای گیاهانتان باشید.
– در نهایت بهترین راهنمای شما برای اینکه بدانید گیاهتان نور کافی دریافت میکند یا خیر، خود گیاه است.
– از نشانههای نور زیاد میتوان به، زرد شدن برگها یا ایجاد نقاط سوخته روی آنها اشاره کرد.
– از نشانههای کمبود نور گیاه میتوان، درازی و بدشکلی گیاه را نام برد.