ایالات متحده آمریکا در اقدامی تازه، حداکثر سطح مجاز سرب در غذاهای تولیدشده برای نوزادان و کودکان نوپا را تعیین کرده است. بر اساس دستورالعمل جدید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، بیشتر این محصولات نباید بیش از ۱۰ قسمت در میلیارد (ppb) سرب داشته باشند؛ معیاری بسیار کوچک که برای سنجش آلاینده‌ها در مواد غذایی استفاده می‌شود.
هدف از تعیین حد مجاز سرب در غذای نوزادان
این محدودیت‌ها در سراسر آمریکا اجرا می‌شود و با هدف کاهش یکی از منابع اصلی قرارگیری کودکان در معرض سرب در سال‌های ابتدایی زندگی طراحی شده‌اند. مقامات اعلام کرده‌اند که هدف، کاهش خطرات سلامتی است بدون آنکه دسترسی خانواده‌ها به گزینه‌های مغذی محدود شود.
جزئیات میزان مجاز در انواع غذاها
- برای میوه‌ها، سبزیجات، غذاهای ترکیبی، ماست‌ها، دسرها و گوشت‌های تک‌ماده‌ای، حداکثر مجاز ۱۰ قسمت در میلیارد است.
- برای سبزیجات ریشه‌ای (مانند هویج و سیب‌زمینی) و غلات خشک مخصوص نوزادان، این عدد ۲۰ قسمت در میلیارد تعیین شده است.
این محدودیت‌ها شامل غذاهای فرآوری‌شده‌ای می‌شود که در شیشه، پاکت، ظرف یا جعبه عرضه می‌گردند و برای کودکان زیر دو سال طراحی شده‌اند. با این حال، این دستورالعمل شامل شیر خشک، نوشیدنی‌ها و میان‌وعده‌های غله‌ای مانند بیسکویت‌های دندانی نمی‌شود.
چرا حتی مقدار کم سرب خطرناک است؟
هیچ سطحی از سرب برای کودکان ایمن تلقی نمی‌شود. طبق اعلام مراکز ملی بهداشت، حتی مقادیر اندک آن می‌تواند به مغز و سیستم عصبی آسیب بزند و موجب کندی رشد، مشکلات یادگیری، گفتار یا شنوایی شود.
پزشکان میزان سرب موجود در خون کودک را برای تشخیص نیاز به آزمایش یا پیگیری بررسی می‌کنند. کاهش تدریجی مقدار سرب در مواد غذایی می‌تواند به مرور، سطح کلی سرب خون را پایین‌تر بیاورد.
سیاست اجرایی و نحوه نظارت
اعداد تعیین‌شده در واقع سطوح اقدام (Action Levels) هستند؛ یعنی آستانه‌هایی که اگر آلودگی از آن بیشتر شود، احتمال پیگیری قانونی و نظارتی وجود دارد. این سطوح برای راهنمایی صنایع غذایی و تعیین چارچوب بازرسی‌ها استفاده می‌شوند.
اگر محصولی از این حدود تجاوز کند، ممکن است به عنوان ماده غذایی آلوده و غیرقانونی برای فروش شناخته شود. هرچند این راهنما قانون رسمی نیست، اما به FDA ابزاری مشخص برای ارزیابی تخلفات احتمالی در بازدیدها و بررسی‌ها می‌دهد.
این دستورالعمل فعلاً شامل میان‌وعده‌های غله‌ای مانند پاف‌ها یا بیسکویت‌های دندانی نمی‌شود و همچنین محدودیتی برای فلزات دیگری چون کادمیوم تعیین نکرده است. مقامات می‌گویند داده‌های بیشتری برای این محصولات در حال گردآوری است تا تصمیم‌های آینده بر اساس شواهد اتخاذ شود.
تأثیر بر کاهش سرب در رژیم غذایی کودکان
تحلیل‌گران FDA تخمین می‌زنند که اجرای این محدودیت‌ها می‌تواند قرارگیری در معرض سرب از طریق غذا را حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دهد. این آمار در زمان تصویب سیاست در رسانه‌های ملی نیز گزارش شد.
