افسردگی صبحگاهی بیماری است که برخی افراد مبتلا به اختلالات عمده افسردگی آن را تجربه می‌کنند. افراد در چنین شرایطی علائم شدیدی از افسردگی را در صبح تجربه می‌کنند که در بعد از ظهر و عصر کاهش می‌یابد. این علائم می‌تواند شامل غمگینی شدید، ناامیدی، عصبانیت و خستگی و فرسودگی باشد. این افسردگی به عنوان تغییر و اختلال در خلق و خوی روزانه نیز شناخته شده است و با افسردگی فصلی که مربوط به تغییرات فصل‌ها می‌شود فرق دارد.
دلایل افسردگی صبحگاهی
تحقیقی در سال ۲۰۱۳ نشان داد، افرادی که دچار افسردگی هستند اغلب ریتم‌های روزانه آنها مختل شده است. این اختلالات یکی از دلایل اصلی افسردگی در صبح است.
بدن شما به گونه‌ای طراحی شده است که با داشتن یک ساعت داخلی به گونه‌ای برنامه ریزی می‌کند تا شما در طول شب احساس خوابیدن داشته باشید و هنگام روز نیز بیدار و هوشیار بمانید. این چرخه طبیعی خواب و بیداری به عنوان ریتم شبانه‌روزی بدن شناخته می شود.
این ریتم شبانه‌روزی یا ساعت طبیعی بدن، هرچیزی از ضربان قلب گرفته تا دمای بدن را تنظیم می‌کند. همچنین بر روی انرژی، تفکر، هوشیاری و خلق و خوی ما نیز اثر می‌گذارد. این ریتم‌های روزانه کمک می‌کنند تا شما یک حالت و خلق و خوی ثابت و پایدار داشته باشید و در سلامتی کامل بمانید.
ریتم‌های برخی هورمون‌ها مانند کورتیزول و ملاتونین به بدن شما کمک می‌کنند تا برای برخی مناسبت‌ها آماده شود. برای مثال هنگامی که خورشید طلوع می‌کند، بدن شما کورتیزول تولید می‌کند. این هورمون به شما انرژی می‌دهد تا بتوانید در طول روز فعال و هوشیار باشید. هنگامی که خورشید غروب می‌کند بدن شما ملاتونین تولید می‌کند. این هورمون به شما کمک می‌کند تا به راحتی بخوابید.
هنگامی که در این ریتم‌های بدن اختلال ایجاد شود، بدن شما در مواقع نادرستی شروع به تولید برخی هورمون‌ها می‌کند. این امر می‌تواند پیامد‌های منفی بر سلامتی فیزیکی و روانی داشته باشد. به عنوان مثال اگر بدن شما در طول روز ملاتونین تولید کند شما احساس خستگی، کج خلقی و زود رنجی می‌کنید.
علائم افسردگی در صبح
افراد دچار افسردگی صبحگاهی، اغلب از چندین علائم در صبح رنج می‌برند، مانند احساس غمگینی و ناامیدی. با اینحال کم کم با سپری شدن روز احساس بهتری می‌کنند. این علائم می‌توانند شامل:
- به سختی بیدار شدن و بلند شدن از تخت هنگام صبح
- کمبود عمیق انرژی هنگامی که می‌خواهید روز خود را شروع کنید
- سختی در روبرو شدن با کارهایی ساده مانند دوش گرفتن یا درست کردن قهوه
- تاخیر در عملکرد شناختی و فیزیکی ( احساس کسل و سنگین بودن)
- بی حوصلگی یا نداشتن تمرکز
- پریشانی و ناامیدی شدید
- از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های لذتبخش مانند ورزش
- احساس پوچی کردن
- اختلالات در اشتها ( معمولا خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول)
- هایپرسومنیا( خوابیدن بیشتر از حد معمول)
درمان افسردگی صبحگاهی
در ادامه به چند روش اشاره می‌کنیم که می‌توانند افسردگی صبحگاهی شما را کمتر کنند.
۱- دارو‌ها
برخلاف افسردگی‌های دیگر، افسردگی صبحگاهی به SSRI جواب خوبی نمی‌دهد. SSRI یک داروی ضد افسردگی است که می‌تواند نشانه‌های یک افسردگی شدید را از بین ببرد. با اینحال SNRI مانند ونلافاکسین (Effexor) ممکن است برای افراد مبتلا به افسردگی صبحگاهی مفید باشد.
۲- درمان گفتاری
درمان‌های گفتاری – مانند درمان میان‌فردی، درمان شناختی رفتاری و روان درمانی – نیز می‌توانند افسردگی صبح را درمان کنند. همچنین ترکیب دارو و درمان گفتاری با هم می‌تواند بسیار موثر باشند. این درمان‌ها می‌توانند به شما کمک می‌کنند تا بتوانید هرگونه مشکل که ممکن است افسردگی و علائم آن را را بدتر کنند را پیدا کنید.
۳- نور درمانی
نور درمانی یا فتوتراپی نیز روش دیگری است که می‌تواند در درمان افسردگی صبحگاهی موثر باشد. در این روش فرد در نزدیکی یک جعبه نور می‌نشیند. این جعبه نور روشنی را از خو ساطع می‌کند که یک نور طبیعی را شبیه سازی می‌کند.
اعتقاد بر این است که قرار گرفتن در معرض نور، بر روی مواد شیمیایی مغز مرتبط با خلق و خو اثر می گذارد. اگرچه این درمان به طور کلی به عنوان یک درمان برای اختلالات و افسردگی‌های عاطفی فصلی شناخته شده است، اما برخی از افراد مبتلا به افسردگی صبحگاهی ممکن است این رویکرد را مفید بیابند.
۴- درمان الکترومغناطیسی (ETC)
ETC نیز می‌تواند یکی از درمان‌های موثر به شمار آید. در این روش ، جریان الکتریکی از طریق مغز رد می‌شود تا یک شوک کوچک به آن وارد کند. این درمان باعث تغییر در برخی رفتارهای شیمیایی مغز می‌شود که می‌تواند علائم افسردگی را معکوس کند.
ECT یک درمان نسبتا ایمن است که تحت بیهوشی کامل انجام می شود، بدین معنا که شما در طول این روش کاملا خواب هستید. همچنین جریان الکتریکی در یک محیط کنترل شده برای رسیدن به بهترین نتیجه با حداقل خطرات احتمالی، به مغز وارد می‌شود.
