دوش گرفتن با آب گرم می‌تواند بسیار آرامش‌بخش و لذت‌بخش باشد. با این حال، ممکن است این حالت برای پوست و موی شما یکسان نباشد. نیویورک تایمز از کارشناسان درباره اثرات آب گرم بر پوست و مو پرسید.
من عاشق دوش آب گرم هستم، اما شنیده‌ام که دوش آب گرم می‌تواند به پوست و مو آسیب برساند. آیا این درست است؟
این یک راز نیست که دوش آب گرم می‌تواند آرامش‌بخش باشد: می‌تواند عضلات و مفاصل دردناک را تسکین دهد، حال روحی شما را بهبود بخشد و به خواب بهتر کمک کند. دکتر ویکتوریا باربوسا، استادیار درماتولوژی در دانشگاه شیکاگو گفت: «دوش‌ها یا حمام‌های گرم فوایدی دارند، بنابراین نمی‌خواهم این را نادیده بگیرم، اما هیچ‌یک از این فواید برای پوست شما نیست.» متخصصان پوست گفتند که تحقیقات درباره تأثیر آب گرم بر پوست و مو محدود است، اما بیشتر کارشناسان موافقند که دوش‌های داغ می‌توانند چربی‌ها و عوامل نگه‌دارنده رطوبت را از بین ببرند. کارشناسان می‌گویند که معمولاً بهتر است از دوش آب ولرم استفاده شود. باربوسا گفت: «حمام یا دوش آب گرم باید یک رویداد گاه‌به‌گاه باشد و نه بخشی از روال روزانه.»
آب گرم چه تأثیری بر پوست دارد؟
هنگام صحبت درباره اثرات حمام بر سلامت پوست، تحقیقات عمدتاً بر استفاده از مواد شوینده متمرکز هستند. دکتر بلر جنکینز، استادیار بالینی درماتولوژی در پزشکی میشیگان گفت که تحقیقات زیادی در مورد دمای آب وجود ندارد. با این حال، متخصصان پوست گفتند که آب گرم، به‌ویژه هنگامی که با صابون‌هایی که حاوی عطر و مواد سخت هستند همراه باشد، می‌تواند به لایه بیرونی پوست که به عنوان سد پوستی شناخته می‌شود آسیب برساند. دکتر پائولا بیکر، متخصص پوست در بوستون که عملکرد سد پوستی را بررسی کرده است، گفت که سد پوستی از سلول‌های مرده پوست تشکیل شده است. او توضیح داد که این سد شامل ماتریسی متراکم از موادی مانند سرامیدها، اسیدهای چرب و کلسترول است. این مواد که به عنوان لیپید شناخته می‌شوند، به حفظ رطوبت پوست و محافظت از آن در برابر تحریک‌کننده‌ها و آلرژن‌های محیطی کمک می‌کنند.
در بالای سد پوستی، لایه نازکی به نام اسید مانتو قرار دارد که از اسیدهای آمینه، اسیدهای موجود در عرق و سبوم که ماده چرب تولیدشده توسط غدد نزدیک ریشه موها است، تشکیل شده است. بیکر افزود که این لایه به قوی نگه‌داشتن سد پوستی و محافظت از آن در برابر باکتری‌های مضر کمک می‌کند. کارشناسان بیان کردند که وقتی دوش آب بسیار گرم می‌گیرید، مقداری از سبوم از بین می‌رود که این امر می‌تواند منجر به خشکی پوست شود. دکتر ترینیداد مونترو-ویلیچز، متخصص پوست در بیمارستان دانشگاه ویرخن د لاس نیوس در گرانادای اسپانیا و نویسنده مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ که اثر آب گرم بر پوست را بررسی کرده است، گفت که لیپیدهای متراکم موجود در سد پوستی می‌توانند ساختار سازمان‌یافته خود را از دست بدهند که این امر باعث می‌شود سد پوستی نفوذپذیرتر شود و آب راحت‌تر از آن تبخیر شود.
