بیشتر مردم در سراسر جهان هوایی را تنفس می‌کنند که استانداردهای اولیه سلامت را ندارد. این وضعیت ناشی از عوامل مختلفی مانند انتشار آلاینده‌های صنعتی، تولید انرژی و آلودگی ناشی از ترافیک است. فاطیما احمد، دانشمند ارشد و متخصص آلودگی هوا در مرکز سلامت سیاره‌ای سان‌وی در مالزی، خطرات جدی مرتبط با شرایط نامناسب هوا را تشریح کرده است.
تنها ۱۷٪ شهرها از استانداردهای ایمنی هوا پیروی می‌کنند
یک گزارش از یک شبکه نظارت مستقر در سوئیس نشان می‌دهد که فقط ۱۷ درصد شهرها با دستورالعمل‌های مربوط به سطوح ایمن آلودگی هوا همخوانی دارند.
چالش آلودگی هوا در برخی مناطق
بسیاری از مناطق، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، فاقد ایستگاه‌های نظارتی گسترده هستند. برخی از بخش‌های آفریقا تنها یک ایستگاه نظارت برای هر ۳.۷ میلیون نفر دارند که منجر به شکاف‌های بزرگی در داده‌ها می‌شود.
کارشناسان معتقدند که سطح واقعی آلودگی در چنین مناطقی می‌تواند بسیار بیشتر از اندازه‌گیری‌های فعلی باشد. اگرچه ایستگاه‌های نظارتی بیشتری در حال نصب هستند، اما برخی مناطق همچنان با محدودیت منابع و کمبود تخصص مواجه‌اند.
آلودگی هوا عامل مرگ میلیون‌ها نفر
سازمان جهانی بهداشت هشدار می‌دهد که سالانه نزدیک به ۷ میلیون نفر بر اثر قرار گرفتن در معرض هوای آلوده جان خود را از دست می‌دهند.
فاطیما احمد در این رابطه می‌گوید:
“استنشاق هوای آلوده در بلندمدت می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی، آلزایمر و سرطان شود.”
او بر نیاز فوری به اقداماتی برای مقابله با این تهدید تأکید می‌کند.
کیفیت هوا و زندگی روزمره
احمد برای اهمیت اقدام فوری چنین توضیح می‌دهد:
“اگر آب آلوده باشد یا آب نداشته باشید، می‌توان به مردم گفت که نیم ساعت صبر کنند تا آب بیاید. اما اگر هوا آلوده باشد، نمی‌توان به کسی گفت که نفس کشیدن را متوقف کند.”
نمونه‌هایی از پیشرفت
برخی شهرهای بزرگ با تنظیم قوانین سختگیرانه‌تر برای انتشار خودروها، بهبود حمل‌ونقل عمومی و استفاده از انرژی‌های پاک، پیشرفت‌هایی داشته‌اند.
پکن، سئول و ریبنیک (در لهستان) نمونه‌هایی از شهرهایی هستند که سیاست‌های کاهش آلاینده‌های معلق و دی‌اکسید نیتروژن را اجرا کرده‌اند و در کنار آن، زیرساخت‌هایی برای پیاده‌روی و کاهش ازدحام شهری توسعه داده‌اند.
همکاری آسیای جنوب شرقی در مبارزه با آلودگی
ده کشور آسیای جنوب شرقی در قالب یک پیمان اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) همکاری خود را برای مقابله با مه دود فرامرزی که معمولاً از آتش‌سوزی‌های جنگلی ناشی می‌شود، افزایش داده‌اند.
اگرچه نتایج این همکاری‌ها متفاوت بوده، اما این اقدامات مشترک امیدهایی را ایجاد کرده است. بسیاری از کارشناسان بر نیاز به هماهنگی قوی‌تر تأکید دارند.
آلودگی و تغییرات اقلیمی
شوتا نارایان، یکی از رهبران کمپین در اتحاد جهانی تغییرات اقلیمی و سلامت، می‌گوید:
“آلودگی هوا و بحران اقلیمی دو روی یک سکه هستند.”
انتشار زیاد گازهای گلخانه‌ای اغلب از سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز ناشی می‌شود. کاهش این انتشارها نه تنها دمای جهانی را کاهش می‌دهد، بلکه به بهبود کیفیت هوای تنفسی نیز کمک می‌کند.
