بهترین راه برای پیشگیری از آنفولانزا واکسینه شدن است. دو نوع واکسن آنفولانزا وجود دارد:
- تزریقی: آنفولانزای تزریقی معمولاً به بازوی بزرگسالان زده می‌شود. این یک واکسن غیرفعال است که از باکتری‌های مرده ساخته می‌شود. میکروب‌های مرده نمی‌توانند شما را بیمار کنند.
- اسپری بینی: واکسن اسپری بینی آنفولانزا یک واکسن آنفولانزای تضعیف‌شدۀ زنده یا LAIV است. برخلاف آنفولانزای تزریقی، این واکسن از ویروس زنده و تضعیف‌شدۀ آنفولانزا استفاده می‌کند. با این حال، شما نمی‌توانید با واکسن اسپری بینی آنفولانزا مبتلا به این بیماری شوید. تنها بزرگسالان خاص زیر ۵۰ سال می‌توانند اسپری بینی را استفاده کنند.
۳ تا ۴ گونه از آنفولانزا در واکسن آنفولانزا پوشش داده می‌شود و هر سال با سال دیگر متفاوت است. به این دلیل که ویروس آنفولانزا همیشه در حال تغییر است. دانشمندان، بر پایۀ تحقیقاتی که پیش‌بینی می‌کند کدام گونه‌ها بیشتر احتمال دارد شما را بیمار کند، هر فصل واکسن آنفولانزای جدیدی می‌سازند. مثلاً واکسن تزریقی آنفولانزای ۲۰۱۳-۲۰۱۲ برای محافظت در برابر ۳ گونه ویروس آنفولانزا طراحی شده است: ۲۰۰۹ H1N1، ویروس مشابه H3N2 و یک نوع ویروس آنفولانزای ب.
زمان واکسینه شدن بزرگسالان در برابر آنفولانزا
فصل آنفولانزا، بر حسب جایی که زندگی می‌کنید، متفاوت است. فصل آنفولانزا از مهر آغاز می‌شود و تا اردیبهشت ادامه دارد. شما باید به محض اینکه واکسن در دسترس قرار گرفت، هر چه سریع‌تر واکسینه شوید. از زمانی که تزریق انجام شد، دو هفته طول می‌کشد تا واکسن آنفولانزا اثر کند. بنابراین، باید مطمئن شوید که می‌خواهید هر چه سریع‌تر کاملاً در برابر این ویروس محافظت شوید. عموماً واکسن آنفولانزای فصلی از شهریور تا بهار در دسترس است.
کدام یکی از بزرگسالان باید واکسن آنفولانزا بزنند؟
به توصیۀ CDC، بزرگسالان هر سال باید واکسن آنفولانزا بزنند؛ مخصوصاً آنهایی که در خطر بالای ابتلا به مشکلاتی مربوط به آنفولانزا هستند و کسانی که به عنوان پرستار یا بهیار مراکز بهداشتی از چنین افرادی مراقبت می‌کنند یا با آنها زندگی می‌کنند.
