اکتبر ۲۰۱۰ اینستاگرام شروع به کار کرد. افکت‌ها و فیلترهای جذاب تصویری اولین جاذبه را در افراد برای ثبت‌نام در این شبکه به وجود آورد. فیلترها جلوه‌های آماده‌ای هستند که حالت عکس‌ها را تغییر می‌دهند. بعضی افکت‌ها برای عکس میدان مجازی تشکیل می‌دادند و بعضی هم به طرز جالبی نور و کنتراست تصاویر را دچار تغییر می‌کردند.
اینستاگرام چگونه به وجود آمد و فراگیر شد؟
بد نیست بدانید اصلاً ایده اولیه اینستاگرام چه بود؟ موسسان اینستاگرام می‌گویند: انسان‌ها عاشق عکس گرفتن هستند. آنها تصور می‌کنند برای گرفتن عکس حتماً به یک دوربین غول‌پیکر خوب و گذراندن دوره عکاسی در مدرسه هنر نیاز دارند و ما برای به چالش کشیدن این تصور غلط دست به نوشتن این برنامه و پس از آن این شبکه اجتماعی زدیم. آنها می‌گویند ما برای حل سه مشکل دست به این طراحی زدیم:
۱- روزانه عکس‌های زیادی با موبایل گرفته می‌شوند و ما با فیلترهای زیبا به آنها جلوه حرفه‌ای می‌دهیم.
۲- اشتراک‌گذاری در سیستم‌عامل‌های مختلف بسیار رنج‌آور است و ما در اینستاگرام کاری کردیم که شما به راحتی بتوانید خیلی ساد‌ه عکس خود را به اشتراک بگذارید.
۳- ما به آپلود و اشتراک‌گذاری عکس‌ها سرعت عمل و سادگی بخشیدیم.
ابتدا اینستاگرام فقط برای کاربران شرکت اپل در دسترس بود و آنها می‌توانستند عکس‌هایی را که با موبایل خود می‌گیرند در این شبکه به اشتراک بگذارند. اینستاگرام رفته‌رفته با استقبال گرم کاربران مواجه شد اما پای اینستاگرام هنوز به سیستم‌عامل اندروید باز نشده بود و سیستم‌عامل اندروید هم سهم قابل ملاحظه‌ای از بازار تلفن همراه را به خود اختصاص داده بود، در نتیجه این اپلیکیشن را برای سیستم‌عامل اندروید منتشر کردند. به محض قرار گرفتن آن در مارکت‌های اندرویدی، طی هفت روز ۱۰ میلیون بار این برنامه دانلود شد. این روند رو به رشد تا امروز ادامه داشته و در حال حاضر بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در این شبکه اجتماعی فعالیت دارند. این اپلیکیشن تنها به اشتراک‌گذاری عکس تمرکز دارد و بیشتر کاربران که عضو سایر شبکه‌های اجتماعی هم هستند برای انتشار عکس‌های خود از این برنامه استفاده می‌کنند. آنها سایر شبکه‌های اجتماعی خود را به این برنامه لینک کرده و از طریق این شبکه عکس‌ها و فیلم‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز به اشتراک می‌گذارند. با محبوب شدن این شبکه اجتماعی، فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ مجاب شد با مبلغ یک میلیارد دلار این شرکت را از آن خود کند. برای استفاده از اینستاگرام باید از طریق اسمارت‌فون در این سرویس عضو شوید. پس از عضویت عکسی به عنوان تصویر پروفایلتان انتخاب کنید و یک بیوگرافی کوتاه در مورد خودتان بنویسید. پروفایل شما به‌طور پیش‌فرض در حالت عمومی قرار خواهد گرفت و شما در منوی تنظیمات می‌توانید آن را خصوصی کنید. در نوارابزار پایین برنامه، دکمه وسط به شروع عکاسی یا فیلمبرداری اختصاص داده شده است و با لمس این دکمه شما می‌توانید عکاسی یا فیلمبرداری خود را شروع کنید. یا اینکه از حافظه گوشی خود عکسی را انتخاب کنید. بعد از این مرحله، وارد مرحله افکت‌گذاری روی تصویر می‌شوید. در این قسمت به صورت پیش‌فرض افکت‌هایی برای شما قرار داده شده که به‌وسیله آنها فیلتر مورد نظر برای عکس خود را انتخاب می‌کنید. بعد از افکت‌گذاری وارد صفحه بعدی می‌شوید و در این صفحه توضیحاتی در مورد عکس خود می‌نویسید. قبل از انتشار عکس شما می‌توانید سایر شبکه‌های اجتماعی را که در آنها عضویت دارید انتخاب کنید تا با انتشار عکس شما در اینستاگرام همزمان در سایر شبکه‌های اجتماعی نیز عکس‌تان منتشر شود. شما می‌توانید دوستان فیس‌بوکی و کسانی که تلفن تماس شان را در دفترچه تلفن خود دارید جست‌وجو کنید و آنها را اصطلاحاً Follow یا دنبال کنید تا تصاویر ارسالی آنها را در صفحه اصلی خود ببینید. اکنون کار با این سرویس را آموختیم و می‌خواهیم ببینیم اینستاگرام چگونه به ایران آمد. اینستاگرام کمی با تاخیر وارد ایران شد. کم بودن دستگاه‌های آیفون در ایران علت اصلی این تاخیر بود. اما رفته‌رفته با زیاد شدن آیفون‌ها و همچنین انتشار این برنامه در سیستم‌عامل اندروید، این برنامه در ایران هم طرفداران زیادی پیدا کرد. البته هنوز آمار دقیقی از تعداد ایرانیان عضو این شبکه وجود ندارد. بدون شک فیلتر نبودن این شبکه و دسترسی آسان و بی‌دردسر آن در ایران را می‌توان مهم‌ترین دلایل استقبال ایرانی‌ها از این شبکه اجتماعی دانست. فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توئیتر، یوتیوب و… استقبال مردمی از اینستاگرام را دوچندان کرد. البته می‌توان نقص اینترنت‌های ارائه‌شده روی تلفن‌های همراه را هم به عنوان دلیلی برای کمتر بودن میزان مشارکت ایرانی‌ها نسبت به کشورهای توسعه‌یافته دیگر در این شبکه اجتماعی عنوان کرد.
فیلترینگ اینستاگرام، درست یا غلط؟
دوم خردادماه ۱۳۹۳ خبری مبنی بر ابلاغ دستور فیلترینگ اینستاگرام از سوی یکی از مسوولان منتشر شد. دلیل صدور حکم، این‌چنین عنوان شده است: «شاکیان خصوصی این شبکه اجتماعی، به دلیل نقض حریم شخصی از این شبکه شکایت کرده‌اند. دستور فیلترینگ اینستاگرام، ارتباطی با تصمیمات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ندارد و این حکم قضایی مستقیماً از سوی دادستانی به وزارت ارتباطات برای اجرا ابلاغ شده است.» این شبکه اجتماعی تاکنون در هیچ کجای جهان فیلتر نشده است، برای مثال می‌توان از عربستان که بیشترین فیلترینگ مذهبی در آن اعمال می‌شود نام برد که دسترسی به اینستاگرام را برای کاربران باز گذاشته است یا چین که بیشترین فیلترینگ سیاسی جهان در آن اعمال می‌شود. اگر این اتفاق در ایران بیفتد، ما اولین کشوری خواهیم بود که اینستاگرام را فیلتر کرده‌ایم.
سید امیر اشراقی / تجارت فردا
