وقتی به سالمونلا فکر می‌کنیم، معمولاً آن را به‌عنوان باکتری حیله‌گری تصور می‌کنیم که توانایی ایجاد هرج‌ومرج غذایی دارد. این میکروارگانیسم‌ها بدنام هستند به خاطر ایجاد مسمومیت غذایی.
اما آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چگونه سالمونلا می‌تواند از دفاع طبیعی بدن ما فرار کند و در روده ما ویرانی به بار آورد؟
پژوهشگران دانشگاه UC Davis Health این موضوع را بررسی کرده‌اند و نتایج تحقیقات آن‌ها بسیار جالب توجه است.
سالمونلا: دشمن درونی
در اکوسیستم شلوغ روده ما، تریلیون‌ها باکتری مشغول تولید اسیدهای چرب کوتاه‌زنجیر (SCFA) هستند که به‌عنوان خط مقدم دفاعی ما در برابر مهاجمان ناخواسته مانند سالمونلا عمل می‌کنند.
با وجود این، سالمونلا نه‌تنها زنده می‌ماند، بلکه تکثیر شده و از میان این ترکیبات محافظتی عبور می‌کند. پس راز این موفقیت چیست؟
پروفسور آندریاس بوملر، معاون تحقیقات در دپارتمان میکروب‌شناسی پزشکی و ایمونولوژی دانشگاه UC Davis، می‌گوید:
«ما می‌دانستیم که سالمونلا به روده کوچک حمله می‌کند، هرچند که این ناحیه محل اصلی تکثیر آن نیست. محل اصلی تکثیر، روده بزرگ است.»
استراتژی بقای سالمونلا
تیم تحقیقاتی دریافت که وقتی سالمونلا وارد روده ما می‌شود، تغییر غیرمنتظره‌ای در محیط روده رخ می‌دهد.
این پاتوژن حیله‌گر هنگام ورود به روده کوچک، التهاب را برمی‌انگیزد که باعث اختلال در جذب آمینواسیدها از رژیم غذایی می‌شود و تعادل مواد مغذی روده را تغییر می‌دهد.
این اختلال به سالمونلا منابع لازم برای رشد و تکثیر در روده بزرگ را می‌دهد؛ جایی که معمولاً توسط باکتری‌های مفید به خوبی محافظت می‌شود.
جالب اینجاست که تیم تحقیقاتی دریافت سالمونلا با تحریک التهاب در روده کوچک، مواد مغذی مورد نیاز خود برای تکثیر در روده بزرگ را به دست می‌آورد.
یک کودتای شیمیایی زیرکانه
پژوهشگران با استفاده از مدل‌های موش، بررسی دقیق‌تری روی سرقت شیمیایی سالمونلا در روده انجام دادند. آن‌ها دریافتند که پس از عفونت، جذب آمینواسیدها به خون به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
در نتیجه، دو آمینواسید به نام‌های لیزین و اورنیتین در روده افزایش می‌یابند. این منابع در دسترس به سالمونلا کمک می‌کنند تا از اثرات بازدارنده رشد SCFAها جلوگیری کند.
این کار با بازگرداندن تعادل اسیدیته (pH) سالمونلا انجام می‌شود و به این ترتیب، باکتری دفاع‌های میکروبیوتا را دور می‌زند.
رشد سالمونلا در روده
پروفسور بوملر می‌گوید: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که سالمونلا راه هوشمندانه‌ای برای تغییر محیط مواد مغذی روده به نفع خود دارد.»
«با سخت‌تر کردن جذب آمینواسیدها در ایلئوم (قسمتی از روده کوچک)، سالمونلا محیط مطلوب‌تری را برای خود در روده بزرگ ایجاد می‌کند.»
تیم تحقیقاتی شواهدی ارائه داد که نشان می‌دهد سالمونلا از عوامل بیماری‌زای خود، یعنی مولکول‌هایی که بیماری را تحریک می‌کنند، برای فعال کردن آنزیم‌هایی استفاده می‌کند که آمینواسیدهای کلیدی را تجزیه می‌کنند.
این حرکت استراتژیک به باکتری کمک می‌کند تا از اثرات محافظتی SCFAها فرار کرده و به راحتی در روده رشد کند.
شناخت بهتر سالمونلا
این تحقیق بینش‌های جدیدی درباره تغییرات محیط روده در طول اختلالات التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو ارائه می‌دهد.
یافته‌ها می‌توانند راه را برای درمان‌های بهتر عفونت‌های روده و استراتژی‌های درمانی جدید برای تقویت میکروبیوتای روده و جلوگیری از این عفونت‌ها هموار کنند.
لورن رادلینسکی، نویسنده اصلی مطالعه و پژوهشگر پسادکتری در آزمایشگاه بوملر، دیدگاه امیدوارکننده‌ای ارائه داد:
«این پژوهش رویکرد جامع‌تری برای مطالعه سلامت روده به کار گرفته است. این تحقیق نه‌تنها درک بهتری از عملکرد سالمونلا به ما می‌دهد، بلکه اهمیت حفظ میکروبیوتای سالم روده را نیز برجسته می‌کند.»
«یافته‌های ما می‌توانند به درمان‌های جدیدی منجر شوند که به حمایت از میکروبیوتا در طول عفونت کمک کنند. با یادگیری نحوه دستکاری سیستم بدن توسط یک پاتوژن، می‌توانیم روش‌هایی برای تقویت دفاع‌های طبیعی بدن پیدا کنیم.»
پیامدهای گسترده‌تر برای سلامت عمومی
بینش‌های حاصل از این تحقیق فراتر از عفونت‌های روده است و به درک گسترده‌تر تعامل میکروبیوم روده و پاتوژن‌ها اشاره دارد.
با روشن کردن ارتباط پیچیده بین رژیم غذایی، التهاب و رفتار باکتری‌ها، این مطالعه بر اهمیت حفظ رژیم غذایی متعادلی که از باکتری‌های مفید روده حمایت می‌کند، تأکید می‌کند.
طرح‌های سلامت عمومی می‌توانند از این یافته‌ها برای ترویج دستورالعمل‌های غذایی که مقاومت روده را افزایش می‌دهند، استفاده کنند و خطر عفونت را کاهش داده و از سلامت کلی حمایت کنند.
علاوه بر این، این یافته‌ها می‌توانند برنامه‌های آموزشی را برای افزایش آگاهی در مورد تأثیر انتخاب‌های غذایی روزانه بر مکانیسم‌های دفاعی روده و سلامت عمومی شکل دهند.
بنابراین، در حالی که امیدواریم هرگز با سالمونلا مواجه نشوید، شاید دفعه بعد که به این باکتری فکر کردید، آن را فقط به‌عنوان یک عامل بیماری غذایی نبینید، بلکه به‌عنوان یک دشمن زیرک در نظر بگیرید که رازهای آن به لطف تلاش‌های خستگی‌ناپذیر پژوهشگران UC Davis Health در حال فاش شدن است.
این مطالعه در ژورنال “Proceedings of the National Academy of Sciences” منتشر شده است.
