شتاب و پویایی تحولات در دنیای وب و فن‌آوری دیگر به حدی رسیده که در یک سال به اندازه یک دهه تغییرات اساسی و تحول‌ساز رخ می‌دهد؛ تغییراتی که می‌تواند نویدبخش آینده‌ای پویاتر برای جهان آنلاین و کاربرانش باشد.
سایت فارسی دویچوله در این مطلب به پنج مورد از مهم‌ترین تحولات دنیای تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی اشاره خواهد کرد؛ از افشاگری‌های ادوارد اسنودن و وداع با حریم خصوصی در دنیای مجازی گرفته تا ظهور هویت لمسی که می‌تواند منشا تغییرات عظیمی در آینده باشد، و رونق بی‌سابقه دیپلماسی دیجیتال و ظهور ابزارهای انتشار ویدئوی کوتاه که توجه بسیاری از کاربران اینترنت را در سراسر جهان به خود جلب کرده است.
اسنودن؛ یک‌تنه مقابل عظیم‌ترین سازمان جاسوسی دنیا
ادوارد اسنودن، متخصص ٢٩ ساله امنیت دیجیتال، از روز نخست که انتشار اسناد محرمانه آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) را آغاز کرد و از اقدامات ناشناخته یکی از مخوف‌ترین سیستم‌های جاسوسی دیجیتال در جهان پرده برداشت، می‌دانست که قدم در راهی بی‌بازگشت گذاشته است.
افشاگری‌های او درباره پروژه‌های گوناگون این سازمان جاسوسی دولت آمریکا برای جمع‌آوری اطلاعات پیرامون شهروندان، زلزله‌ای را پدید آورد که طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها را تحت تاثیر خود قرار داد: از دنیای امنیت ارتباطات و حریم خصوصی در دنیای مجازی گرفته تا معادلات ژئوپلتیک و دیپلماتیک سیاست جهانی.
او هنوز هم با ریتمی که بسیاری از دولت‌مردان آمریکایی و مقامات ارشد NSA را غافلگیر و متحیر کرده، مشغول انتشار اسناد محرمانه و اطلاعات تازه و دست‌اول پیرامون تلاش‌های دولت آمریکا برای تجسس در ارتباطات است و می‌گوید راه درازی در پیش است و او تلاش‌هایش را متوقف نخواهد کرد.
اسنودن حالا به معنی واقعی کلمه "بی‌خانمان" است و تلاش‌هایش برای دریافت پناهندگی از کشورهای گوناگون راه به جایی نبرده، اما آنچه در اختیار افکار عمومی جهان قرار داد، تحولات مهم و بزرگی را در دنیای فن‌آوری رقم زد.
او می‌گوید از کار خود راضی است و بحث‌های گسترده‌ای که درباره حریم خصوصی و امنیت در سراسر جهان برانگیخته شده، مهم‌ترین هدف او از افشاگری‌ها بوده است. پیش‌بینی می‌شود در سال آینده هم همین افشاگری‌ها موج جدیدی از ابزارها، تکنیک‌ها و تحولات را در دنیای حریم خصوصی و امنیت آنلاین در پی داشته باشد.
رونق بی‌سابقه دیپماسی دیجیتال
سال ٢٠١٣ نقطه عطفی بود در بهره‌گیری از ابزارها و سرویس‌های نوین ارتباطی برای پیش‌برد اهداف سیاسی و دیپلماتیک. موج گسترده مهاجرت دولت‌مردان و سیاست‌مداران سراسر جهان به رسانه‌های اجتماعی برای تماس و تعامل مستقیم با شهروندان، آغازگر فصلی جدید در عصر اطلاعات بود.
حالا توییتر و فیس‌بوک به یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی سیاست‌مداران جهان تبدیل شده و دنیای دیپلماسی که پیش‌تر عمدتا در پستوهای آفلاین اهداف خود را پی می‌گرفت، اکنون بیش از همیشه به جهان آنلاین گره خورده است.
تعداد چهره‌های تاثیرگذار سیاسی که تیم‌های متخصصی را صرفا برای مدیریت حضور خود در دنیای مجازی استخدام کرده‌اند، در سال ٢٠١٣ به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و پیش‌بینی می‌شود که در سال ٢٠١۴ افق‌های جدیدی در این عرصه گشوده شود.
نکته جالب این‌که با روی کار آمدن حسن روحانی در ایران، رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و برخی دیگر از دولت‌مردان ایرانی هم با درک اهمیت انکارناپذیر این شبکه‌های اجتماعی در گسترش نفوذ سیاسی و دیپماتیک در جهان، بهره‌گیری از آن را آغاز کرده‌اند و دست‌آوردهای چشمگیری هم داشته‌اند که هم در میان جامعه ایرانیان و هم در دیگر نقاط جهان انعکاس وسیعی داشت.
