پرندگان تنها به پرواز و آواز محدود نمی‌شوند. یکی از فرایندهای حیاتی برای بقای آن‌ها، «پرریزی» یا همان تعویض پرها است؛ فرایندی که به اندازه مهاجرت و تولیدمثل اهمیت دارد. از گرم نگه داشتن بدن گرفته تا جذب جفت در فصل زادآوری، زمان‌بندی و کیفیت پرهای جدید می‌تواند شانس بقا یا عدم بقای یک پرنده را تعیین کند.
تغییرات اقلیمی و حساسیت پرریزی پرندگان
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه یوتا نشان می‌دهد که فرایند پرریزی پرندگان به شدت نسبت به تغییرات اقلیمی حساس شده است. پژوهشگران با بررسی دقیق ۱۳ سال داده از ایستگاه تحقیقاتی باندِرمن در ریومسا، واقع در جنوب‌شرقی یوتا، تغییرات زمان پرریزی یا «فنولوژی پرریزی» را بررسی کردند.
پرهای پرندگان، روایتگر داستان جدیدی از اقلیم
در این مطالعه، بیش از ۲۲٬۰۰۰ پرنده از ۱۳۴ گونه مختلف، در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۴ پایش شدند. توری‌های مه‌آلود در نزدیکی طلوع آفتاب نصب می‌شد و هر ۳۰ دقیقه بررسی می‌شد تا پرندگان مهاجر در فصل‌های بهار و پاییز به‌طور موقت گرفته شوند.
در هر بار ثبت، اطلاعاتی از جمله سن، جنسیت، گونه، وضعیت پرها و بدن و مرحله پرریزی پرنده ثبت و سپس آن‌ها آزاد می‌شدند. این داده‌ها پایه‌گذار یک کشف مهم شدند.
«در پاییز دریافتیم که پرندگان پرریزی بدن و پرهای پروازی خود را به‌مرور زودتر آغاز می‌کنند؛ به‌طور متوسط سالانه یک روز زودتر در طی این ۱۳ سال»، به گفته‌ی پژوهشگر ارشد، کایل کیتلبرگر.
این تغییر زمان‌بندی نشان‌دهنده‌ی واکنش پرندگان به الگوهای اقلیمی متغیر، به‌ویژه پدیده‌هایی مانند ال‌نینو است. چنین الگوهایی بر زمان مهاجرت و تولیدمثل پرندگان تأثیر گذاشته، و به‌طور غیرمستقیم باعث پرریزی زودتر می‌شوند.
چرا پرریزی برای پرندگان اهمیت دارد؟
«پرریزی بخش اساسی از چرخه زندگی پرندگان است؛ درست مانند مهاجرت و تولیدمثل»، کیتلبرگر تأکید می‌کند.
پرریزی باعث جایگزینی پرهای قدیمی و آسیب‌دیده می‌شود؛ بهبود عملکرد پرواز، حفظ گرما، و حتی جذاب‌تر شدن برای جفت‌یابی از مزایای آن است.
«پرهای بی‌کیفیت ممکن است پرواز را مختل کند، و حتی در فصل بهار شانس جذب جفت را کاهش دهد.»
پرریزی همزمان با مهاجرت؟ گزینه‌ای خطرناک
پرریزی فرایندی پرانرژی است، مشابه تولیدمثل یا مهاجرت. پرندگان معمولاً هنگام پروازهای طولانی یا درگیر بودن با جفت‌گیری، پرریزی نمی‌کنند؛ زیرا هر دو فعالیت به منابع بدنی زیادی نیاز دارند.
«پرندگان نمی‌خواهند هنگام مهاجرت، پرهای خود را جایگزین کنند. چون انرژی مورد نیاز برای پرریزی با انرژی لازم برای پروازهای طولانی رقابت می‌کند.»
عدم تغییر محسوس در پرریزی بهاری
جالب است بدانید، در این پژوهش هیچ تغییر چشم‌گیری در زمان پرریزی بهاری دیده نشد.
«ما در سطح جمعی، هیچ تغییری در پرریزی بدن در بهار مشاهده نکردیم»، به گفته‌ی کیتلبرگر.
یکی از دلایل احتمالی این پدیده، سرعت بیشتر مهاجرت در بهار است. پرندگان در این فصل تمایل دارند سریع‌تر به مناطق تولیدمثل خود برسند تا زمان کافی برای جفت‌گیری و زادآوری داشته باشند. در مقابل، مهاجرت پاییزی روندی کندتر و غیرمستقیم دارد.
ارتباط زودتر پرریزی پاییزی با زودتر تولیدمثل
مطالعات دیگر نیز نشان داده‌اند که بسیاری از پرندگان مهاجر زودتر تولیدمثل را آغاز می‌کنند. این تغییر نیز ممکن است دلیل پرریزی زودهنگام پس از فصل تولیدمثل باشد.
«بسیاری از پرریزی‌ها بعد از دوره تولیدمثل رخ می‌دهند. اگر تولیدمثل زودتر آغاز شود، احتمالاً پرریزی نیز زودتر اتفاق می‌افتد.»
از سوی دیگر، برخی گونه‌ها زمان مهاجرت خود را به تأخیر انداخته‌اند. این تأخیر می‌تواند به پرندگان این فرصت را بدهد که پیش از مهاجرت، پرهای بیشتری را جایگزین کنند.
اهمیت بررسی مسیر کامل زندگی پرندگان
این مطالعه اهمیت ایستگاه‌های بلندمدت میدانی برای بررسی سازگاری پرندگان با تغییرات اقلیمی را برجسته می‌کند. با این حال، داده‌ها تنها مربوط به یک منطقه خاص در امتداد رودخانه دولورس بوده‌اند.
«برای درک بهتر تغییرات پرریزی، باید پرندگان را در مناطق تولیدمثل یا پس از تولیدمثل نیز بررسی کنیم»، کیتلبرگر خاطرنشان کرد.
«گام بعدی این نوع پژوهش، بررسی هم‌پوشانی زمانی پرریزی با تولیدمثل در فصل تابستان است.»
با ادامه روند تغییرات اقلیمی، الگوهای زندگی پرندگان نیز تغییر می‌کنند. پر به پر، پرندگان در حال سازگاری هستند – اما این‌که تا چه زمانی می‌توانند این روند را ادامه دهند، سوالی است که باید به آن توجه داشت.
این مطالعه در نشریه The American Naturalist منتشر شده است.
