واریس همان رگ‌های گره‌خورده و بزرگ‌شده‌ای است که به رنگ آبی یا بنفش تیره، در برخی نقاط بدن زیر پوست مشاهده می‌شود. هر رگی ممکن است به واریس مبتلا شود؛ اما رگ‌های پا بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند؛ زیرا ایستادن و راه رفتن فشار روی رگ‌های پایین‌تنه را افزایش می‌دهد.
علت بروز واریس
سرخرگ‌ها خون را از قلب به سایر بافت‌های بدن می‌رسانند. سیاهرگها خون را از سایر نقاط بدن به قلب بازمی‌گردانند تا گردش خون ادامه یابد. سیاهرگ‌های پاها برای بازگرداندن خون به قلب، بایستی برخلاف جهت نیروی جاذبه عمل کنند. انقباضات ماهیچه‌ای در پاها به عنوان پمپ عمل می‌کنند و دیواره‌های کشسان سیاهرگها به بازگشت خون به قلب کمک می‌کنند. دریچه‌های کوچکی در سیاهرگها باز می‌شود تا خون به سمت قلب جریان یابد. سپس این دریچه‌ها بسته می‌شوند تا خون به سمت عقب بازنگردد.
علل مختلف برزو واریس عبارت‌اند از:
- سن: همزمان با افزایش سن، سیاهرگها خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهند و کش می‌آیند. دریچه‌های موجود در سیاهرگها ضعیف می‌شوند. این امر باعث می‌شود خونی که بایستی به سمت قلب جریان داشته باشد، به سمت مخالف جریان یابد. بدین طریق خون در سیاهرگها انباشته می‌شود و سیاهرگها بزرگ و واریسی می‌شوند. این رگ‌ها به رنگ آبی هستند؛ زیرا حاوی خون بدون اکسیژن هستند.
- بارداری: برخی زنان باردار دچار واریس می‌شوند. بارداری حجم خون بدن را افزایش می‌دهد؛ اما جریان خون از پاها به سمت لگن را کاهش می‌دهد. این تغییر در گردش خون طوری طراحی شده که از جنین در حال رشد پشتیبانی کند؛ اما ممکن است باعث بروز عوارض جانبی مانند بزرگ شدن سیاهرگ‌های پاها شود.
عوامل خطرزای واریس
- سن: همزمان با افزایش سن، احتمال بروز واریس افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان احتمال دارد دچار واریس شوند.
- سابقه خانوادگی: اگر اعضای دیگر خانواده دچار واریس هستند، احتمال این که شما نیز دچار واریس شوید، زیاد است.
- چاقی مفرط: اضافه‌وزن بیش‌ازاندازه فشار روی سیاهرگها را افزایش می‌دهد.
- ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی: در این صورت خون نمی‌تواند به خوبی جریان داشته باشد.
مشکلات ناشی از واریس
مشکلاتی که ناشی از واریس هستند، به ندرت پیش می‌آیند. در ادامه به این مشکلات اشاره کرده‌ایم.
- اولسر: زخم‌هایی که به شدت دردناک هستند یا همان اولسرها ممکن است روی پوست و نزدیک واریس‌ها، به ویژه نزدیک قوزک پا به وجود آیند.
- لخته‌های خونی: گاهی اوقات سیاهرگ‌های عمیق پا بزرگ می‌شوند. در چنین مواردی پای موردنظر ممکن است به شدت باد کند. هر نوع ورم ناگهانی پا بایستی سریعاً مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا ممکن است نشان‌دهنده لخته خونی باشد که در پزشکی ترومبوفلبیتیس نامیده می‌شود.
درمان واریس
معمولاً برای درمان واریس نیاز نیست بستری شوید. درمان‌های واریس عبارت‌اند از:
- مراقبت از خود: با انجام کارهایی همچون ورزش، کاهش وزن، عدم استفاده از لباس‌های تنگ، بالا نگه‌داشتن پاها و اجتناب از ایستادن یا نشستن درازمدت، درد ناشی از واریس را کاهش داده و از تشدید شرایط جلوگیری کنید.
- جوراب واریس: استفاده از جوراب‌های واریس اولین رویکرد برای درمان واریس محسوب می‌شود. این جوراب‌ها را باید کل روز بپوشید. جوراب‌های واریس پاها را تحت‌فشار قرار می‌دهند و به سیاهرگها و ماهیچه‌های پا کمک می‌کنند خون را راحت‌تر حرکت دهند.
اگر این درمان‌ها مؤثر واقع نشدند، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- اسکیلروتراپی: در این روش پزشک محلولی را به واریس‌های کوچک و متوسط تزریق می‌کند که آن‌ها را زخمی و مسدود می‌کند.
- جراحی با لیزر: پزشکان از جراحی با لیزر برای بستن واریس‌های کوچک استفاده می‌کنند.
- استفاده از میل تخلیه: در یکی از این روش‌ها، پزشک یک لوله باریک یا همان میل را داخل یک سیاهرگ بزرگ‌شده وارد کرده و نوک میل را گرم می‌کند. همزمان با بیرون کشیدن میل، گرما سیاهرگ موردنظر را از بین می‌برد.
- بریدن سیاهرگها: در این روش، سیاهرگ‌های بلند را از طریق بریدگی‌های کوچک از بین می‌برند.
- Ambulatory phlebectomy: در این روش از طریق ایجاد یک سری سوراخ‌های کوچک روی پوست، واریس‌های کوچک از بین می‌روند.
- جراحی آندوسکوپی رگ: تنها در شرایط پیشرفته به این جراحی نیاز خواهید داشت. در این روش با استفاده از یک دوربین ویدئویی کوچک که وارد پاها می‌شود، سیاهرگ‌های واریسی مشاهده و بسته می‌شوند. سپس این سیاهرگها از طریق بریدگی‌های کوچک از بین می‌روند.
