نمک دارای مزه بسیار اعتیاد آوری است. مغز و بدن ما طوری طراحی شده است که از نمک لذت می‌برد، زیرا نمک یک ماده ضروری برای زنده ماندن است. در زمان‌های گذشته پیدا کردن نمک کاری دشوار بود بنابراین اشتیاق و وسوسه نمک یک مکانیزم برای زنده ماندن بود.
امروزه بیشتر مردم بیش از حد لازم نمک مصرف می‌کنند. انجمن قلب آمریکا پیشنهاد می‌کند که بزرگسالان باید روزانه بین ۱۵۰۰ تا ۲۴۰۰ میلی‌گرم نمک مصرف کنند. این مقدار کمتر از یک قاشق چایخوری است. با اینحال بیشتر افراد روزانه نزدیک به ۳۴۰۰ میلی‌گرم نمک مصرف می‌کنند.
در ادامه به شما خواهیم گفت که وسوسه نمک برای بدن چه معنی می‌تواند داشته باشد و برای مصرف کمتر چه کارهایی باید انجام داد.
در دنیای تغذیه انتقاد‌های زیادی به مصرف بیش از حد نمک می‌شود. مصرف زیاد نمک می‌تواند منجر به بیماری و حتی مرگ شود. اما مصرف کم آن نیز می‌تواند خطرناک باشد. نمک برای بیشتر عملکرد‌های بدن از جمله کنترل عضلات و نگهدار تعادل آب بدن ضروری است.
بدن شما ممکن است به دلیل یک شرایط بیماری خاص که نیاز به درمان دارد، طلب نمک کند. به همین دلیل نباید هیج وقت اشتیاق و وسوسه ناگهانی به نمک را نادیده بگیرید. در ادامه به چند شرایط خاص که منجر به وسوسه شدید به مصرف نمک می‌شود، اشاره می کنیم:
۱- دیهایدریت یا کمبود آب بدن
بدن شما برای عملکرد درست احتیاج به حفظ مقدار معینی آب دارد. اگر سطح آب بدن کاهش یابد، ممکن است بدن شما از خود تمایل به خوردن نمک نشان دهد. در این حالت بدن شما می‌خواهد شما را تشویق به نوشیدن یا خوردن بیشتر بکند تا آب بدن شما تامین شود.
دیگر نشانه‌های کمبود آب بدن که منجر به وسوسه خوردن نمک می‌شود:
- سرماخوردگی، پوست سرد
- سرگیجه
- احساس تشنگی شدید
- سردرد
- کمبود ادرار
- کج خلقی و بی حالی
- تپش قلب
- اسپاسم عضلانی یا دل درد
۲- عدم تعادل الکترولیت بدن
آب بدن شما مواد معدنی زیادی را در خود نگهداری می‌کند. این مواد معدنی به بدن شما کمک می‌کنند تا به خوبی کار کند. سدیم موجود در نمک یکی از این مواد است. اگر این مواد معدنی که به آن “الکترولیت” نیز گفته می‌شود، در تعادل نباشند، ممکن است بدن شما از خود علائمی به شرح زیر نشان دهد:
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی یا کمبود انرژی
- کج خلقی
- گیجی
- تشنج
۳- بیماری اَدیسون
غدد آدرنال شما مسوول تولید هورمون‌هایی است که برای زنده ماندن حیاتی هستند. بیماری اَدیسون، یک بیماری نادر است که می‌تواند مقدار هورمون های تولید شده توسط غدد آدرنال شما را کاهش دهد. افردی که دچار این بیماری می‌باشند علاوه بر احساس اشتیاق و وسوسه به نمک، علائم زیر را نیز تجربه می‌کنند:
- خستگی شدید یا کمبود انرژی
- پوستی سرد و رنگ پریده
- فشار خون پایین
- کمبود اشتها
- کاهش وزن غیر عادی
- اسهال به مدت طولانی
- بوجود آمدن لکه‌های تیره بر وی پوست به خصوص پوست صورت
- زخم دهان
۴- استرس
غدد آدرنال همچنین مسوول آزادسازی کورتیزول هستند. این هورمون به تنظیم فشار خون و واکنش به استرس بدن کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده است، افرادی که سدیم خون آنها بالا است بدنشان هنگام استرس مقدار کمتری کورتیزول ترشح می‌کند. وسوسه و تمایل به نمک یکی از روش‌هایی است که بدن شما با اینکار سعی دارد با یک استرس غیر عادی مقابله کند.
