دانشمندان دانشگاه علوم پزشکی و سلامت اورِگان (OHSU) موفق شدند با بهره‌گیری از فناوری کلونینگ، از سلول‌های پوستی و تخمک‌های اهدایی، تخمک انسانی تولید کنند. این دستاورد می‌تواند امیدی تازه برای زنان نابارور و حتی زوج‌های همجنس‌گرا ایجاد کند تا صاحب فرزندانی با ارتباط ژنتیکی شوند. با این حال، متخصصان تاکید دارند که ورود این روش به مرحله درمانی دست‌کم ۱۰ سال زمان خواهد برد.
روش کار دانشمندان چگونه بود؟
در این پژوهش، هسته سلول‌های بالغ به تخمک‌های اهدایی که هسته‌شان حذف شده بود منتقل شد. DNA واردشده در یک فرآیند خاص، سلول‌ها را مجبور کرد نیمی از کروموزوم‌های خود را کنار بگذارند. این بازآرایی، مرحله‌ای حیاتی برای آمادگی تخمک جهت لقاح محسوب می‌شود.
پروفسور شوخرات میتالیپوف، سرپرست تیم تحقیق، این روش نوین تقسیم سلولی را «میتومیو‍ز» نامید و گفت: «طبیعت دو نوع تقسیم سلولی به ما داده بود، ما نوع سومی را ابداع کردیم.»
امکان جدید برای گروه‌های مختلف
به گفته پروفسور پائولا آماتو از OHSU، این روش نه تنها برای زنان نابارور بلکه برای زوج‌های همجنس‌گرا نیز امکان داشتن فرزند با پیوند ژنتیکی را فراهم می‌کند.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
نتایج اولیه این مطالعه در مجله Nature Communications منتشر شد. اما پژوهشگران تاکید کردند که این تنها یک «آزمایش اثبات‌گر» است و برای رسیدن به مرحله درمانی، باید ایمنی و کارایی آن سال‌ها مورد بررسی قرار گیرد. پروفسور میتالیپوف پیش‌بینی کرده است که این فرآیند حداقل یک دهه دیگر نیاز به توسعه دارد.
پروفسور یینگ چیانگ از دانشگاه ساوتهمپتون گفت: «این کار هنوز یک آزمایش ابتدایی آزمایشگاهی است. اما می‌تواند در آینده نگاه ما به ناباروری و مشکلات سقط را به کلی تغییر دهد.»
میزان موفقیت پایین
در این پژوهش ۸۲ تخمک تولید شد که با روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) بارور شدند. اما تنها ۹ درصد از آنها توانستند به مرحله بلاستوسیست برسند، در حالی‌که در شرایط طبیعی این رقم حدود یک‌سوم است. هیچ‌یک از جنین‌ها پس از این مرحله پرورش داده نشدند.
رقابت جهانی در تولید تخمک مصنوعی
تحقیقات مشابهی نیز توسط تیم پروفسور کاتسوهیکو هایاشی در دانشگاه اوساکای ژاپن و شرکت آمریکایی Conception در حال انجام است. آنها با رویکردی متفاوت تلاش می‌کنند از سلول‌های پوستی، سلول‌های بنیادی تولید کرده و سپس تخمک و اسپرم بسازند. این روش در موش‌ها موفقیت‌آمیز بوده اما هنوز تخمک بالغ انسانی حاصل نشده است.
بزرگ‌ترین مانع در مسیر دانشمندان
پروفسور میتالیپوف می‌گوید: «اصلی‌ترین چالش، تضمین تقسیم و جفت شدن صحیح کروموزوم‌ها است. برای دستیابی به یک جنین سالم، هنوز مسیر دشواری در پیش داریم.»
جمع‌بندی
تولید تخمک از سلول‌های پوستی یک دستاورد شگفت‌انگیز در زیست‌پزشکی است که می‌تواند آینده درمان ناباروری را متحول کند. هرچند راه رسیدن به کاربرد بالینی آن طولانی است، اما امید تازه‌ای برای میلیون‌ها زن نابارور و گروه‌های دیگر فراهم آورده است.
به نظر شما، آیا تولید تخمک مصنوعی می‌تواند آینده ناباروری را تغییر دهد؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
