سوختگی خفیف یا درجه اول بیشتر شایع است و اتفاق میافتد. این نوع سوختگیهای سبک معمولاً ناشی از تماس خفیف با آتش، اشیاء داغ و خورشید هستند. آسیب بیشتر سطحی است یا لایه بیرونی پوست را دچار سوختگی میکند.
در این سوختگی، پوست قرمز و کمی متورم میشود و ممکن است اندکی درد داشته باشد یا حتی نداشته باشد. سوختگی درجه یک خود را در خانه درمان کنید زیرا معمولاً نیازی برای کارشناسی پزشکی و توجه خاص ندارد. بیرونیترین لایه پوست میتواند با مراقبت و گذشت زمان خودش را درمان کند.
سوختگی درجه اول به عنوان سوختگی سطحی یا خفیف طبقهبندی میشود و به همان شیوه نیز درمان میشود. گاهی اوقات هم ممکن است سوختگی درجه یک شما وسیع باشد. مثل وقتی که تمام بدن دچار آفتابسوختگی میشود. اما این هم نیاز به مراقبت پزشکی ندارد.
روش درمان سوختگی خفیف یا درجه اول
۱- خیلی تند و سریع، آب خنک روی محل سوختگی جاری کنید. این کار از آسیب رسیدن به پوست پیشگیری میکند. پوست را زیر آب با دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد نگه دارد تا درد آن آرام گیرد و فروکش کند. از آب خیلی سرد پرهیز کنید زیرا به پوست اطراف سوختگی آسیب میرساند. شوک ناگهانی گرمای زیاد با سرمای زیاد فرایند بهبود را کند میکند.
۲- لباسهای تنگ و زیورآلات را به سرعت درآورید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنید. هر چه سریعتر سوختگی را آبکشی کنید، هر چیزی که با پوست شما در تماس است را درآورید زیرا سوختگی متورم میشود. حتی اگر شک هم دارید، باز هم درآورید. با این کار جریان خون بهتر به زخم میرسد و روند بهبودی آغاز میشود.
۳- کمپرس سرد بگذارید. اگر آب سرد نمیخواهید یا در دسترس ندارید، از کمپرس سرد یا یک بسته یخ که در حوله یا دستمالی پیچیده شده است استفاده کنید. آن را روی سوختگی بگذارید. اجازه دهید کمپرس ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی زخم بماند. سپس ۳۰ دقیقه صبر کنید و دوباره ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دیگر روی سوختگی بگذارید. هرگز یخ یا کمپرس را مستقیماً روی سوختگی نگذارید زیرا ممکن است به پوست آسیب برساند. آنها را در حوله بپیچید.
۴- داروهای مسکن بخورید. داروهایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن، آسپرین یا ناپروکسن میتوانند علائم آزاردهنده را کاهش دهند و شما را آرام کنند. اگر درد بعد از چند ساعت کمتر نشد، یک دوز دیگر از داروی مسکن را بخورید. به کودکان یا آنهایی که تازه از آنفولانزا یا آبله مرغان بهبود پیدا کردهاند، آسپرین ندهید. میزان مصرف را طبق دستورالعمل دنبال کنید. در داروهای مختلف نحوه مصرف متفاوت خواهد بود.
۵- محل سوختگی را تمیز کنید. بعد از شستن دستها، از آب و صابون برای تمیز کردن محل سوختگی و پیشگیری از عفونت استفاده کنید. بعد از اینکه کار شستوشو تمام شد، آنتیبیوتیکی مانند نئوسپورین روی محل بمالید تا محل سوختگی تمیز بماند. آلوئهورا نیز پوست را آرام میکند. به دنبال آلوئهورا با افزودنیهای کمتر باشید. آلوئهورا یا آنتیبیوتیک میتوانند از چسبیدن بانداژ به پوست جلوگیری کنند.
تاولها را بعد از تمیز کردن نترکانید زیرا این تاولها در واقع از عفونت پوست پیشگیری میکنند. مراقب باشید نترکند یا تخلیه نشوند زیرا بدن خودش میتواند از تاولهای کوچک مراقبت کند. اگر لازم شد، روی تاولهای نترکیده پماد آنتیبیوتیک بزنید. اگر تاولها ترکیدند یا باز شدند، از آنتیبیوتیک برای پیشگیری از عفونت استفاده کنید.
۶- روی سوختگی پماد بزنید و سپس با گاز پانسمان استریل ببندید. شاید لازم نباشد برای سوختگیهای خفیف، تاولهای نترکیده یا پوستی که باز نیست پانسمان کنید. اما سوختگیهای درجه دوی کوچک نیاز به پانسمان برای پیشگیری از عفونت دارند. روی سوختگی را با ملایمت با گاز پانسمان باندپیچی کنید و آن را با نوار چسب طبی ببندید. پانسمان را هر روز عوض کنید.
گاز را مستقیم روی زخم نگذارید. همیشه روی سوختگی یا زخم پماد یا کرم بزنید و سپس روی آن گاز پانسمان بگذارید. در غیر این صورت، هنگام برداشتن پانسمان، پوست جدید که تشکیل شده است با پانسمان کنده میشود.
گاز پانسمان را در جهت رویش موهای اطراف بلند کنید و بردارید. اگر گاز به زخم چسبیده است، از آب ولرم یا محلول نمکی برای جدا کردن راحتتر پوست از گاز استفاده کنید. محلول نمکی را با افزودن یک قاشق چایخوری نمک به یک لیتر آب تهیه کنید.
۷- از درمانهای خانگی مثل سفیده تخم مرغ، کره یا چای به هیچ هنوان استفاده نکنید. در فضای اینترنت پر از محلولهای جادویی برای سوختگی است اما تحقیقات دانشمندان نشان میدهد این درمانها بیفایده هستند. حتی به گفته برخی از منابع مشهور مانند صلیب سرخ، سوختگی را بدتر هم میکنند زیرا حاوی باکتری هستند که میتواند منجر به عفونت شود.
مرطوبکنندههای طبیعی مانند آلوئهورا یا سویا میتواند در موارد آفتابسوختگی مفید باشند.
۸- مراقب باشید سوختگی عفونت نکند. حواستان به سوختگی و تاولها باشد. رنگ تاولها در ابتدا قرمز، بعد قهوهای و بعد سیاه میشود. اگر تغییر رنگ سبز در لایه چربی زیر و اطراف زخم دیدید، باید حتماً درمان شود. اگر سوختگی طی چند هفته خوب نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. سوختگی در صورت درمان نشدن ممکن است علامت عفونت، سوختگی جدیتر یا مشکل جسمی دیگری باشد. حتماً به پزشک مراجعه کنید و علائمی نظیر داغ بودن، سوزش، تب بالاتر از ۳۹ درجه و دمای پایینتر از ۳۶٫۵ درجه بدن یا سفت شدن ناحیه تاول و سوختگی را گزارش دهید و به دنبال درمان آن باشید. اینها علامت عفونت جدی هستند و باید حتماً درمان پزشکی شوند نه خانگی.
۹- خارش را با پماد تسکین دهید. خارش گله رایج بیماران در طی فرایند بهبود بعد از سوختگی خفیف است. پمادهای موضعی مانند وازلین یا آلوئهورا میتوانند ناراحتی خارش راکمتر کنند. آنتیهیستامینهای خوراکی نیز میتوانند به کاهش خارش کم کنند.