بر اساس گزارشی از Deep Science Ventures (DSV)، آلودگی شیمیایی تهدیدی هم‌تراز با تغییرات اقلیمی برای توسعه انسان و طبیعت به شمار می‌آید. پس از انقلاب صنعتی، بیش از ۱۰۰ میلیون ماده شیمیایی که در طبیعت یافت نمی‌شوند، تولید شده‌اند. از این میان، بین ۴۰ تا ۳۵۰ هزار نوع ماده شیمیایی به‌طور فعال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تأثیرات نادیده گرفته‌شده بر سلامت و محیط زیست
روند استفاده گسترده از این مواد، آلودگی فراگیری در بیوسفر ایجاد کرده که تأثیرات آن بر سلامت انسان و محیط زیست کمتر از آن چیزی است که باید، مورد توجه قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بیماری‌هایی از جمله:
- اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)
- ناباروری
- انواع سرطان‌ها
با سمیت شیمیایی ارتباط مستقیمی دارند.
مواد شیمیایی پنهان در زندگی روزمره
شناسایی هزاران ماده شیمیایی مصنوعی در بدن انسان
در تحقیق DSV که توسط بنیاد گرانتام (Grantham Foundation) تأمین مالی شده، گروهی متشکل از ده‌ها پژوهشگر، کارآفرین، نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد و سرمایه‌گذار، صدها مقاله علمی را مورد بررسی قرار دادند. نتیجه این تحقیق نشان داد که فقط در مواد مربوط به آماده‌سازی و بسته‌بندی غذا، بیش از ۳۶۰۰ ماده شیمیایی مصنوعی وارد بدن انسان می‌شود.
خطرناک‌ترین ترکیبات
از میان این مواد، ۸۰ ترکیب در گروه پرخطر طبقه‌بندی شده‌اند. به‌عنوان نمونه، مواد شیمیایی «ابدی» مانند PFAS که در محیط تجزیه نمی‌شوند، تقریباً در تمام نمونه‌های انسانی مورد آزمایش شناسایی شده‌اند. این ترکیبات به قدری فراگیر شده‌اند که حتی در برخی مناطق، در آب باران نیز در سطوح ناسالم یافت می‌شوند.
هشدارهایی از سوی دانشمندان
آلودگی هوا فراتر از حد مجاز سازمان جهانی بهداشت
بیش از ۹۰ درصد جمعیت جهان هوایی را تنفس می‌کنند که میزان آلودگی آن فراتر از حد مجاز تعیین‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) است.
اظهارات کارشناس ارشد برنامه اقلیمی DSV
به گزارش روزنامه The Guardian، هری مک‌فرسون (Harry Macpherson)، کارشناس ارشد برنامه اقلیمی DSV می‌گوید:
«اکثر مردم فکر می‌کنند که بر کیفیت هوای تنفسی، آب مصرفی، غذاها، شامپوها، مواد شوینده و حتی مبلمان، نظارت دقیقی وجود دارد. اما این باور اشتباه است.»
تأثیرات شیمیایی بر سیستم‌های حیاتی بدن
تهدیدهای چندجانبه برای بدن انسان
در گزارش DSV شواهدی همبستگی‌سنجی یا علّی مبنی بر خطرناک بودن بسیاری از مواد شیمیایی رایج برای سیستم‌های زیر ارائه شده است:
- سیستم تولیدمثل
- سیستم ایمنی
- سیستم عصبی
- قلب و عروق
- سیستم تنفسی
- کبد
- کلیه‌ها
- سیستم متابولیک
پیوند میان سموم کشاورزی و مشکلات باروری
مک‌فرسون در این خصوص افزود:
«یکی از یافته‌های برجسته، ارتباط میان تماس با آفت‌کش‌ها و مشکلات تولیدمثل بود. ما شاهد ارتباط‌های قوی و حتی رابطه علت و معلولی بین مواجهه با این مواد و خطر سقط‌جنین یا دشواری در بارداری بودیم.»
مرزهای ایمن سیاره‌ای زیر سؤال رفته‌اند
پشتیبانی یافته‌ها از هشدارهای مؤسسه پوتسدام
این تحقیق یافته‌های پیشین مؤسسه تحقیقات تأثیرات اقلیمی پوتسدام (PIK) را نیز تقویت می‌کند. این مؤسسه هشدار داده بود که در مورد آلاینده‌های زیست‌محیطی – از جمله پلاستیک‌ها – کره زمین از مرزهای ایمن خود عبور کرده است.
در روز یک‌شنبه گذشته، گزارشی دیگر منتشر شد که بر شدت یافتن «بحران پلاستیک» تأکید داشت. گزارشی که نشان داد افزایش سریع تولید پلاستیک، از دوران نوزادی تا کهنسالی، عامل بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای قابل‌توجهی است.
نارسایی سیستم‌های نظارتی
ضعف در ارزیابی و کنترل سمیت مواد شیمیایی
گزارش DSV همچنین به کمبودهای چشمگیر در ارزیابی سمیت، روش‌های پژوهش و آزمایش مواد شیمیایی اشاره می‌کند. این کمبودها سبب شده‌اند که سازوکارهای نظارتی کنونی نتوانند به‌درستی از سلامت انسان و سیاره زمین محافظت کنند.
منابع مالی ناکافی برای مقابله با آلودگی شیمیایی
نسبت ناعادلانه بودجه اختصاص‌یافته
در حال حاضر، بودجه‌ای که به سمیت شیمیایی به‌عنوان یک بحران زیست‌محیطی اختصاص می‌یابد، تنها بخش کوچکی از بودجه مربوط به تغییرات اقلیمی است.
لزوم توجه متوازن به تهدیدها
مک‌فرسون در این باره هشدار می‌دهد:
«ما نمی‌خواهیم بودجه اقلیم و جو کاهش یابد. اما این موضوع – واقعاً و به‌درستی – به توجه بسیار بیشتری نیاز دارد.»
