شرکت نرم‌افزاری Fetcherr که با خطوط هوایی مختلفی از جمله Delta Airlines همکاری دارد، مدل جدیدی برای قیمت‌گذاری بلیت‌های هواپیما طراحی کرده است. این مدل جدید که از فناوری هوش مصنوعی بهره می‌برد، ساختار قیمت‌گذاری را بسیار پیچیده‌تر کرده است. به گفته شرکت، این مدل اکنون وارد مرحله‌ای شده که خود آن را «مرحله سوءاستفاده» می‌نامد.
قیمت‌گذاری بلیت هواپیما با هوش مصنوعی
پیچیدگی بیشتر برای مسافران مکرر
افرادی که به‌طور مرتب با هواپیما سفر می‌کنند، اغلب از سیستم قیمت‌گذاری غیرشفاف و پیچیده خطوط هوایی شکایت دارند. اکنون با ورود هوش مصنوعی به این عرصه، انتظار می‌رود این پیچیدگی بیشتر هم بشود.
طرح جدید مبتنی بر هوش مصنوعی
بر اساس گزارشی که بلومبرگ منتشر کرده است، شرکت Fetcherr طرحی را توسعه داده که نشان می‌دهد آینده قیمت‌گذاری بلیت هواپیما به کدام سمت می‌رود. این طرح توسط یکی از بنیان‌گذاران شرکت، اوری یروشلمی تهیه شده است.
او در این طرح توضیح داده است که چطور Fetcherr یک سیستم هوش مصنوعی پایلوت را برای یک شرکت هواپیمایی ناشناس طراحی کرده؛ سیستمی که به‌جای ساختار ساده قبلی، قیمت‌هایی پویا و بسیار متغیر را در قالب کلاس‌های مختلف بلیت ارائه می‌دهد.
فراتر از توان شناختی انسان
به گفته این شرکت، ساختارهای قیمت‌گذاری پیشنهادی آن‌ها چنان پیچیده هستند که حتی «فراتر از مرزهای شناختی انسان» عمل می‌کنند.
آغاز مرحله «سوءاستفاده»
یک مدل بزرگ بازار با الهام از DALL-E
این مدل قیمت‌گذاری به‌صورت «مدل بزرگ بازار» (Large Market Model) توصیف شده است، مشابه رویکردی که OpenAI در ابزار تولید تصویر DALL-E به کار می‌برد. با این تفاوت که هدف این مدل، تولید آثار هنری نیست، بلکه تجزیه و تحلیل اطلاعات پیچیده بازار برای تولید استراتژی‌های قیمت‌گذاری سودآور است.
استفاده از شرایط بازار به‌نفع شرکت‌های هوایی
یروشلمی این مرحله را بدون هیچ‌گونه تعارف یا پوششی، «مرحله سوءاستفاده» می‌نامد.
شرکت‌های هوایی که در دوران پاندمی قیمت‌ها را بالا بردند، اکنون به‌دنبال افزایش دوباره درآمد هستند و این مدل برای آن‌ها بسیار جذاب به‌نظر می‌رسد؛ حتی اگر به ضرر مسافران تمام شود.
افزایش نگرانی‌ها از سوی مسئولان و رقبا
استفاده آزمایشی توسط Delta Airlines
در ماه ژوئیه، گلن هاونشتاین، رئیس شرکت Delta، اعلام کرد که Fetcherr در حال حاضر در ۳٪ از مسیرهای داخلی این شرکت به کار گرفته شده و هدف آن است که این رقم تا پایان سال به ۲۰٪ برسد. او همچنین گفت: «از نتایجی که می‌بینیم، راضی هستیم».
تفاوت قیمت‌گذاری قبل و بعد از هوش مصنوعی
تصویر ارائه‌شده توسط بلومبرگ و Fetcherr نشان می‌دهد که هر خط در نمودار مربوط به یک کلاس بلیت است و پس از به‌کارگیری هوش مصنوعی، تعداد و نوسانات این خطوط افزایش چشمگیری داشته است.
واکنش سیاست‌مداران آمریکایی
نگرانی از سوءاستفاده از داده‌های شخصی
دموکرات‌های مجلس سنای آمریکا اولین کسانی بودند که به این سیستم واکنش نشان دادند. به رهبری سناتور روبن گالگو از آریزونا، گروهی از سناتورها نامه‌ای به مدیرعامل Delta، اد باستین، نوشتند و هشدار دادند که این مدل می‌تواند باعث نگرانی در زمینه حفظ حریم خصوصی داده‌ها شود و در عین حال هزینه بلیت را تا آستانه درد روانی مصرف‌کننده افزایش دهد.
-
- نمودار قیمت‌گذاری پویای پیش از هوش مصنوعی (سمت چپ) و نمودار قیمت‌گذاری پس از استفاده از هوش مصنوعی. هر خط، نمایانگر یک دسته‌بندی متفاوت از بلیت است (بلومبرگ / Fetcherr).
انتقاد شدید جمهوری‌خواهان
جاش هاولی، سناتور جمهوری‌خواه ایالت میسوری، این سیستم را «بدترین چیزی که تاکنون از صنعت هواپیمایی شنیده‌ام» نامید.
تلاش برای وضع قانون ممنوعیت قیمت‌گذاری مبتنی بر نظارت
گرگ کاسار، نماینده دموکرات ایالت تگزاس نیز لایحه‌ای را برای ممنوعیت ملی این نوع از «قیمت‌گذاری مبتنی بر نظارت» ارائه کرده است.
واکنش سایر شرکت‌های هواپیمایی
انتقاد از روش‌های غیراخلاقی
رابرت ایزوم، مدیرعامل American Airlines، در جلسه بررسی تراز مالی شرکتش، سیستم‌های قیمت‌گذاری مبتنی بر هوش مصنوعی را «فریبنده» و «غیراخلاقی» توصیف کرد و گفت: «این چیزی نیست که ما بخواهیم انجام دهیم».
مخالفت Southwest Airlines
شرکت Southwest Airlines نیز اعلام کرد که از هوش مصنوعی در قیمت‌گذاری استفاده نمی‌کند.
پاسخ Fetcherr: نه داده شخصی، نه قیمت‌گذاری فردی
در پاسخ به این انتقادات، Fetcherr اعلام کرده است که:
- سیستم آن‌ها هیچ نوع اطلاعات شناسایی شخصی را جمع‌آوری، دریافت یا استفاده نمی‌کند.
- مدل طراحی‌شده اجازه قیمت‌گذاری شخصی‌سازی‌شده برای افراد خاص را نمی‌دهد.
- حتی می‌توان از این سیستم برای کاهش قیمت در دوره‌های کم‌تقاضا نیز استفاده کرد.
فراتر از صنعت هواپیمایی: گسترش به دیگر صنایع
احتمال گسترش به خرده‌فروشی و تاکسی‌های اینترنتی
به گفته لیندسی اونز، مدیر اندیشکده چپ‌گرای Groundwork Collaborative، چنین سیستم‌هایی در حال رایج شدن هستند. او که در حال نگارش کتابی در این زمینه است، می‌گوید:
«در یک دهه گذشته، یک نوع صنعت مشاوره قیمت‌گذاری مبتنی بر فناوری پیشرفته پدید آمده است. این مدل‌ها محدود به Delta نخواهند بود. حتی شرکت‌های خرده‌فروشی و اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل نیز در حال آزمایش این ابزارها هستند. خطوط هوایی احتمالاً این رویکرد را به صنایع دیگر صادر خواهند کرد.»