رشد انفجاری تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها
محبوبیت و کاربرد گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها همچنان به‌طور انفجاری در سراسر جهان رو به افزایش است. میزان رشد فروش اسمارت‌فون‌ها در سال ٢٠١٣ خیره‌کننده و بی‌سابقه بوده و حالا ضریب نفوذ گوشی‌های هوشمند در جهان بیش از همیشه است.
تا پایان سال ٢٠١٣ بیش از ٢٢ درصد از ساکنان کره زمین یکی از انواع گوشی‌های هوشمند، و ۶ درصد از جمعیت زمین یکی از گونه‌های متنوع تبلت را در اختیار خواهند داشت. در سال ٢٠٠٩ تنها ۵ درصد از شهروندان جهان از موهبت گوشی‌های هوشمند بهره‌مند بودند. این یعنی در چهار سال گذشته بیش از ١/٣ میلیارد گوشی هوشمند به جهان اضافه شده است.
رشد تقاضا برای اسمارت‌فون و تبلت در جهان سیری اکیدا صعودی در پیش گرفته و بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ٢٠١٧ بیش از ٨٧ درصد تجهیزاتی که به اینترنت متصل می‌شوند، اسمارت‌فون و تبلت خواهند بود.
میزان فروش گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها در سال ٢٠١٣ به رقمی بی‌سابقه رسیده است
این آمار و پیش‌بینی‌ها یعنی کم‌رنگ‌تر شدن نقش لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای شخصی، و البته حرکت دنیای آنلاین به سمت تقویت موبایل و سرویس‌های مبتنی بر موبایل و تمرکززدایی بیشتر از کامپیوترها. وب موبایل در آینده نزدیک دنیای ارتباطات آنلاین را تسخیر خواهد کرد.
ظهور و گسترش ویدئوهای اجتماعی
پس از درخشش و سیطره چندساله یوتیوب، حالا با حرکت پرشتاب به سوی وب موبایل، سال ٢٠١٣ سالی پررونق برای ویدئوهای اجتماعی بود. از واین (Vine) توییتر گرفته که امکان انتشار ویدئوهای شش‌ثانیه‌ای را به کاربران می‌دهد، تا اینستاگرم که امکان جدیدی برای ضبط، ویرایش و انتشار ویدئوهای ١۵ ثانیه‌ای برای کاربرانش فراهم کرده، در این زمینه هم عرصه‌های جدیدی گشوده شده است.
حالا کاربران می‌توانند به شکلی خلاصه‌تر، با امکانات گوشی‌های هوشمند و تبلت‌های خود، تصاویر مورد نظر خود را به سرعت روی پلت‌فرم‌های اجتماعی نوین منتشر کنند. انتشار آنلاین ویدئوهای کوتاه هرگز تا این اندازه ساده نبوده است.
هویت لمسی؛ انقلاب در تشخیص هویت دیجیتال
از مدت‌ها پیش از ارائه آخرین نسخه آی‌فون (۵S) در سپتامبر ٢٠١٣، شایعات منتشرشده پیرامون امکان جدیدش برای تایید هویت کاربر از طریق اثر انگشت که شناسه‌ای منحصر به‌فرد است، بحث‌های گسترده‌ای برانگیخته بود.
این بحث‌ها همچنان ادامه دارد، از نگرانی‌ها نسبت به سرنوشت خصوصی‌ترین داده‌های کاربران گرفته، تا نگرانی نسبت به حریم خصوصی در آینده‌ای که اثر انگشت افراد هم در آن روی سیستم‌های ذخیره‌سازی ابری نگه‌داری می‌شود.
با این حال، ارائه تاچ آی‌دی روی آی‌فون، نقطه آغاز انقلابی بزرگ هم در امنیت دیجیتال و هم سیستم تایید هویت و خریدهای آنلاین خواهد بود که به گواه آمار بیش از پیش به سمت موبایلی شدن روان است.
استفاده از اطلاعات بیومتریک در دنیای دیجیتال هنوز چندان مرسوم نیست و همواره با موانع جدی روبرو بوده است، اما اپل نشان‌داده که می‌تواند نوآوری‌های پیش‌تاز و خط‌شکن خود را به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بخش بزرگی از کاربران دنیای دیجیتال تبدیل کند.
صرف‌نظر از نگرانی‌های موجود پیرامون حریم خصوصی، منفعت این سرویس جدید هم بیش از همه نصیب کاربران خواهد شد؛ دیگر هیچ کسی جز خود شما نمی‌تواند پرداختی را به صورت الکترونیک یا آنلاین انجام دهد و این یعنی ارتقای امنیت تا حدی که تصور آن هم پیش‌تر ممکن نبود.
