چرا استرس زیاد باعث پرخوری و اضافه وزن می‌شود؟

خوردن زیاد از روی استرس، حقیقتی غیر قابل انکار است. استرس، ترشح برخی هورمون‌ها، خوردن غذاهای راحتی و آماده پرقند و چربی، همه اینها ما را به پرخوری سوق می‌دهند. محققان ارتباط نزدیکی بین استرس و افزایش وزن پیدا کرده‌اند. بر اساس یک نظرسنجی انجمن روانشناسی آمریکایی، حدود یک چهارم افراد آمریکایی سطح استرس بالایی ( به طور متوسط ۸ از ۱۰) دارند.

استرس در کوتاه مدت می‌تواند اشتها را خاموش کند. قسمتی از ساختار مغز که هیپوتالاموس نامیده می‌شود، باعث تولید هورمون آزاد کننده “کورتیکوتروپین” و در نتیجه باعث افزایش اشتها می‌شود. مغز همچنین پیام‌هایی را به غدد فوق کلیه در کنار کلیه‌ها می‌فرستد تا هورمون‌های اپینفرین (که به عنوان هورمون‌های آدرنالین نیز شناخته می‌شوند) را پمپاژ کند. این باعث می‌شود تا شخص به طور موقت اشتهای خود را از دست بدهد و چیزی نخورد. اما اگر استرس همچنان ادامه داشته باشد، موضوع فرق می‌کند. غدد فوق کلیه هورمون دیگری به نام “کورتیزول” را آزاد می‌کند و این کورتیزول است که اشتها و به طور کلی انگیزه فرد را برای خوردن افزایش می‌دهد. هنگامی که استرس کمتر شد و یا از بین رفت سطح هورمون کورتیزول در بدن کاهش می‌یابد، اما اگر استرس فرد از بین نرفت و ادامه پیدا کرد، ممکن است ترشح کورتیزول در بدن افزایش یابد.

هوس و اشتیاق به چربی و قند

همچنین به نظر می‌رسد که استرس بر تنظیمات غذایی تاثیر می‌گذارد. مطالعات متعدد (بیشتر بر روی حیوانات) نشان داده است که اضطراب فیزیکی یا احساسی باعث افزایش مصرف غذاهای چرب یا شیرین و یا هر دو می‌شود. همچنین تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که گرلین، یک ‘هورمون گرسنگی’ نیز ممکن است در این فرایند نقش داشته باشد.

به نظر می‌رسد که خوردن غذاهای چرب و شیرین، باعث فعالیت کمتر بخش‌هایی از مغز که مربوط به ایجاد استرس و احساسات است می‌شود. به همین دلیل است که افراد مضطرب و استرسی بیشتر به خوردن این نوع غذاهای آماده تمایل پیدا می‌کنند.

البته، استرس تاثیرات منفی زیادی دارد که یکی از آنها پرخوری است. افراد استرسی همچنین خواب سالم و کافی ندارند، کمتر ورزش می‌کنند و معمولا برای رفع استرس خود مشروبات الکلی می‌نوشند که همه این موارد می‌توانند در افزایش وزن سهیم باشند.

تفاوت‌های جنسیتی

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که تفاوت‌های جنسیتی در رفتار و واکنش به استرس فرق دارد. یعنی زنان هنگام استرس بیشتر به خوردن غذا میل پیدا می‌کنند و مردان بیشتر به مصرف الکل و سیگار. و یک مطالعه فنلاندی که شامل بیش از ۵۰۰۰ مرد و زن بود نشان داد که پرخوری و چاقی مربوط به استرس در زنان است، نه در مردان.

همچنین محققان هاروارد گزارش دادند که استرس در افرادی که از قبل اضافه وزن داشتند باعث افزایش انسولین در بدنشان نیز می‌شود.

گامهایی برای مقابله با خوردن غذاهای راحتی، هنگام استرس:

• مدیتیشن:مطالعات بی شماری نشان می‌دهد که مدیتیشن استرس را کاهش می‌دهد، گرچه بسیاری از تحقیقات در مورد مدیتیشن بر روی فشار خون بالا و بیماری های قلبی تمرکز دارند اما مدیتیشن می‌تواند به افراد کمک کند تا بیشتر به انتخاب غذای خود توجه کنند.

• ورزش: ورزش شدید باعث افزایش سطح کورتیزول می شود، اما تمرینات ورزشی آرام‌تر و با شدت کمتر سطح این هورمون را کاهش می‌دهد. برخی از فعالیت‌ها مانند یوگا و تای چی، به نوعی هم ورزش و هم مدیتیشن حساب می‌شوند.

• حمایت اجتماعی: به نظر می‌رسد که دوستان، خانواده و دیگر افراد نزدیک می‌توانند تأثیرات وافری را بر روی استرس‌هایی که افراد تجربه می‌کنند داشته باشند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهد، افرادی که در شرایط استرس زا هستند، مانند بخش‌های اورژانس بیمارستان، در صورت داشتن یک همراه و یک حمایت اجتماعی مناسب، سلامت روان بهتری را دارا خواهند بود.