بسیاری از افراد هرگز نام لوتئین را نشنیده‌اند، بااین‌حال این ترکیب رنگدانه‌ای در سبزیجات، میوه‌ها و حتی زرده تخم‌مرغ وجود دارد. این ماده مزایای زیادی برای سلامتی دارد، به‌ویژه برای بینایی، اما در سایر بخش‌های بدن نیز نقش ایفا می‌کند.
بررسی علمی فواید لوتئین برای سلامت
دکتر کارن رابینسون از مؤسسه پیشرفت علوم غذا و تغذیه، یک تحلیل جامع در مورد فواید لوتئین برای سلامت انجام داده است.
او توضیح داد:
“بررسی ما اولین مطالعه‌ای است که اثرات منابع غذایی و مکمل‌های لوتئین را بر سلامت چشم ارزیابی کرده است.”
لوتئین ممکن است از سلامت چشم محافظت کند
لوتئین در دسته کاروتنوئیدها با خاصیت آنتی‌اکسیدانی قرار می‌گیرد. این ماده در بدن انسان ساخته نمی‌شود و باید از طریق غذاهایی مانند اسفناج، کلم‌پیچ و ذرت تأمین شود.
کارشناسان اشاره می‌کنند که این ماده در برخی مکمل‌های غذایی نیز موجود است، مخصوصاً برای افرادی که مقدار کافی از آن را از طریق رژیم غذایی دریافت نمی‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منظم آن ممکن است در حفظ سلامت بینایی در درازمدت نقش داشته باشد.
محققان در این مطالعه توضیح دادند:
“دو بخش از چشم که نقش کلیدی در فرایند بینایی دارند، ماکولا و عدسی هستند. از میان تمام کاروتنوئیدهایی که در رژیم غذایی و سرم خون انسان وجود دارند، تنها دو مورد یعنی لوتئین و زآگزانتین در این دو بافت مهم یافت می‌شوند.”
لوتئین چگونه از سلامت چشم پشتیبانی می‌کند؟
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که لوتئین می‌تواند به بهبود دید در نور کم کمک کند. این یافته‌ها با مشاهده‌های انجام‌شده درباره بهبود بینایی در شب پس از گنجاندن این ماده در رژیم غذایی همخوانی دارد.
همچنین، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد لوتئین ممکن است خطر آب مروارید را کاهش دهد. این ماده از بافت‌های حساس چشم در برابر نور فرابنفش محافظت کرده و به‌عنوان یک لایه محافظ در ماکولا عمل می‌کند که برای بینایی سالم ضروری است.
دکتر رابینسون در این زمینه می‌گوید:
“مصرف روزانه ۱۰ میلی‌گرم یا بیشتر لوتئین، پس از ۳ ماه باعث افزایش رنگدانه‌های ماکولا شد.”
بررسی‌های انجام‌شده نشان داده‌اند که مصرف روزانه ۱۰ میلی‌گرم یا بیشتر از این ماده ممکن است به افزایش رنگدانه ماکولا در بزرگسالانی که چشمان سالم دارند کمک کند.
علاوه بر این، مصرف لوتئین با کاهش خطر گلوکوم (آب سیاه) مرتبط است، که معمولاً به دلیل افزایش فشار داخل چشم ایجاد می‌شود.
نقش آنتی‌اکسیدانی لوتئین ممکن است در کاهش استرس اکسیداتیو که به عصب بینایی آسیب می‌زند، بسیار مهم باشد.
تأثیر لوتئین بر پوست و عملکرد شناختی
عملکرد آنتی‌اکسیدانی لوتئین در لایه‌های بالایی پوست نیز مشاهده شده است. این ماده ممکن است تغییرات مضر ناشی از تابش فرابنفش را کاهش داده و ظاهر پوست را در طول زمان حفظ کند.
همچنین، تحقیقات جدید درباره تأثیر لوتئین بر حافظه و عملکرد شناختی در جوانان و سالمندان در حال انجام است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لوتئین ممکن است با بهبود عملکرد شناختی مرتبط باشد.
اینکه یک ترکیب بتواند هم برای بینایی و هم برای سلامت مغز مفید باشد، توجه محققان را به خود جلب کرده است.
میزان توصیه‌شده و روش مصرف
متخصصان تغذیه معمولاً توصیه می‌کنند که مصرف روزانه ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم لوتئین از طریق مکمل‌ها می‌تواند مفید باشد.
بیشتر کارشناسان توصیه می‌کنند که لوتئین را همراه با یک وعده غذایی حاوی چربی‌های سالم (مانند روغن زیتون یا مغزها) مصرف کنید، زیرا چربی‌ها به جذب کاروتنوئیدها در بدن کمک می‌کنند.
میزان دقیق مصرف ممکن است بسته به اهداف سلامتی فرد متفاوت باشد، بنابراین مشورت با متخصص تغذیه پیش از شروع مصرف مکمل‌ها توصیه می‌شود.
برخی افراد ترجیح می‌دهند لوتئین مورد نیاز خود را از منابع طبیعی مانند اسفناج، کدو و سایر سبزیجات رنگی دریافت کنند، اما مکمل‌های کپسولی نیز گزینه‌ای مناسب برای مصرف راحت‌تر هستند.
مزایای فراتر از سلامت چشم
تعداد رو به افزایشی از محققان به ارتباط احتمالی بین لوتئین و پیشگیری از سرطان اشاره کرده‌اند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن به کنترل رادیکال‌های آزاد در سلول‌ها کمک می‌کند، که در غیر این صورت می‌توانند به DNA آسیب برسانند.
اگرچه این ماده یک درمان قطعی محسوب نمی‌شود، اما اغلب در مباحث مربوط به تقویت سیستم ایمنی مطرح می‌شود. متخصصان معتقدند که یک رژیم غذایی متعادل شامل لوتئین، ابزاری ارزشمند برای حفظ سلامت عمومی بدن است.
افزودن سبزیجات برگ‌سبز، ذرت و زرده تخم‌مرغ به وعده‌های غذایی می‌تواند بدون زحمت زیاد، میزان مصرف لوتئین را افزایش دهد. بسیاری از این گزینه‌ها پروتئین، فیبر و سایر مواد مغذی موردنیاز بدن را نیز تأمین می‌کنند.
برخی افراد می‌پرسند که بهترین زمان مصرف مکمل لوتئین چه موقع است؟ متخصصان توصیه می‌کنند که آن را همراه با بزرگ‌ترین وعده غذایی روز مصرف کنید، مخصوصاً زمانی که آن وعده شامل چربی‌های غیراشباع باشد.
جمع‌بندی
لوتئین ماده‌ای ضروری برای حفظ بینایی طبیعی است، اما به نظر می‌رسد که فواید بیشتری برای سلامت پوست و حتی مغز دارد.
افرادی که علاقه‌مند به گنجاندن این ماده در برنامه روزانه خود هستند، می‌توانند ترکیبی از منابع غذایی و مکمل‌ها را برای اثرگذاری بهتر در نظر بگیرند.
این مطالعه در مجله Advances in Nutrition منتشر شده است.