- آسم (چه خفیف و چه کنترل‌شده) یا بیماری‌های ریوی دیگر
- اختلالات مغزی، نخاعی یا عصبی یا آسیب‌هایی مانند سکته، صرع، عقب‌ماندگی ذهنی، پلاسیدگی عضلانی، فلج مغزی یا آسیب به نخاع
- دیابت و دیگر اختلالات غدد درون‌ریز
- صرع
- بیماری کلیه یا آسیب کلیه
- بیماری قلبی
- بیماری کبد یا آسیب به کبد
- اختلالات متابولیک (مانند اختلالات متابولیک موروثی و اختلالات میتوکندری)
- چاقی بیمارگونه (شاخص تودۀ بدنی ۴۰ به بالا)
- بیماری سلول داسی‌شکل و دیگر اختلالات خونی
- سیستم ایمنی تضعیف‌شده به دلیل بیماری‌های خاص یا درمان‌های پزشکی
اگر موارد زیر شامل حال شما می‌شود، خطر ابتلا به مشکلات مربوط به آنفولانزا افزایش می‌یابد:
- سن شما بیشتر از ۵۰ سال است
- باردار هستید
- بومی آلاسکا یا سرخپوست امریکایی هستید
در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، نباید واکسن آنفولانزا بزنید:
- سندروم پیشرفتۀ گیلن‌بارِه طی ۶ هفته از دریافت واکسن آنفولانزا در گذشته
- واکنش حساسیتی شدید به واکسن آنفولانزا در گذشته
- حساسیت شدید به هر کدام از ترکیبات واکسن
مدت‌زمان زیادی است که توصیه شده افرادی که به تخم پرندگان حساسیت دارند نباید واکسن آنفولانزا بزنند. با این حال، دانشکدۀ حساسیت، آسم و ایمن‌شناسی امریکا می‌گوید که این واکسن حاوی میزان کمی پروتئین تخم مرغ است که احتمالاً موجب واکنش حساسیتی در کسانی که حساسیت به تخم پرندگان دارند می‌شوند. اگر حساسیت شدید به تخم‌مرغ دارید (آنافیلاکسیز)، قبل از تزریق واکسن آنفولانزا با پزشک مشورت کنید. علاوه بر این، واکسن آنفولانزایی که با استفاده از تخم مرغ ساخته نشده است نیز وجود دارد. این واکسن فلوبلاک نام دارد و برای افراد ۱۸ تا ۴۹ ساله تأیید شده است.
- باردار هستند
- ۵۰ سال به بالا هستند
- سیستم ایمنی بدن آنها بر اثر بیماری یا درمان‌های خاص پزشکی ضعیف شده است
- اگر مشکل جسمی درازمدت دارند، مانند دیابت، بیماری کلیه یا بیماری قلبی یا ریوی مانند آسم
- اگر مشکل عصبی یا عضلانی دارند که می‌تواند منجر به مشکلاتی در تنفس و بلع شود (مانند صرع یا فلج مغزی)
- مشکل بینی دارند و نمی‌توانند به خوبی نفس بکشند
با این حال، اگر در تماس با افرادی هستید که به شدت سیستم ایمنی آنها ضعیف شده است، نباید واکسن اسپری بینی آنفولانزا را بزنید.
اگر بیماری متوسط تا شدیدی دارید، پزشک شما توصیه می‌کند که تا بعد از بهبودی برای تزریق صبر کنید. CDC می‌گوید اگر بیماری خفیف دارید، مثل سرماخوردگی یا تب خفیف، شما می‌توانید این واکسن را دریافت کنید.
اگر آبریزش بینی دارد، پزشک ممکن است توصیه کند که واکسن اسپری بینی تزریق یا به جای آن واکسن تزریقی را استفاده کنید.
عوارض جانبی و خطرات واکسن آنفولانزای بزرگسالان
مثل همۀ داروها، واکسن‌ها هم ممکن است عوارض جانبی داشته باشند اما خطر آسیب یا مرگ در اثر واکسن آنفولانزا نادر است. واکسن آنفولانزا و اسپری بینی می‌تواند منجر به انواع متفاوتی از عوارض جانبی شود.
- تب خفیف
- درد عضلات
- سفت شدن، قرمزی یا تورم ناحیۀ تزریق
- سرماخوردگی
- سردرد، درد عضلات
- آبریزش بینی، احتقان
- خشکی گلو
به ندرت امکان دارد که فردی واکنش حساسیتی شدید به ترکیبات واکسن داشته باشد. بیشتر اوقات، برخی واکنش‌ها طی چند دقیقه تا چند ساعت بعد از دریافت واکسن رخ می‌دهد. این موارد زیر می‌تواند علامت واکنش حساسیتی شدید باشد:
- تغییرات رفتار
- اشکال در تنفس مثل خس‌خس کردن
- گیجی
- صدای گرفته
- تب شدید
- کهیر
- پوست رنگ‌پریده
- ضربان قلب تند
- ضعف
سعیده اکبری