«اقدام امروز FDA گامی رو به جلو برای محافظت از کودکان است، اما این نهاد بسیار دیر عمل کرده و بازخوردهای عمومی مهمی را که می‌توانست این استانداردها را قوی‌تر کند نادیده گرفته است.» — توماس گالیگان، مرکز علم در خدمت منافع عمومی
«این استانداردها تقریباً بی‌معنی هستند، چون بیشتر بر اساس امکان‌پذیری صنعتی تنظیم شده‌اند، نه بر پایه بهترین روش‌ها برای حفاظت از سلامت عمومی.» — برایان رون‌هولم، مدیر سیاست غذایی در Consumer Reports
درس‌هایی از بحران سس سیب آلوده
در پی یک تحقیق ملی، پاکت‌های سس سیب با طعم دارچین که از بازار جمع‌آوری شدند، به ۵۶۶ مورد مسمومیت با سرب در کودکان مرتبط شناخته شدند. بیشتر این کودکان زیر ۶ سال بودند و منبع دیگری برای آلودگی نداشتند.
بررسی‌ها نشان داد که منشأ آلودگی، دارچین آلوده به کرومات سرب بوده است؛ رنگدانه زردی که برخی تولیدکنندگان به‌صورت غیرقانونی برای افزایش رنگ به ادویه اضافه می‌کنند. گزارش‌های ایالتی و فدرال به‌صورت مفصل نشان دادند چگونه نتایج آزمایش و گزارش‌های بالینی در چندین ایالت هم‌پوشانی داشتند.
توصیه‌هایی برای والدین در مورد غذای کودک و سرب
- تنوع غذایی را حفظ کنید؛ مصرف متناوب مواد غذایی مختلف، خطر تجمع آلودگی از یک منبع را کاهش می‌دهد.
- سبزیجات، میوه‌ها، غلات، لبنیات و منابع پروتئینی را در بافت‌های مناسب سن کودک ارائه دهید.
- غذاهای سالم و بازنشده‌ای که با استانداردهای جدید مطابقت دارند را دور نریزید و از حذف کامل گروهی از مواد غذایی خودداری کنید.
- اگر محصولی مشکوک است یا در فهرست فراخوانی قرار دارد، کد بسته‌بندی را بررسی کرده و دستورالعمل‌های بازگرداندن یا امحا را دنبال کنید.
مسئولیت تولیدکنندگان
تولیدکنندگان باید برنامه‌های آزمایش منظم و کنترل دقیق مواد اولیه داشته باشند، به‌ویژه برای ادویه‌ها و محصولات وارداتی که احتمال آلودگی زیست‌محیطی در آن‌ها بالاتر است.
شرکت‌ها باید داده‌های داخلی خود را با محدودیت‌های ۱۰ و ۲۰ قسمت در میلیارد مقایسه کنند و در صورت مشاهده تخلف، اقدامات اصلاحی را مستند سازند. این مستندات در صورت بررسی نهادهای نظارتی، اثبات مسئولیت‌پذیری تولیدکننده را آسان‌تر می‌کند.
گام‌های آینده
مقامات می‌گویند این سیاست بخشی از برنامه‌ای تدریجی برای کاهش سطح آلاینده‌ها به حداقل ممکن در طول زمان است. انتظار می‌رود دسته‌های بیشتری از محصولات مانند آبمیوه‌ها و میان‌وعده‌های خاص در آینده تحت پوشش این مقررات قرار گیرند.
در ماه‌ها و سال‌های آینده، والدین شاهد تغییر برچسب‌ها و اطلاعیه‌های ایمنی بیشتر از سوی شرکت‌ها خواهند بود. بنابراین توصیه می‌شود والدین به اطلاعیه‌های فراخوان توجه کنند و در صورت نگرانی از میزان سرب یا سلامت کودک، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنند.
جمع‌بندی
با تعیین حد مجاز جدید برای سرب در غذای نوزادان، گامی مهم برای محافظت از سلامت کودکان و ارتقای استانداردهای صنایع غذایی برداشته شده است. با این حال، اجرای کامل و نظارت مستمر، کلید موفقیت این سیاست به شمار می‌رود.
