مرگ حافظه کوتاه‌مدت پیر و جوان نمی‌شناسد!

زمانی که شخصی دچار فراموشی کوتاه‌مدت می‌شود قادر است حوادث و اتفاقات ٢٠ سال گذشته‌اش را به خاطر آورد اما جزییات آنچه ٢٠ دقیقه پیش اتفاق افتاده است را با ابهام به خاطر دارد.

در اینجا به برخی از دلایلی که موجب بروز فراموشی کوتاه‌مدت می‌شود خواهیم پرداخت. فراموشی کوتاه‌مدت در برخی موارد ناشی از شرایط پزشکی فرد یا جراحت و در مواقعی دیگر متأثر از عوامل خارجی است. روش‌های درمان بسته به دلیل و منشأ بیماری متفاوت خواهد بود.

آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی یکی از عواملی است که منجر به فراموشی کوتاه‌مدت می‌شود. آنوریسم به معنای تورم شریانی است و به دلیل بیرون زدگی نقاطی از دیواره شاهرگ‌های مغز اتفاق می‌افتد. آنوریسم مغزی همیشه شکافته شدن دیواره مغز را به دنبال نخواهد داشت اما در صورتی که این اتفاق بیفتد، منجر به خونریزی مغزی و تشکیل مخزنی از لخته‌های خون می‌شود که با فشار آوردن به مغز باعث تورم، آسیب و در نهایت نابودی سلول‌های مغزی می‌شود. همچنین، اختلال در عملکردهای جسمی و نیز مهارت‌های ذهنی از دیگر پیامدهای آن است. در ٣٠ درصد از موردهای آنوریسم مغزی مشکلات حافظه رخ می‌دهد که بازیابی آن ممکن است هفته‌ها به طول بیانجامد.

تروما و شوک

از دیگر عوامل بروز فراموشی کوتاه‌مدت تومور مغزی است. درمان‌های سرطانی، ضربات یا آسیب‌های شدید به سر، عفونت مغزی و ضربه‌های مغزی همه از مواردی هستند که فراموشی کوتاه‌مدت را به دنبال خواهد داشت. کمبود اکسیژن مغز، سوء مصرف مواد، افراط در نوشیدن مشروبات الکلی و تصادفات شدید از عوامل دیگر هستند. شرایط پزشکی خاص نظیر حملات ناگهانی یک بیماری، جراحی بایپس قلب، صرع و افسردگی نیز ممکن است موجب فراموشی کوتاه‌مدت در فرد شوند. از اولین علائم و نشانه‌های بروز روان‌پریشی یا به عبارتی جنون، فراموشی کوتاه مدت است. کسانی که قربانی یا شاهد تصادفات شدید، جرایم خشونت‌آمیز یا شوک‌های جنون‌آمیز بوده‌اند بیشتر در معرض ابتلا به فراموشی کوتاه‌مدت خواهند بود.

فراموشی

فراموشی که “سندرم ضعف یا نابودی حافظه” نیز نامیده می‌شود به معنای از دست دادن آنچه در حافظه شخص ثبت شده مانند حقایق، اطلاعات، خاطرات و تجربیات است. برخلاف فراموشی کوتاه‌مدت، این نوع فراموشی می‌تواند دائمی و غیر قابل بازگشت باشد. نوعی دیگر از فراموشی نیز هست که شخص مبتلا قادر به شناسایی و درک هویت خود نیست. این نوع فراموشی اغلب منتهی به فراموشی کامل نخواهد شد. به عبارت دیگر، افراد مبتلا به فراموشی دائمی مشکلی با شناسایی و تشخیص هویت خود ندارند اما اغلب درگیر فراموشی‌های کوتاه‌مدت می‌شوند. آنها قادر به دریافت اطلاعات و آموزه‌های جدید و نیز ثبت خاطرات جدید نخواهند بود.

فراموشی می‌تواند در اثر وارد شدن ضربه شدید به سر، مسمومیت دارویی، بیماری‌های آلزایمر، تصادفات شدید، عفونت مغزی و نیز شوک‌های احساسی و ضربات روحی اتفاق بیفتد. مورد آخر که “گسستگی شخصیتی یا ترک مراوده” نامیده می‌شود جزء دسته اختلالات مرتبط با مشکلات روانی قرار می‌گیرد که منشأ روانی دارند و ممکن است منجر به فراموشی کوتاه‌مدت خاطرات و اطلاعات شخصی و خود شناسی شود. این قبیل موارد اغلب با دوره‌های روان درمانی قابل درمان خواهند بود اما در صورتی که مدت فراموشی به چندین ماه یا سال کشیده شود، فرد مبتلا دچار فراموشی کامل و دائمی خواهد شد . معمولاً این افراد با شناختی مجدد از خود زندگی جدیدی را آغاز می‌کنند.

گینگو بیلوبا

طب سنتی چینی‌ها قرنهاست که از عصاره درخت گینگو  برای درمان انواع بیماری‌های مزمن نظیر آسم، برونشیت، اختلالات مثانه و کلیه استفاده می‌کنند. امروزه، عصاره درخت گینگو به عنوان یک مکمل غذایی جهت شرایط پزشکی خاصی مانند روان پریشی یا جنون، مشکلات چشمی، درد پا و بیماری تینیوتس (اختلال زنگ زدن گوش) به کار برده می‌شود. اگر چه، با وجود انجام مطالعه و تحقیقات مختلف هیچ دلیل و مدرک قاطعی مبنی بر مؤثر بودن عصاره گینگو در درمان شرایط پزشکی یافت نشده است. پس از تحقیق بر روی ٣ هزار شخص بالغ، مشخص شد که عصاره درخت گینگو در پیشگیری و کاهش روند پیشرفت روان‌پریشی یا تقویت هوش و حافظه در افراد سالم هیچ تأثیری نداشته است.

بهبود حافظه کوتاه‌مدت

یکی از رایج‌ترین پیشنهادات برای بهبود حافظه کوتاه مدت، استفاده از روش‌های تقویت هوش و حافظه است. در روش‌های تقویت هوش و حافظه به عنوان مثال یک یا چند کلمه، جمله یا تصویر باید به یک یا چند موضوع یا شیء متصل شود. از دیگر روش‌های تقویت حافظه تکرار مداوم نام‌ها و مرور روزها و ماه‌هاست. انجام فعالیت‌هایی که باعث درگیر شدن ذهن می‌شود و مغز را به فعالیت بیشتر وامی‌دارد موجب تقویت هوش و حافظه و پیشگیری از ابتلا به فراموشی‌های کوتاه‌مدت می‌شود. سودوکو، جدول، پازل و نیز کتاب خواندن می‌توانند انتخاب‌های مناسبی برای این منظور باشند.