تا قبل از زمان ظهور نور مصنوعی، خورشید منبع اصلی روشنایی بود و مردم شب‌ها را در تاریکی (نسبی) می‌گذراندند. اما اکنون در همه جای جهان، شب‌ها به واسطه لامپ‌ها روشن است.
نور در شب، ساعت بیولوژیکی بدن (ریتم شبانه‌روزی) را به هم میزند و ما سخت‌تر به خواب می‌رویم. و بدتر از آن، تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است باعث بروز بیماری‌هایی از قبیل سرطان، دیابت، بیماری قلبی و چاقی شود.
اما رنگ نور‌های متفاوت چراغ، اثرات متفاوتی نیز دارند. طول موج‌های آبی رنگ در ساعت‌های روز بسیار مفید هستند، زیرا این طول موج‌ها، توجه، زمان واکنش و خلق و خوی فرد را ترقی می‌بخشد اما نور آبی می‌تواند در شب بسیار مضر باشد. همچنین نور صفحه‌های نمایش و لامپ‌های کم مصرف باعث می‌شود تا بدن ما بیشتر در معرض نور آبی قرار گیرد، مخصوصا هنگام غروب.
ریتم‌های روزانه بدن تحت تاثیر نور
هر کسی دارای ریتم‌های روزانه‌ای است که کمی با هم متفاوت هستند، اما طول متوسط آن، ۲۴ و یک چهارم ساعت است. ریتم شبانه‌روزی افرادی که دیر می‌خوابند کمی طولانی‌تر است در حالی که ریتم پرندگان کمتر از ۲۴ ساعت است. روشنی روز، ساعت و ریتم درونی فرد را با محیط هماهنگ می‌کند.
خطرات سلامتی نور شب
کار زیاد باعث شده است تا برخی افراد شب‌کاری نیز داشته باشند. این مساله باعث می‌شود فرد در معرض نور مصنوعی قرار بگیرد و باعث مشکلاتی از قبیل سرطان سینه یا پروستات، دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی شود. هنوز دقیقا مشخص نیست که چرا نور در شب تا این اندازه برای ما مضر است. اما این را می‌دانیم که قرار گرفتن در معرض نور باعث توقف ترشح ملاتونین در بدن می‌شود، هورمونی که بر ریتم‌های روزانه بدن ما تاثیر می‌گذارد، و شواهد تجربی وجود دارد (بسیار ابتدایی) که سطح پایین ملاتونین ممکن است با سرطان ارتباط داشته باشد.
در مطالعه‌ای، محققان ۱۰ نفر را در یک برنامه‌ای قرار دادند که باعث شد ریتم روزانه بدن‌شان به تدریج تغییر کند. آنها متوجه شدند که پس از این کار قند خون شرکت کنندگان بالا رفته بود و به حالت پیش دیابتی رسیده بودند. همچنین سطح هورمون لپتین آنها پایین آمده بود. لپتین هورمونی است که پس از خوردن غذا به فرد احساس سیری می‌دهد. هنگامی که این هورمون کم باشد فرد مورد نظر دیرتر احساس سیری می کند و بیشتر می‌خورد که این امر منجر به چاقی می‌شود.
بیشتر محققان بر این باورند که: نور شب بخشی از دلیلی است که بسیاری از مردم خواب کافی ندارند و محققان خواب ناکافی و کم را به افزایش خطر ابتلا به افسردگی، دیابت و مشکلات قلبی عروقی مرتبط می‌کنند.
قدرت نور آبی
اگرچه هر نوع نوری می‌تواند ترشح ملاتونین را متوقف کند، اما نور آبی درشب به طرز موثری قوی‌تر عمل می‌کند. محققان دانشگاه هاروارد و همکارانشان آزمایشاتی را انجام دادند که اثرات ۶٫۵ ساعت قرار گرفتن در معرض نور آبی را با همین مدت قرار گرفتن در معرض نور سبز مقایسه کردند.
نور آبی، ترشح ملاتونین را ۲ برابر نور سبز متوقف کرد و همچنین ریتم شبانه روزی بدن را نیز ۲ برابر نور سبز ( ۳ ساعت در برابر ۱٫۵ ساعت) تغییر داد.
این مساله درست است که لامپ‌های فلوروسنت و ال ای دی صرفه جو‌تر و کم هزینه‌تر از لامپ‌های قدیمی معمولی هستند اما نور آبی آنها مضر است. لامپ‌های LED از لامپ‌های فلوروسنت کارآمد‌تر هستند اما آنها نیز یک مقدار کافی نور در طیف آبی تولید می‌کنند.
چه باید کرد؟
- در شب از چراغ‌های زرد کم نور استفاده کنید. نور زرد در تغییر دادن ریتم بدن و سرکوب ملاتونین، بسیار ضعیف‌تر از نور آبی عمل می‌کند.
- ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب از تماشای صفحه نمایش مانیتور و گوشی خود اجتناب کنید.
- اگر شما شب کار هستید یا از وسایل الکترونیکی زیادی در شب استفاده می‌کنید، سعی کنید از عینک‌های فیلتر کننده نور آبی یا اپلیکیشن‌هایی که طول موج آبی/سبز را فیلتر می‌کنند استفاده کنید.
- در طول روز بیشتر در معرض نور خورشید بمانید. این کار توانایی شما برای خوابیدن در شب و همچنین خلق و خوی شما را بالا می‌برد.