به‌روزرسانی پایگاه داده سازمان جهانی بهداشت در ۲۰۲۵
یک پایگاه داده جدید تحت عنوان “استانداردهای کیفیت هوای ۲۰۲۵” اکنون در دسترس عموم قرار دارد. این پایگاه شامل اطلاعاتی درباره سیاست‌های کنترل آلاینده‌های اصلی مانند ذرات معلق و دی‌اکسید نیتروژن از حدود ۱۴۰ کشور است.
دکتر ماریا نیرا، مدیر بخش محیط زیست، تغییرات اقلیمی و سلامت در سازمان جهانی بهداشت، اظهار داشت:
“این پایگاه داده، ابزاری کلیدی برای نشان دادن پیشرفت جهانی در تنظیم مقررات کیفیت هوا جهت محافظت از سلامت عمومی است.”
آلودگی هوا و افزایش خطر بیماری‌های مزمن
آلودگی هوا به عنوان یکی از عوامل مهم در بروز بیماری‌های غیرواگیر مانند بیماری قلبی، دیابت و برخی سرطان‌ها شناخته می‌شود. این آلودگی نه تنها به ریه‌ها و سیستم گردش خون آسیب می‌زند، بلکه عملکرد سایر بخش‌های بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علاوه بر این، بار مالی سنگینی را بر سیستم‌های بهداشتی تحمیل کرده و هزینه‌های بلندمدتی را برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند. جمعیت جوان به‌ویژه در معرض خطر مشکلات سلامتی هستند که ممکن است تا دوران بزرگسالی ادامه یابد.
نقش بخش‌های سلامت
بسیاری از سازمان‌های سلامت اکنون خواستار مشارکت بیشتر پزشکان، پرستاران و متخصصان بهداشت عمومی شده‌اند. این گروه‌ها می‌توانند با فشار بر سیاست‌گذاران، قوانین سختگیرانه‌تری برای محدود کردن آلاینده‌های مضر وضع کنند.
استراتژی‌های پاک‌تر برای آینده
استانداردهای قوی‌تر می‌توانند صنایع را به سمت فرآیندهای کمتر آلاینده سوق دهند. علاوه بر این، قوانین سختگیرانه می‌توانند بازدارنده‌ای برای شرکت‌هایی باشند که بدون توجه به محیط زیست آلایندگی تولید می‌کنند.
فناوری‌های نوین، از جمله انرژی‌های جایگزین و مدیریت بهینه پسماند، می‌توانند میزان دوده و آلاینده‌های شیمیایی را کاهش دهند.
کنفرانس سازمان جهانی بهداشت درباره آلودگی هوا
رهبران حوزه‌های مختلف در دومین کنفرانس سازمان جهانی بهداشت در مورد آلودگی هوا و سلامت که در آخرین هفته مارس در کارتاخنا، کلمبیا برگزار خواهد شد، گرد هم می‌آیند.
برخی امیدوارند که این رویداد تعهدات جدیدی از سوی دولت‌ها برای تشدید اهداف کیفیت هوا ایجاد کند. برخی دیگر معتقدند که می‌تواند همکاری عمیق‌تری میان کشورها تشویق کند.
گام‌هایی به سوی آینده‌ای سالم‌تر
خطرات زیست‌محیطی از جمله هوای آلوده حدود ۲۵٪ از بار بیماری‌های جهانی را تشکیل می‌دهند. بسیاری از این تهدیدها در صورتی که مقررات جدیدی برای صنایع و حمل‌ونقل اجرا شود، قابل پیشگیری هستند.
حرکت به سوی داده‌های دقیق‌تر
دسترسی به آمارهای معتبر و به‌روز برای هدایت ابتکارات جسورانه ضروری است. داده‌های دقیق می‌توانند نشان دهند که آلودگی در کجا بیشتر است و چگونه تغییرات سیاستی تأثیرگذار هستند.
پاسخگویی آلوده‌کنندگان
بسیاری از جنبش‌های مردمی خواهان برخورد قاطع دولت‌ها با کارخانه‌ها و سایر آلوده‌کنندگان بزرگ هستند. فعالیت‌های اجتماعی محلی می‌تواند منجر به پروژه‌های نظارتی شود و مطمئن شود که داده‌های رسمی با واقعیت‌های میدانی مطابقت دارند.
