الزام به تمکین در روابط زناشویی چیست؟
پس از انعقاد عقد، رابطه زن و شوهر آغاز شده و زوجین موظف به انجام تعهدات خود در قبال یکدیگر خواهند بود. تمکین در لغت به معنای تسلیم است و به معنای اطاعت زن از خواسته ها و وظایف شوهر است. اگر چه مفهوم تسلیم شامل مردان نیز می شود (مانند پرداخت نفقه و پرداخت مخارج زندگی شوهر) و دعوی از سوی زنان نیز قابل مطرح شدن است و در صورت عدم تمکین مرد، زن می تواند بصورت قانونی مراحل طلاق را اجرا کند.
همانطور که گفته شد، زوجین باید تسلیم یکدیگر باشند. اما گاهی یکی از شرکا از اطاعت خودداری می کند. در این مواقع، زوج مجبور می شود به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دعوی عدم سازش را مطرح کند و تقاضای الزام به تمکین کند.
اگر شخصی بدون دلیل موجه از تسلیم شدن به دیگری امتناع ورزد، باید قانوناً ملزم به انجام تعهدات زناشویی خود باشد. الزام به تمکین تنها با دستورات دادگاه قابل اجرا است و خود همسران حق ندارند شوهر خود را مجبور به تمکین کنند. حتی با صدور حکم قضایی هم نمی توان آنها را مجبور به تمکین کرد. بدیهی است عدم تمکین از دستور دادگاه عواقبی (از جمله سلب حق و حقوق وی از همسر) در پی خواهد داشت. در واقع اگر زوجه رأی دادگاه را اجرا نکند، ناشزه تلقی می شود.
مدارک لازم جهت اثبات عدم تمکین چیست؟
طبق قانون مدنی، زمانی که زن و مرد عقد نکاح را منعقد می کنند، ملزم به رعایت حقوق و تکالیف قانونی مربوطه می باشند. از جمله این حقوق و تکالیف مشترک می توان به لزوم تمکین زوجه از زوج و تکلیف مرد در پرداخت نفقه به زوجه اشاره کرد.
اما در مواردی ممکن است زوجین به دلیل اختلافات خانوادگی از انجام وظایفی مانند اطاعت از همسر خودداری کرده باشند، بنابراین طرف مقابل میتواند از روش های قانونی اقدام کند.
در ادامه این مقاله به بررسی مدارک لازم برای اثبات عدم تمکین توسط زنان و مردان می پردازیم و سپس نکات مهم حقوقی را در این زمینه مطرح خواهیم کرد.
مدارک مورد نیاز برای اثبات عدم تمکین زنان
طبق قانون مدنی، زنان موظف به تمکین در برابر شوهران خود هستند. وقتی از اطاعت صحبت می کنیم، آن را به دو معنای عام و خاص می فهمیم. تسلیم خاص به این معناست که زن نیازهای زناشویی شوهرش را در حدود متعارف تامین کند. ضمناً تمکین عام در برابر زوجه نیز به معنای پذیرش رهبری مرد به عنوان کانون خانواده است و زن باید در امور کلی زندگی مشترک باید مطیع شوهر باشد.
البته باید گفت که تکلیف زن در اطاعت از شوهر بر اساس شرایط عادی است. اما گاهی ممکن است شرایطی پیش بیاید که زن مجبور به تمکین از همسرش نباشد; زیرا ممکن است خطر یا ضرر قابل توجهی برای زن ایجاد کرده باشد.
در صورتی که زن دلیل موجهی برای عدم تمکین همسرش نداشته باشد، مرد می تواند با ارائه دادخواست اجبار به تمکین و ارسال او به دادگاه خانواده، عدم تمکین همسرش را ثابت کند.
یکی از مهمترین مدارک مورد نیاز برای اثبات عدم تمکین زن استشهادیه است و مرد باید با ارائه شاهد در دادگاه آن را ثابت کند. مثلاً اگر اقوام از عدم تمکین زن اطلاعی داشته باشند می توانند در دادگاه شهادت دهند.
