زغال‌سنگ، که در لهستان به طلای سیاه شهرت دارد، اگر چه به عنوان یک سوخت بسیار آلاینده منجر به بیماری‌های بسیار جدید و مرگ‌های زودرس می‌شود اما به این کشور در دستیابی به استقلال انرژی کمک شایانی کرده است.
با برگزاری اجلاس آب و هوای COP24 در کاتوویتس لهستان، فشارهایی مبنی بر کاهش اتکای این کشور به سوخت فسیلی زغال‌سنگ وارد شده است. رغال‌سنگ تا کنون توانسته بیش از یکصد هزار شغل در کشور لهستان ایجاد کند اما انتخاب یک منبع جایگزین انرژی می‌تواند کشور را با خطرات احتمالی زیادی از جنبه اقتصادی مواجه کند.
طبق گزارشات گروه پویش Krakowski Alarm Smogowy، شهر کاراکو یکی از آلوده‌ترین شهرهای دنیاست. مردم این شهر هنگام بیرون رفتن از منزل یا حتی باز کردن پنجره خانه خود باید ماسک به دهان و بینی خود بزنند. بسیاری از مردم شهر کاراکو به دلیل آلودگی هوا به بیماری‌های شدید مانند آسم، مشکلات خونی و بیماری قلبی مبتلا شده‌اند. آلودگی هوا با بیماری‌های تنفسی، نواقص مادرزادی و مرگ زودهنگام در ارتباط است و ممکن است منجر به نواقص رشد شناختی در کودکان شود.
بیشتر بخاری‌های و اجاق‌های آشپزی در لهستان با زغال‌سنگ کار می‌کنند اما خانواده‌های کم‌درآمد و متوسط گاهی با سوزاندن چوب و زباله خانه‌های خود را گرم کرده یا آشپزی می‌کنند. برای بسیاری از لهستانی‌ها، مشکلات ناشی از دود غلیظ زغال‌سنگ بدیهی و جبران‌ناپذیر است. البته، برخی نیز در برابر مشکلات و اثرات منفی این سوخت بر سلامت و محیط زیست مقاومت کرده یا به طور کل آن را رد می‌کنند.
مسئولان سلامت و محیط زیست بازی کردن کودکان در بیرون از منزل در مناطق آلوده لهستان را شبیه کشیدن سیگار توسط خود آنها می‌دانند. در کاراکو میزان بنزوپرین (benzo(a)pyrene) در روزهای آلوده تا هشت برابر بیشتر از حد مجاز می‌رسد. گروه‌های زیست محیطی می‌گویند قرار گرفتن هر کدام از شهروندان در برابر این سموم معادل آسیبی است که کشیدن ۲۵۰۰ نخ سیگار در سال به هر فرد وارد می‌کند.
معادن زغال‌سنگ برای لهستان به منزله غرور، هویت و افتخار ملی مخصوصا در منطقه سیلسیان است. در این منطقه، تورهای گردشگری نیز رواج دارد. معدن‌کاری و استخراج زغال‌سنگ از معادن در لهستان به دلیل سابقه تاریخی، فرهنگی و پیوندهای سیاسی بسیار مورد احترام است. تا به امروز، کار در معدن یک کار تضمین‌شده با امنیت شغلی بالا و درآمد خوب برای زندگی در لهستان محسوب می‌شود.
حدود ۵۰ درصد از آلودگی هوا در لهستان ناشی از گرمایش خانگی و ۱۳ درصد ناشی از وسایل نقلیه است. بیشتر دودی که آسمان این کشور را پوشانده به دلیل سوخت خانگی زغال‌سنگ بی‌کیفیت، چوب و حتی زباله در اجاق‌های گاز است که دست کم یک‌سوم مصرف خانگی محسوب می‌شود. این وسایل مواد سرطان‌زایی نظیر بنزوپیرن متساعد می‌کنند. دود سفید نشان از استفاده صحیح دارد و هر چه رنگ دود تیره‌تر باشد به این معنی است که زباله یا مواد شیمیایی دیگری در حال سوزانده شدن هستند.
با این که زغال‌سنگ یک سوخت ارزان نسبت به سوخت‌های دیگر به شمار می‌رود اما سالانه میلیاردها دلار هزینه در بخش سلامت و درمان به دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا صرف می‌شود. مطالعات آژانس محیط زیست اروپا برآورد می‌کند که آلودگی هوا هر ساله ۴۴ هزار نفر را به کام مرگ می‌کشد. همچنین، هوای کثیف در سال ۲۰۱۴ منجر به مرگ ۵۰۰ هزار نفر از مردم کل اروپا شده است.
