گاهی اوقات، بیشتر افراد به هنگام ترک خانه، نگران می‌شوند که آیا گاز را روشن گذاشته‌اند یا خاموش کرده‌اند. برخی افراد نیز همواره نگران قفل شدن یا نشدن در هستند. این نگرانی باعث می‌شود که به خانه برگردند و مطمئن شوند که همه چیز روبه‌راه است و مشکلی وجود ندارد. اگرچه این نوع نگرانی و رفتار عادی است؛ اما برخی افراد در مورد این مسائل بیش‌ازحد مضطرب می‌شوند. اغلب مواقع این اضطراب و نگرانی به اندازه‌ای شدید است که زندگی عادی فرد را از وی می‌گیرد. برای کاهش اضطراب و نگرانی، این فرد باید یک سری کارهای تکراری انجام دهد و اگر این کارها را انجام ندهد، اضطرابش تشدید می‌شود. زمانی که چنین اتفاقی بیفتد، ممکن است تشخیص اختلال وسواس فکری عملی برای این فرد داده شود.
اختلال وسواس فکری عملی یک اختلال نگرانی است. افرادی که دچار این اختلال هستند، افکار و ترس‌های غیرقابل‌کنترلی دارند که در واقع همان وسواس فکری نامیده می‌شود. این وسواس‌های فکری باعث بروز رفتاری تکراری می‌شوند. فرد مبتلا این رفتارهای تکراری را انجام می‌دهد تا وسواس‌های فکری خود را متوقف کند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است متوجه شوند وسواس‌های فکری که دارند، غیرمنطقی است و سعی کنند این رفتار اجباری را متوقف کنند. توقف رفتار اجباری، باعث افزایش اضطراب و ایجاد استرس می‌شود. در نتیجه فرد سعی می‌کند رفتار موردنظر را مجدداً ادامه دهد.
چه چیزی باعث ایجاد اختلال وسواس فکری عملی می‌شود؟
علت بروز OCD هنوز کاملاً مشخص نشده است. بیشتر افرادی که به این اختلال دچار هستند، قبل از سن ۳۰ سالگی این مشکل را دارند. OCD با آسیب‌های وارد به سر و برخی عفونت‌های خاص ارتباط دارد. مدرکی وجود ندارد که نشان دهد افراد مبتلا به این اختلال، دچار فعالیت‌های غیرعادی در مغز هستند. در برخی از بیماران، OCD با سندرم تورت ارتباط دارد.
نظریه‌هایی که در حال حاضر علت OCD را توضیح می‌دهند، عبارت‌اند از:
- علل بیولوژیکی: OCD ممکن است در اثر ناهنجاری‌های ژنتیکی ایجاد شود. افراد مبتلا به OCD اغلب یک فرد در خانواده را دارند که وی نیز به این اختلال مبتلا است.
- علل محیطی: OCD ممکن است در نتیجه رفتارهایی که به مرور زمان آموخته شده است، ایجاد شود.
- کمبود سروتینین: OCD ممکن است در صورت کاهش سطح سروتینین در مغز ایجاد شود. سروتینین یک ماده شیمیایی است که به تنظیم احساسات کمک می‌کند.
علائم رایج اختلال وسواس فکری عملی چیست؟
علائم اختلال وسواس فکری عملی به دو دسته تقسیم می‌شود: وسواس‌ها و الزامات. بیشتر افراد مبتلا به این اختلال، علائمی از هر دو دسته دارند. برخی از افرادی که دچار OCD هستند، تنها علائم وسواسی یا الزامات را دارند.
اگرچه علائم وسواسی و الزامی برای هر فرد متفاوت است؛ اما یک سری تفکرات وسواسی رایج وجود دارد. نمونه تفکرات وسواسی عبارت‌اند از:
- ترس از میکروب‌ها و بیماری
- ترس از آسیب رساندن به خود یا دیگران
- تفکرات خشونت‌آمیز در مورد ماهیت جنسی
- ترس از این که چیزهایی را که برایتان مهم است، از دست خواهید داد
- تمرکز بر روی درستی و نظم و ترتیب
- تمرکز بر روی خرافات
- وقف خود به باورهای مذهبی
- بررسی چندباره کارهایی که به تازگی به اتمام رسانده‌اید
- تماس مداوم با دوستان و اعضای خانواده برای اطمینان از سلامتی آن‌ها
- شمردن یا تکرار کلمات
- شستشو یا تمیزکاری افراطی
- سازمان‌دهی اشیاء
- عبادت بیش‌ازاندازه
- جمع‌آوری زباله‌هایی که هیچ ارزشی ندارند
چگونه اختلال وسواس فکری عملی تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم اختلال وسواس فکری عملی داشته باشید، پزشک چند آزمایش انجام می‌دهد تا از عدم وجود بیماری‌های دیگر مطمئن شود. وی یک آزمایش فیزیکی انجام می‌دهد و آزمایش خون تجویز می‌کند. همچنین پزشک ممکن است پیشنهاد دهد که یک ارزیابی روان‌شناسی انجام دهید. در ارزیابی روان‌شناسی، پزشک با شما در مورد علائمتان صحبت می‌کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد تست‌هایی مانند ارزیابی فکری عملی Yale-Brown را انجام دهید. این تست‌ها به تشخیص OCD کمک می‌کنند.
درمان اختلال وسواس فکری عملی
اگر تشخیص داده شود که دچار OCD هستید، پزشک احتمالاً از چند روش درمانی استفاده خواهد کرد.
تجویز دارو
معمولاً پزشک داروهایی تجویز می‌کند تا تفکرات وسواسی و رفتارهای اجباری را کاهش دهد. داروهایی که به عنوان بازدارنده‌های جذب مجدد سروتینین شناخته می‌شوند، جزو اولین داروهایی هستند که برای این اختلال تجویز می‌شوند. نمونه‌هایی از این داروها عبارت‌اند از:
روان‌درمانی
همچنین ممکن است پزشک روان‌درمانی را به شما پیشنهاد دهد تا یاد بگیرید با علائم خود مقابله کنید. روان‌درمانی رفتارهای ذهنی، وسواس‌های فکری و رفتارهای اجباری را در افراد مبتلا به OCD کاهش داده است. اگر از این روش به همراه داروها استفاده شود، روان‌درمانی رفتارهای ذهنی باعث موفقیت بیشتر فرآیند درمان می‌شود.
افراد مبتلا به OCD، چه چیزی در درازمدت تجربه خواهند کرد؟
اگر OCD شما شناسایی شده است، فرایند درمان به کاهش علائم شما کمک خواهد کرد. OCD یک بیماری مزمن یا درازمدت محسوب می‌شود. بیشتر افراد مبتلا به این اختلال، چندین دوره علائم شدید را تجربه می‌کنند. این دوره‌ها، بهبودی و کاهش علائم را به دنبال دارند. OCD یک بیماری متناوب است و در بیشتر افراد مبتلا، حتی با درمان نیز علائم OCD کاملاً از بین نمی‌روند.