این مطالعه نشان داد که وقتی بزرگسالان دست‌های خود را در آب گرم و سرد فرو بردند، آب گرم آسیب بیشتری وارد کرد. نتایج نشان داد که این امر منجر به از دست رفتن بیشتر رطوبت پوست، تضعیف سد پوستی و ایجاد قرمزی شد. همچنین مشخص شد که آب گرم سطح pH پوست را افزایش می‌دهد که این امر به تخریب سد پوستی و افزایش از دست رفتن آب منجر می‌شود. باربوسا افزود که آب گرم می‌تواند باعث شود پوست احساس سفتی کند و ظاهر کدری پیدا کند.
آب گرم چه تأثیری بر مو دارد؟
مشابه اثرات آن بر پوست، آب گرم می‌تواند با از بین بردن سبوم باعث خشکی مو شود. با این حال، متخصصان پوست گفتند که تحقیقات در این زمینه محدود است. دکتر الیکا هاس، استاد درماتولوژی در کلینیک مایو در آریزونا، گفت که با وجود اینکه غدد سبوم‌ساز در تقریباً همه قسمت‌های پوست یافت می‌شوند، در صورت و پوست سر بسیار زیاد هستند. پس از اینکه یک غده در پوست سر سبوم تولید کرد، این ماده چرب روی لایه بیرونی تارهای مو را می‌پوشاند. هاس گفت که شستن مو با آب گرم می‌تواند مقداری از سبوم را از بین ببرد و باعث شود چیزی که موها را مرطوب و محافظت می‌کند، ناپدید شود. جنکینز گفت که وقتی بیماران به او می‌گویند موهایشان خشک و شکننده است، او اغلب می‌پرسد: «روال دوش شما چیست؟» جنکینز افزود: «چرا که احتمالاً می‌توانیم تغییراتی ایجاد کنیم که کمک‌کننده باشد.»
بهترین راه برای حفظ سلامت پوست و مو چیست؟
متخصصان پوست گفتند که اگر موها یا پوست خشکی ندارید یا به مشکلاتی مانند اگزما یا پسوریازیس که ممکن است با آب گرم بدتر شوند، مبتلا نیستید، احتمالاً می‌توانید هفته‌ای یک یا دو بار از لذت دوش آب گرم بهره‌مند شوید. جنکینز افزود که اگر پوست یا موی چربی دارید، می‌توانید بیشتر دوش بگیرید. اما تا حد امکان، هدف خود را دوش گرفتن با آب ولرم قرار دهید. دکتر بریتنی کریگلو، استادیار درماتولوژی در دانشکده پزشکی ییل، گفت که باید دوش‌ها کوتاه باشند. کارشناسان توصیه می‌کنند که دوش‌ها به‌طور ایده‌آل بین پنج تا ۱۰ دقیقه طول بکشند.
اطمینان حاصل کنید که از پاک‌کننده‌های ملایم و بدون عطر استفاده می‌کنید. کریگلو افزود که برخی از پاک‌کننده‌ها و شامپوها حاوی مواد تحریک‌کننده‌ای مانند سدیم لوریل سولفات هستند که می‌توانند به سد پوستی آسیب بزنند. کارشناسان می‌گویند به جای شستن روزانه موها، فقط در صورت لزوم مانند پس از ورزش، استفاده زیاد از محصولات یا هنگامی که موهایتان به‌طور کلی چرب احساس می‌شوند، موها را بشویید. باربوسا همچنین توصیه کرد که پس از حمام، زمانی که پوست هنوز مرطوب است، آن را مرطوب کنید. پماد یا کرم‌هایی را که معمولاً بهتر از لوسیون‌ها رطوبت‌رسانی می‌کنند ترجیح دهید و در برچسب آنها به دنبال مواد مرطوب‌کننده‌ای مانند سرامید، گلیسرین یا وازلین باشید.