یکی دیگر از مدارک لازم برای اثبات عدم تمکین زن، خروج بی دلیل همسر از خانه است.
مدارک مورد نیاز برای اثبات عدم تمکین مردان
مردان نیز مانند زنان باید با همسر خود رابطه خوبی داشته باشند و برای تقویت کانون زندگی مشترک و رفع نیازهای زناشویی همسران خود در حد معمول تلاش کنند. با این حال حکام قضایی در دادگاه های ایران معمولاً مجازات هایی را که مستلزم اطاعت مرد باشد، تعیین نمی کنند.
به همین دلیل زنی که قصد اقامه دعوی از شوهر خود را دارد می تواند از دعاوی دیگری از جمله مطالبه الزام به پرداخت نفقه، دعوای الزام زوج به تعیین تکالیف زندگی مشترک اقدام کند.
دعوای الزام زوج به تمکین (مثلاً در دوران عقد) یا در صورت عدم تأمین مسکن مناسب برای زوجه از زوج شکایت می کند و از این طریق زوج را به انجام وظایف زناشویی ملزم می کند.
ضمناً می توان از دادگاه تقاضای صدور تحقیقات محلی کرد و از کارشناس دادگاه نیز خواست تا نظر خود را در این خصوص به دادگاه ارائه کند. اگر مرد در دادگاه اقرار کند که با وجود تمکین زن، نفقه زن را پرداخت نمی کند، دادگاه می تواند بر اساس این اقرار، حکم به پرداخت نفقه به مرد بدهد.
در صورت عدم تمکین زن چه حقوقی از او ساقط خواهد شد؟
- پرداخت نفقه به وی تعلق نمی گیرد.
- در صورت احراز شرایط موجود با تایید دادگاه زوج می تواند مجدداً ازدواج کنند.
عدم تمکین در پرداخت مهریه هیچ تأثیری ندارد و زوج باید آن را بپردازد حتی در صورت عدم تمکین زوجه؛ یعنی زنان تحت هر شرایطی می توانند مهریه خود را بگیرند.
رویه دادخواست الزام به تمکین
- ثبت درخواست در مرکز خدمات الکترونیکی دادگستری توسط همسر یا وکیل وی
- ارسال اظهارنامه لزوم تمکین و بازگشت، به همسر
- ارائه درخواست به دادگاه خانواده
- برگزاری دادگاه در محل اقامت زوجه
- دادگاه اظهارات طرفین را می شنود و زوجین را به اصلاح ترغیب می کند
- نیازهای شخصی یک زن، از جمله مسکن و نیازهای خانه و خانواده
در مورد امتناع یا رد رضایت زوجه نظر داده می شود.
- با ثبت نام در دفاتر الکترونیکی دادگستری به زوجین فرصت اعتراض و تجدیدنظر در مدت 20 روز داده می شود
- صدور حکم نهایی
موارد موجه عدم تمکین زن
- امتناع زن از رابطه زناشویی در دوران قاعدگی یا بعد از زایمان
- امتناع زن از رابطه جنسی با مردی که بیماری های مقاربتی دارد
- شواهدی مبنی بر ترس زن از آسیب جسمی یا مالی یا … از سوی شوهرش
- شواهد رفتار نادرست و بد رفتاری شریک زندگی خود
- اعتیاد مرد و مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
- عدم تامین مسکن و مایحتاج زندگی از طرف مرد
- شوهر اجازه حضور زن در حج واجب را نمی دهد
- عدم توانایی زوج در پرداخت نفقه
چگونه عدم تمکین همسر را ثابت کنیم؟
برای بهره مندی از حقوق قانونی خود در صورت تخلف، باید از افرادی که با تجربه هستند و به صورت حرفه ای در این زمینه کار می کنند کمک بگیرید. اگر شما نیز شرایطی پیچیده مشابه موارد گفته شده دارید، پیشنهاد ما به شما مشاوره با گروه وکلای پارسای می باشد. طلاق از طرف مرد و زن تخصص گروه وکلای پارسای است.
02144033677 -02144072802
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
