اختلال موکنی یا Trichotillomania ، نوعی اختلال کنترل تکانه است. افرادی که دچار این اختلال هستند، می‌دانند که با پیروی از هوس خود برای کندن مو به خود آسیب می‌رسانند؛ اما نمی‌توانند از این کار دست بکشند. ممکن است این افراد زمانی که استرس دارند، موهای خود را به عنوان روشی برای تسکین استرس بکَنند.
علائم اختلال موکَنی
علاوه بر کندن مکرر موها، علائم دیگر این اختلال عبارت‌اند از:
- عصبی بودن قبل از کندن موها یا زمانی که در مقابل این میل، مقاومت می‌کنند
- احساس آرامش، رضایت یا خشنودی پس از کندن موها
- بروز مشکلاتی در محل کار یا زندگی اجتماعی به دلیل کندن موها
- ایجاد نقاط کچلی در سر یا سایر نواحی بدن به دلیل کندن مو
- بروز رفتارهایی مانند بررسی ریشه مو، پیچاندن مو، کشیدن مو با دندان، جویدن یا خوردن مو
علت بروز اختلال موکنی
دلیل اصلی این اختلال هنوز مشخص نشده است. ممکن است این اختلال با فرآیندهای غیرعادی در مسیرهای مغزی که با نواحی مربوط به تنظیم احساسات، حرکات، شکل‌گیری عادت‌ها و کنترل هوس ارتباط دارند، مرتبط باشد.
برخی افرادی که به این اختلال دچار هستند، ممکن است دچار افسردگی یا اضطراب نیز باشند. این بیماری ممکن است ارثی باشد.
نحوه تشخیص اختلال موکنی
این اختلال از طریق نشانه‌ها و علائمش شناسایی می‌شود. هیچ تست خاصی برای شناسایی آن وجود ندارد.
ممکن است پزشک فرد مبتلا را نزد روان‌پزشک یا روانشناس بفرستد تا با فرد مبتلا صحبت کرده و ببیند آیا وی دچار اختلال در کنترل هوس است یا خیر.
درمان اختلال موکنی
مهم‌ترین روش درمانی برای اختلال موکنی، بهره‌گیری از جلسات رفتاردرمانی است که آموزش عکس عادت‌ها نام دارد. در واقع، این جلسات به معنای جایگزین کردن یک عادت بد با یک چیز دیگر است که ضرر ندارد.
افراد مبتلا به اختلال موکنی با این روش یاد می‌گیرند شناسایی کنند چه زمانی و در چه جاهایی می‌خواهند موهای خود را بکنند. همچنین این افراد یاد می‌گیرند آرامش خود را حفظ کنند و کار دیگری انجام دهند که به آن‌ها آسیب نرساند. بدین روش می‌توانند به هنگام احساس تمایل به کندن مو، فشار عصبی را کاهش دهند.
شاید به افراد کار ساده‌ای همچون مشت کردن دست به هنگام احساس تمایل به کندن مو، یاد دهند. همچنین در این جلسات به فرد آموزش داده می‌شود که چگونه از تفکرات منفی و غیرضروری که باعث افزایش استرس می‌شود، دوری کنند.
علاوه بر این، ممکن است یک سری دارو نیز به عنوان بخشی از برنامه درمانی تجویز شود. یک نوع داروی ضدافسردگی به نام SSRI ممکن است برای توقف تمایلات بسیار شدید مؤثر واقع شود. داروهای آرام‌بخشی مانند الانزاپین یا Aripiprazole نیز ممکن است به تنهایی یا همراه با SSRI مورد استفاده قرار گیرند.
