الکل و گذر زمان: یک رفیق ناخوشایند برای سالمندی

به هر طرف که نگاه کنی، رد پای الکل را در مسیر زندگی آدم‌ها می‌بینی. از محدودیت سنی برای خریدنش گرفته تا تاثیری که روی روند پیری می‌گذارد. نوشیدن زیاد الکل، به‌خصوص با بالا رفتن سن، می‌تواند روی اندام‌های بدن و سلامت روان اثر مستقیم داشته باشد و دست به دامن عواقب غیرمستقیمی هم بزند که کم از کمش نیستند.

حالا وقتشه یک‌بار برای همیشه دست این همسفر ناخوشایند را پس بزنیم و ببینیم چطور با گذشت زمان، الکل به سلامت و جوانی‌مان خیانت می‌کند.

۱. چاه خشکِ کم‌آبی، هدیه‌ی الکل به سالمندان:

هرچه پیرتر می‌شویم، آب بدنمان کمتر می‌شود و جالب اینجاست که حس تشنگی‌مان هم ضعیف‌تر می‌شود. همین موضوع هم احتمال کم‌آبی را در سالمندان بالا می‌برد. وقتی که الکل هم به داد می‌رسد، انگار یک سطل آب دیگر از چاه وجودمان بیرون می‌کشد و احتمال کم‌آبی را به مرز هشدار می‌رساند.

۲. پوستی که غصه‌ی کم‌ آبی را می‌خورد:

پوست ما هم مثل خودمان، هرچه سنش بالاتر می‌رود، نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود. این یک روند طبیعی به اسم «پیری درونی» است که کاری از دست هیچ‌کس برای کنترلش ساخته نیست. اما یک پیری زودرس به اسم «پیری بیرونی» هم داریم که عوامل محیطی و شیوه‌ی زندگی می‌توانند باعثش شوند. الکل هم یکی از همین عوامل است. با کم‌آبی کردن بدن، پوست را هم به کام خشکی می‌کشاند و روند پیری بیرونی را به جلو می‌تازاند. خبر خوب این است که با کم کردن یا ترک الکل، می‌توانیم سرعت این تاخت و تاز را کم کنیم.

۳. اندام‌های خسته، قربانیان خاموش الکل:

الکل نه تنها با پوست و ظاهرمان سر ناسازگاری دارد، بلکه به اندام‌های حیاتی بدن هم خیانت می‌کند و باعث پیری زودرسشان می‌شود. شاید خیلی‌ها بیشتر نگران سیروز کبد (آسیب دائمی کبد) ناشی از مصرف زیاد الکل باشند، اما حتی مصرف متوسط هم می‌تواند برای کبد دردسرساز شود و مشکلاتی مثل بیماری کبد چرب را به وجود بیاورد. کلیه‌ها هم از شر این رفیق ناخوشایند در امان نیستند و الکل می‌تواند کارشان را حسابی سخت کند.

۴. مغزی که در مه الکل گم می‌شود:

«یک جرعه می‌زند، می‌رود مستقیم توی کله‌اش!»، ضرب‌المثلی قدیمی که به‌خوبی نشان می‌دهد الکل تا چه حد با مغز و سیستم عصبی ما ارتباط دارد. نوشیدن زیاد الکل در طول زمان، می‌تواند سلول‌های مغزی را کوچک کند و منجر به آسیب مغزی ناشی از الکل و انواع خاصی از زوال عقل شود. بی‌قوت‌فکری، بی‌نظمی، مشکلات کنترل احساسات، عدم تمرکز و عصبانیت‌های ناگهانی، فقط بخشی از عواقب ناخوشایندی هستند که برای مغزِ درگیر با الکل رقم می‌خورند.

۵. سیستم ایمنی که خلع سلاح می‌شود:

الکل مثل یک دزد بی‌رحم به سیستم ایمنی بدن هم رحم نمی‌کند. این دزدِ بی‌صدا، توانایی بدن برای مقابله با بیماری‌های خطرناک مثل سل یا ذات‌الریه را ضعیف می‌کند که برای سالمندان می‌تواند عواقب بسیار جدی داشته باشد. پژوهشگران حتی این تئوری را مطرح کرده‌اند که ممکن است بیماری کبدی ناشی از الکل، تا حدودی ناشی از حمله‌ی سیستم ایمنی به بافت‌های سالم بدن باشد.

