تحقیقات جدید نشان می‌دهد که دوربین‌های ترافیکی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در کاهش تصادفات بسیار مؤثرتر از ابزارهای نظارتی قدیمی عمل کنند. این دوربین‌ها نه تنها در محل نصب خود از تصادف جلوگیری می‌کنند بلکه در خیابان‌های مجاور نیز تأثیر مثبت دارند.
پژوهشی مشترک از دانشگاه‌های معتبر
این یافته‌ها نتیجه پروژه‌ای مشترک از محققان مدرسه اقتصاد لندن (LSE)، دانشگاه سان یات-سن و دانشگاه ویسکانسین-مدیسن است.
هوش مصنوعی چگونه تقاطع‌ها را هوشمندتر می‌کند؟
تحلیل داده‌های پنج‌ساله از یک کلان‌شهر چینی
محققان با بررسی داده‌های پلیس و حسگرها در طی پنج سال، عملکرد تقاطع‌هایی را که به دوربین‌های پیشرفته هوش مصنوعی مجهز شده بودند، با تقاطع‌های دارای دوربین‌های قدیمی یا فاقد نظارت مقایسه کردند.
تفاوت‌های کلیدی دوربین‌های هوشمند با نسل قبلی
- استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تشخیص آنی طیف گسترده‌ای از تخلفات خطرناک مانند تغییر ناگهانی مسیر یا گردش غیرمجاز
- پخش ویدیوی پیوسته به جای ثبت فقط یک فریم هنگام عبور خودرو از چراغ قرمز، که امکان بازسازی دقیق صحنه تصادف را فراهم می‌کند
دوربین‌های هوش مصنوعی چگونه مانع خسارت و آسیب می‌شوند؟
کاهش ملموس در تصادفات و هزینه‌ها
با استفاده از روش «مطالعه رویداد مرحله‌ای»، محققان تخمین زدند که در صورت تجهیز تمام تقاطع‌های اصلی به این دوربین‌ها، سالانه از حدود ۱٬۱۹۰ تصادف جلوگیری می‌شد.
این عدد معادل جلوگیری از ۴۹۶ مورد جراحت یا مرگ و حدود یک میلیون دلار صرفه‌جویی در خسارات مالی است.
بدون افزایش خطر در نقاط دیگر
برخلاف سیستم‌های قدیمی چراغ قرمز، هیچ شواهدی مبنی بر انتقال خطر به تقاطع‌های هم‌جوار یافت نشد.
«دوربین‌های ترافیکی مجهز به هوش مصنوعی فقط تخلف را ثبت نمی‌کنند، بلکه باعث بهبود رفتار رانندگی و کاهش چشمگیر تصادف حتی در مناطق مجاور می‌شوند.»
— ژی چنگ، نویسنده اصلی از مدرسه اقتصاد لندن
تأثیر روانی و قانونی دوربین‌های هوش مصنوعی بر رانندگان
سه مکانیسم مؤثر بر ایمنی
- افزایش دامنه تخلفات قابل تشخیص: تخلفاتی که پیش‌تر قابل شناسایی نبودند، اکنون تحت پوشش قرار می‌گیرند
- ضبط آنی و معتبر: امکان انکار یا اعتراض به تخلف کاهش می‌یابد
- یادگیری رفتاری رانندگان: آگاهی از وجود نظارت دائمی، باعث رفتار ایمن‌تر حتی خارج از محدوده دوربین می‌شود
این پژوهش کمک می‌کند تا درک شود چرا نسل‌های قبلی دوربین‌ها نتایج پایداری نداشتند.
هوش مصنوعی، قانون‌گذاری هوشمند و خیابان‌های ایمن‌تر
آمار نگران‌کننده تصادفات در جهان
با وجود پیشرفت در ایمنی خودرو و کمپین‌های آگاهی‌بخشی، میزان مرگ‌ومیر جاده‌ای در بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، همچنان بالاست. در آمریکا، بیش از ۴۰٬۰۰۰ مورد مرگ‌ومیر سالانه گزارش شده است.
راهکارهای مکمل و الزامات حقوقی
برای بهره‌گیری مؤثر از فناوری، نیاز به:
- چارچوب قانونی شفاف برای حفظ حریم خصوصی داده‌ها
- رویه‌های ساده‌شده برای رسیدگی به تخلفات
- کمپین‌های اطلاع‌رسانی درباره نحوه استفاده از ویدیوهای دائمی
استفاده از تابلوهای هشداردهنده و نظام جریمه مشخص نیز می‌تواند اثر بازدارندگی این فناوری را تقویت کند.
آینده دوربین‌های هوش مصنوعی در ترافیک
توسعه فناوری و کاربردهای جدید
- ترکیب دوربین‌ها با رادار و لیدار برای ردیابی سه‌بعدی وسایل نقلیه، دوچرخه‌سواران و عابران پیاده
- استفاده از محاسبات لبه‌ای (Edge Computing) برای هشدار در لحظه یا زمان‌بندی هوشمند چراغ‌ها به منظور کاهش تراکم ترافیک
فرصت تحلیل‌های مکانی خاص
با ترکیب داده‌های ویدیویی و الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توان الگوهای تخلفات خاص هر منطقه را شناسایی و بهینه‌سازی محل نصب دوربین‌ها را انجام داد.
طراحی هوشمند برای خیابان‌های امن
همسویی با جنبش «دیدگاه صفر»
هدف جنبش «Vision Zero» حذف کامل مرگ‌ومیر جاده‌ای است و هر مرگ را به‌عنوان شکست سیستمی می‌بیند، نه هزینه اجتناب‌ناپذیر تردد.
دوربین‌های هوشمند:
- از مانورهای خطرناک جلوگیری می‌کنند
- مسئولیت را در تصادفات روشن می‌سازند
- داده‌های مداوم برای بهبودهای آینده فراهم می‌کنند
این فناوری می‌تواند در کنار طراحی مجدد خیابان‌ها و بهبود حمل‌ونقل عمومی، به تحقق هدف «جاده‌های ایمن‌تر» کمک کند.
نتیجه‌گیری: الگوریتم‌هایی که جان نجات می‌دهند
هوش مصنوعی در حال تغییر ماهیت قرارداد اجتماعی رانندگی است. با اجرای دقیق و مسئولانه، این فناوری می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد، نه با جایگزین کردن قضاوت انسانی، بلکه با سخت‌تر کردن مسیر انتخاب‌های بی‌احتیاط و آسان‌تر کردن عادت‌های محتاطانه.
این مطالعه در نشریه Management Science منتشر شده است.
