نوزادان برای شروع یادگیری معانی اشیاء، نیازی به دیدن همه چیز ندارند. حتی پیش از آنکه بتوانند صحبت کنند، تنها با گوش دادن به اطرافیان خود، شروع به فراگیری واژگان جدید می‌کنند.
تصور کنید نوزادی روی زمین نشسته و با اسباب‌بازی‌ها احاطه شده است، در حالی که بزرگ‌ترها در نزدیکی او صحبت می‌کنند. حتی اگر موضوع گفت‌وگو چیزی ناآشنا مانند «کامکوات» باشد، این نوزاد ممکن است بدون اینکه میوه را دیده باشد، شروع به درک ارتباط بین کلمه و شیء کند.
این توانایی شگفت‌انگیز محور اصلی مطالعه‌ای بود که توسط دانشمندان دانشگاه‌های نورث‌وسترن و هاروارد انجام شد. پژوهشگران دریافتند که نوزادان ۱۵ ماهه می‌توانند تنها با شنیدن گفت‌وگو درباره اشیایی که هرگز ندیده‌اند، درباره آن‌ها یاد بگیرند؛ در حالی که نوزادان ۱۲ ماهه هنوز این مهارت را نشان نمی‌دهند.
کشفی درباره سرعت یادگیری زبان در نوزادان
نوزادان از طریق صدا واژگان را می‌آموزند
هدف تیم تحقیق، بررسی این بود که انسان‌ها از چه زمانی شروع به ساختن تصویر ذهنی از چیزهایی که فقط در موردشان شنیده‌اند می‌کنند. برای این منظور، ۱۳۴ نوزاد به دو گروه تقسیم شدند؛ نیمی ۱۲ ماهه و نیمی ۱۵ ماهه بودند.
آزمایش به شکل ساده اما هوشمندانه‌ای طراحی شد. در ابتدا، نوزادان کلمات آشنایی مانند «سیب» یا «موز» را شنیدند و تصاویر مربوط به آن‌ها را دیدند.
سپس با یک واژه جدید مانند «کامکوات» آشنا شدند، بدون اینکه تصویری از آن ببینند. تنها شنیدن کلمه، بدون حضور شیء. مدتی بعد، دو شیء جدید ظاهر شد؛ برای مثال، یک کامکوات و یک همزن. پژوهشگران از نوزادان پرسیدند: «کامکوات کجاست؟»
نوزادان بازنمایی ذهنی ایجاد می‌کنند
نتایج حیرت‌آور بود. نوزادان ۱۵ ماهه مدت بیشتری به کامکوات نگاه کردند، با اینکه هرگز آن را ندیده بودند. زبان به تنهایی سرنخ‌های کافی برای شناسایی شیء جدید به آن‌ها داده بود.
«این مطالعه نشان می‌دهد که حتی نوزادانی که تازه شروع به گفتن اولین کلمات خود کرده‌اند، از زبانی که می‌شنوند یاد می‌گیرند، حتی اگر اشیاء یا رویدادهای مورد بحث حضور نداشته باشند»، به گفته ساندرا واکسمن، نویسنده ارشد تحقیق.
او افزود: «نوزادان آنچه را می‌شنوند درک می‌کنند و حتی بدون حضور شیء، یک بازنمایی ذهنی یا یک “برداشت کلی” از معنای واژه جدید می‌سازند، به اندازه‌ای قوی که بعداً هنگام مشاهده آن شیء بتوانند آن را تشخیص دهند.»
نقش زمینه گفت‌وگو در یادگیری واژگان
چرا نوزادان ۱۲ ماهه هنوز این مهارت را ندارند؟
در ۱۲ ماهگی، نوزادان این توانایی را نشان نمی‌دادند. پژوهشگران معتقدند دلیل آن این است که نوزادان کوچکتر هنوز واژگان آشنای کافی برای درک واژه‌های جدید ندارند. برای نمونه، اگر هنوز معنای کلماتی مانند «سیب» یا «موز» را نمی‌دانند، کلمه «کامکوات» نیز فقط به عنوان صدایی مبهم درک می‌شود.
واکسمان توضیح می‌دهد: «بسیاری از افراد تصور می‌کنند که موفقیت در یادگیری واژگان نیاز به ارتباط مستقیم واژه با شیء موجود دارد (مثلاً بگوییم: “به کامکوات نگاه کن!”). اما در زندگی روزمره، کاملاً رایج است که ما – و نوزادان – واژگانی را بشنویم در حالی که اشیاء مورد نظر در مقابل چشمان ما نیستند.»
او ادامه می‌دهد: «ما این سوال را مطرح کردیم که آیا نوزادان نیز می‌توانند از زمینه گفت‌وگو برای آغاز درک معنای واژگان استفاده کنند یا خیر. پاسخ، حداقل برای نوزادان ۱۵ ماهه، مثبت است.»
درک جهان از طریق زبان
زبان به عنوان ابزاری برای کشف دنیای اطراف
این آزمایش پنجره‌ای منحصربه‌فرد به چگونگی نقش زبان در شکل‌دهی به درک نوزادان از جهان گشود. با طراحی آزمونی که در آن شیء مورد نظر تا مدتی دیده نمی‌شد، پژوهشگران توانستند میزان وابستگی نوزادان به زمینه‌های گفت‌وگو را اندازه بگیرند.
این یافته بازتابی از زندگی روزمره است. نوزادان همواره در معرض شنیدن صحبت‌های بزرگ‌ترها درباره چیزهایی هستند که نمی‌بینند؛ چه در هنگام خواندن کتاب، چه در خرید از فروشگاه و چه هنگام گفت‌وگو سر میز شام.
مطالعه نشان می‌دهد که این لحظات اهمیت دارند. حتی اگر نوزاد هنوز واژه‌ای مانند «کامکوات» را نشناسد، در ذهن خود شروع به ساختن ایده‌هایی درباره آن می‌کند.
واکسمن می‌گوید: «وقتی واژه جدیدی مانند “کامکوات” را در گفت‌وگو می‌شنویم در حالی که شیء آن حضور ندارد، این فرصت را برای درک معنای آن از دست نمی‌دهیم. اکنون می‌دانیم که این موضوع درباره نوزادان کوچک نیز صادق است.»
اهمیت این تحقیق
این تحقیق نوری بر یکی از نخستین سازه‌های زبان و تفکر انسانی می‌اندازد؛ توانایی درک جهان نه تنها از طریق دیدن، بلکه از طریق شنیدن. و برای نوزادان، به نظر می‌رسد این فرایند بسیار زودتر از آنچه بسیاری تصور می‌کنند آغاز می‌شود.
این مطالعه به طور کامل در مجله PLOS One منتشر شده است.