۶. سیستم ایمنی ضعیف، سوغاتی نه چندان خوشایند الکل:

الکل نه تنها با کم‌آبی و پوست در جنگ است، بلکه به محافظ اصلی بدن، یعنی سیستم ایمنی هم خیانت می‌کند. این دشمن مخفی، توانایی بدن برای مقابله با بیماری‌های خطرناک مثل سل یا ذات‌الریه را ضعیف می‌کند که برای سالمندان می‌تواند عواقب بسیار جدی داشته باشد. پژوهشگران حتی این تئوری را مطرح کرده‌اند که ممکن است بیماری کبدی ناشی از الکل، تا حدودی ناشی از حمله‌ی سیستم ایمنی به بافت‌های سالم بدن باشد.

۷. قلبی که زیر سایه‌ی الکل می‌لرزد:

شاید شنیده باشید که می‌گویند: «یک لیوان شراب قرمز در روز، برای قلب مفید است!». اگرچه تا حدی درست است که مواد آنتی‌اکسیدانی موجود در شراب قرمز (پلی‌فنول‌ها) ممکن است به سطح کلسترول و سلامت رگ‌های خونی کمک کنند، اما فراموش نکنید که این فایده‌ی جزئی تنها در صورت مصرف بسیار محدود اتفاق می‌افتد. مصرف بیش از حد، به ریتم قلبی نامنظم و فشار خون بالا منجر می‌شود. پس اگر اصلا الکل نمی‌نوشید، این موضوع بهانه‌ی خوبی برای شروع نیست.

۸. ضربه سریع‌تر مشت الکل:

افرادی که الکل مصرف می‌کنند، ممکن است با بالا رفتن سن متوجه شوند که زودتر مست می‌شوند. دلیل اصلی این است که بدن ما با افزایش سن چربی بیشتری ذخیره می‌کند و عضله کمتری دارد. همین موضوع باعث می‌شود تجزیه‌ی الکل و دفع آن از بدن، زمان بیشتری ببرد. علاوه بر این، باعث می‌شود خماری ناشی از مصرف الکل هم طولانی‌تر شود.

۹. زندگی پیچیده‌تر با همسایگی الکل:

الکل نه تنها احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را با بالا رفتن سن افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند مشکلات پزشکی شایع را هم بدتر کند. مطالعات نشان داده‌اند که افراد با مصرف زیاد الکل، در شرایطی مانند پوکی استخوان، دیابت، فشار خون بالا، سکته، زخم معده، سرطان، اختلال حافظه و برخی اختلالات خلقی با مشکلات جدی‌تری مواجه می‌شوند.

۱۰. تداخل داروها با رفیق ناخوشایند:

هرچه پیرتر می‌شویم، الکل زمان بیشتری در بدنمان باقی می‌ماند. بنابراین احتمال بیشتری وجود دارد که همزمان با مصرف داروها، الکل هم در بدنمان باشد. این همزمانی می‌تواند نحوه‌ی اثر داروها را تحت تاثیر قرار دهد و حتی منجر به عوارض جانبی جدی شود.

برای مثال، نوشیدن الکل هنگام مصرف آسپرین، احتمال مشکلات معده یا خونریزی داخلی را افزایش می‌دهد. ترکیب آن با برخی داروهای خواب‌آور، مسکن‌ها یا داروهای ضد اضطراب هم می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.

۱۱. زمین خوردنی که الکل دست‌گرمی‌اش است:

شکستگی استخوان به دلیل زمین خوردن، یک مسئله‌ی جدی برای سالمندان است. مصرف زیاد الکل می‌تواند احتمال این اتفاق را هم بیشتر کند. دلیلش هم این است که الکل روی تعادل و قدرت قضاوت تأثیر می‌گذارد. و علاوه بر این، به مرور زمان به مخچه، ناحیه‌ای در مغز که مسئول حفظ تعادل و هماهنگی است، آسیب می‌زند.

۱۲. بی‌خوابی شبانه، هدیه‌ی دیگر الکل:

شاید فکر کنید نوشیدن یک لیوان قبل از خواب، به آرامش و خواب بهترتان کمک می‌کند، اما مخصوصاً با بالا رفتن سن، این فکر کاملا اشتباه است. الکل به جای خواب عمیق و آرام، می‌تواند شما را بیدار نگه دارد یا باعث خواب ناآرام و پر از کابوس شود. این موضوع برای سالمندان که بیشتر در معرض اختلالات خواب مانند بی‌خوابی هستند، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.

حالا که با دشمنِ در لباس دوست آشنا شدیم، وقت آن است که تصمیم قطعی بگیریم: می‌خواهیم دست در دست الکل، روند پیری را تند کنیم یا با ترک یا کاهش مصرف، به بدنمان فرصت دهیم تا با وقار و آرامش، گذر زمان را تجربه کند؟ انتخاب با شماست، اما به یاد داشته باشید که هر قدمی به سمت رهایی از الکل، قدمی به سمت سلامتی و جوانی بیشتر است.