۵- سندروم بارتر
افراد با چنین بیماری نمی‌توانند به خوبی سدیم را جذب کنند و هر سدیمی که می‌خورند از طریق ادرار آنها دفع می‌شود. این بدین معنی است که آنها دارای کمبود شدید سدیم هستند. معمولا این سندروم از اوایل تولد فرد بوجود می‌آید و شامل نشانه‌های زیر است:
- افزایش کم و تدریجی وزن
- فشار خون پایین
- ضعف عضلات یا دل درد
- تکرر ادرار
- یبوست
- سنگ کلیه
۶- بارداری
زنان باردار معمولا تجربه حالت تهوع و اسهال را دارند. هر دو این نشانه‌ها باعث دیهایدریت شدن بدن می‌شود و بدن فرد برای تعادل آب بدن، اشتیاق بیشتری به مصرف نمک نشان می‌دهد.
۷- سندروم قبل از قاعدگی ( PMS)
خانم‌ها چند روز قبل از عادت ماهیانه خود، ممکن است طیف وسیعی از علائم خاصی را تجربه کنند. این علائم شامل تغییرات در خلق و خو، بی‌خوابی و حتی اشتیاق به خوردن غذا است. برای برخی از زنان، این اشتیاق می‌تواند بسیار شدید باشد. ممکن است وسوسه خوردن غذاهای شور و شیرین در آنها زیاد شود. توجه داشته باشید که همه زنان این علائم PMS را تجربه نمی‌کنند.
نکاتی برای کاهش مصرف نمک
امروزه نمک در همه جا و همه چیز وجود دارد. در واقع ۷۷ درصد نمک مصرف شده روزانه افراد از غذاهای فرآوری شده و غذاهای رستوران‌ها است. غذاهای بیرون و کنسروی معمولا دارای مقدار زیادی نمک غیر ضروری هستند. تنها یک فست فود می‌تواند بیشتر از مقدار لازم روزانه ما نمک داشته باشد.
اگر به دنبال مصرف کمتر نمک، بدون از دست دادن طعم و مزه غذا هستید، می‌توانید این ۴ ادویه را امتحان کنید:
- فلفل سیاه
فلفل سیاه می‌تواند یک طعم تند و خوشایندی به غذای شما بدهد. این می‌تواند یک جایگزین خوب برای کمبود طعم نمک باشد.
- سیر
سیر کبابی یا سیر تازه یک مزه بسیار خوبی به غذاها، سبزیجات و سالاد شما می‌دهد. اگر نگران بوی دهانتان هستید می‌توانید سیر را بپزید. این کار طعم و مزه تند سیر را می‌گیرد.
- سرکه
بهترین دوست کم سدیم غذاها طیف وسیعی از سرکه‌ها شامل:
- سرکه انگور سفید
- سرکه انگور قرمز
- سرکه سیب
- سرکه بالزامیک
سرکه می تواند جایگزینی از طعم سدیم باشد در حالی که حتی یک میلی‌گرم نمک به غذا اضافه نشده است.
- مرکبات
مانند سرکه، طعم مرکبات مانند لیمو و پرتقال می‌توانند زبان شما را گول بزنند و شما احساس کنید که در حال خوردن غذای نمک‌دار می‌باشید. ریختن مقدار کمی از تارت لیمو و پرتقال بر روی مرغ یا ماهی می‌تواند طعم بسیار خوبی به غذا بدهد بدون اینکه شما ذره ای نمک مصرف کنید.
