پاندو، موجودی خارق‌العاده که در یوتا سکونت دارد، بی‌صدا در میان شمار زیادی از موجودات زنده‌ای که سیاره ما را اشغال کرده‌اند، برجسته است و توجه دانشمندان و علاقه‌مندان به طبیعت را به خود جلب می‌کند.
این کلونی فوق‌العاده از درختان صنوبر لرزان (Populus tremuloides) در مساحتی به وسعت ۱۰۶ هکتار گسترده شده و توسط یک سیستم ریشه‌ای زیرزمینی گسترده که یک موجود واحد و یکپارچه را تشکیل می‌دهد و نه فقط جنگلی از درختان منفرد، به هم متصل است.
با اندازه و سن شگفت‌انگیز خود، پاندو از ساکنان هم‌نوع خود پیشی می‌گیرد و این پتانسیل را دارد که نه تنها قدیمی‌ترین موجود زنده بلکه بزرگ‌ترین موجود روی زمین باشد. این موجود نمادی از مقاومت و پیچیدگی طبیعت در طول هزاران سال است.
افتخار یوتا: پاندو شگفت‌انگیز
گروهی از محققان آمریکایی پیشنهاد داده‌اند که این جنگل ۱۰۶ هکتاری در قلب یوتا می‌تواند از یک بذر واحد منشأ گرفته باشد که ۳۴,۰۰۰ سال پیش جوانه زده، یعنی قبل از پایان آخرین عصر یخبندان.
برآوردهای جسورانه‌تر حتی نشان می‌دهند که این موجود کلونی که به نظر می‌رسد شامل ۴۷,۰۰۰ درخت مجزا است، ممکن است ده‌ها هزار سال پیش‌تر از آن هم وجود داشته باشد.
زندگی شگفت‌انگیز موجودات کلونی
پاندو (که در لاتین به معنای «گسترش می‌یابم» است) به دلیل اندازه بزرگ خود جالب توجه است، اما همچنین دارای یک هویت ژنتیکی منحصربه‌فرد است که توسط همه بخش‌های آن به اشتراک گذاشته می‌شود و از طریق شبکه‌ی وسیع ریشه‌ها به هم متصل شده است.
این نوع تولید مثل غیرجنسی، پاندو را به یک موجود کلونی تبدیل می‌کند، به‌طوری که هر «درخت» بخشی از کل است که از یک واحد واحد ریشه گرفته و رشد می‌کند.
اشکال دیگری از زندگی وجود دارند، مانند قارچ‌ها و درختان کاج بریستل‌کون در کوه‌های وایت در شرق کالیفرنیا، که توانایی‌های مشابهی را نشان می‌دهند. آن‌ها از روش‌های کلونینگ برای صدها یا حتی هزاران سال زنده می‌مانند.
کشف داستان‌های تاریخی پاندو
برای تعیین دقیق‌تر سن پاندو، تیم تحقیقاتی حدود ۵۰۰ نمونه شامل ریشه، برگ و پوست از بخش‌های مختلف این موجود عظیم جمع‌آوری کردند.
آن‌ها همچنین نمونه‌هایی از صنوبرهای غیرمرتبط جمع‌آوری کرده و به سفری برای تعیین توالی DNA آن‌ها پرداختند.
دانشمندان ۴,۰۰۰ تغییر ژنتیکی در این نمونه‌ها شناسایی کردند و الگوهای جهش‌ها داستانی جذاب را روایت کرد که احتمالاً به بین ۱۶,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد.
حل معمای ژنتیکی
محققان به رهبری روزن پینو از دانشگاه شیکاگو، اشاره کردند که ابتدا انتظار داشتند ارتباط ژنتیکی نزدیکی بین درختانی که از نظر مکانی نزدیک به هم هستند پیدا کنند.
پینو به هلنا کودیا بور در Nature گفت: «انتظار می‌رفت که درختانی که از نظر مکانی نزدیک هستند، از نظر ژنتیکی هم به هم نزدیک‌تر باشند. اما این دقیقاً چیزی نیست که ما پیدا کردیم. ما سیگنال مکانی یافتیم، اما بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی بود که انتظار داشتیم.»
درختانی که در نزدیکی هم بودند، جهش‌های مشابه‌تری نسبت به درختانی که دورتر بودند داشتند، اما فقط اندکی بیشتر.
این کشف لایه‌ای جدید از پیچیدگی را به درک ساختار ژنتیکی و مقاومت پاندو اضافه می‌کند.
تحقیقات اضافی که بر تاریخچه جهش‌های پاندو و روش‌های حفاظت ژنومی آن متمرکز باشد، می‌تواند دیدگاه‌هایی در مورد چگونگی زنده ماندن این گیاه (و سایر موجودات مشابه) در طول هزاران سال فراهم کند.
حفظ میراث ماندگار پاندو
نگرانی‌ها در مورد طول عمر پاندو در حال افزایش است. برای تضمین بقای آن نیاز به درک عمیقی از مقاومت این گیاه باستانی در برابر حملات انسان و طبیعت است.
علاوه بر این، تحقیقات مشابه در مورد سایر موجودات کلونی در مکان‌های دیگر ممکن است برای پاندو رقیبی برای عنوان افتخارآمیزش به وجود آورد.
یکی از رقبا در یک تکه علف دریایی Posidonia oceanica در نزدیکی جزیره فورمنترا در اسپانیا قرار دارد که برخی معتقدند بیش از ۲۰۰,۰۰۰ سال قدمت دارد.
اهمیت اکولوژیکی پاندو
پاندو فراتر از یک شگفتی سنی و اندازه‌ای است؛ نقش مهمی در اکوسیستم محلی ایفا می‌کند.
این شبکه وسیع صنوبرهای لرزان از تنوع زیستی حمایت می‌کند و زیستگاه و منبع غذایی برای گونه‌های متعددی از حشرات و پرندگان گرفته تا پستانداران بزرگ‌تری مانند گوزن و گوزن‌مرال فراهم می‌آورد.
سیستم ریشه‌ای به هم پیوسته پاندو نیز به تثبیت خاک کمک می‌کند، که از فرسایش جلوگیری می‌کند و سلامت محیط اطراف را حفظ می‌کند.
با این حال، درک سهم اکولوژیکی پاندو اکنون از همیشه ضروری‌تر است، زیرا تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی بقای آن را تهدید می‌کنند.
تلاش‌ها برای مطالعه و حفظ این موجود منحصربه‌فرد اکنون حیاتی است، نه تنها برای حفاظت از میراث باستانی آن، بلکه برای کمک به حفظ تعادل ظریف اکوسیستم که پاندو یکی از ستون‌های آن است.
سرودهای ماندگار پاندو
بقای پاندو در طول اعصار ادای احترامی به خود زمان است. این موجود به عنوان یادآوری پیوسته از دنیای باستان ایستاده است و با ما داستان‌هایی از دورانی دوردست را به اشتراک می‌گذارد.
همان‌طور که ما به کشف اسرار پاندو ادامه می‌دهیم، تنها می‌توانیم امیدوار باشیم که این شگفتی باستانی سرپا بماند و در سال‌های پیش رو شکوفا شود.
این پژوهش در BioRxiv منتشر شده است.
