ما احساسات خود را از طریق حالات چهره و همچنین زبان بدن نشان می‌دهیم. نحوه‌ای که بدن شما هنگام اجرای یک نمایش کمدی از خنده می‌لرزد در مقابل حرکات کنترل‌شده‌ی یک دیدار احساسی با دوستی عزیز – هر دو شادی را بیان می‌کنند، اما به شیوه‌هایی کاملاً متفاوت.
درک این لایه‌های ظریف از بیان فیزیکی، محور یک پروژه تحقیقاتی اخیر بود.
ویژگی منحصربه‌فرد این مطالعه
آنچه این مطالعه را منحصربه‌فرد می‌کند، نه‌تنها تمرکز آن از حالات چهره به حرکات بدن است، بلکه در نظر گرفتن جنبه‌های فرهنگی زبان بدن نیز در آن اهمیت دارد.
چگونه می‌توانیم تنوع فرهنگی را در زبان بدن لحاظ کنیم؟ شادی برای فردی که در ژاپن متولد و بزرگ شده چگونه به نظر می‌رسد؟
نقشه‌برداری از احساسات در حرکت
این مطالعه، با تکیه بر تحقیقات پیشین که عمدتاً بر جمعیت‌های غربی و حرکات ساده و تکراری تمرکز داشتند، گامی مهم به جلو برداشت.
در یک همکاری علمی، پژوهشگرانی از «مؤسسه تحقیقات ارتباطات الکتریکی دانشگاه توهوکو» (ژاپن) و «دانشگاه ملی چونگ چنگ» (تایوان) برای بررسی این چالش‌ها به یکدیگر پیوستند.
در مسیر تحقیق، پژوهشگران به یک آزمایشگاه ضبط حرکات رفتند، جایی که شش اجراکننده حرفه‌ای، طیف وسیعی از احساسات را تنها از طریق حرکات بدن خود بیان کردند.
نکته قابل توجه این است که این مطالعه بر روی بیان احساسات مردم ژاپن متمرکز بود – گروهی که در تحقیقات گذشته تا حد زیادی نادیده گرفته شده بودند.
احساساتی که از طریق زبان بدن منتقل می‌شوند
پژوهشگران از اجراکنندگان خواستند تا تجربیات احساسی شخصی خود را که احساساتی مانند شادی، خشم، غم، شگفتی، ترس، انزجار و تحقیر را در آن تجربه کرده بودند، به یاد بیاورند.
حرکات آن‌ها توسط فناوری پیشرفته‌ی ضبط حرکت ثبت شد و سپس به انیمیشن‌های ساده شبیه به شکل‌های چوبی تبدیل شد.
تیم تحقیقاتی همچنین یادگیری تقلیدی را مورد بررسی قرار داد. این تکنیک شامل یادگیری یک ربات از طریق تقلید از حرکات یک انسان در حال انجام یک کار است. با وجود کارآمدی این روش در محیط‌های پایدار، یادگیری تقلیدی در شرایط جدید یا ناآشنا دچار مشکل می‌شود.
حل چالش یادگیری تقلیدی
پروفسور «میتسوهیرو هایاشیبه» از دانشکده مهندسی دانشگاه توهوکو، راه‌حلی برای این مشکل ارائه داد.
پژوهشگران یادگیری تقلیدی را با رویکردی دیگر ترکیب کردند. به‌جای استفاده از یادگیری عمیق برای مولدهای الگوی مرکزی (CPG)، آن را بر روی یک شبکه عصبی بازتابی که از CPGها پشتیبانی می‌کند، اعمال کردند.
رمزگشایی زبان بدن
شرکت‌کنندگان در این مطالعه، انیمیشن‌ها را تماشا کردند و احساسات بیان‌شده را تفسیر کردند. شگفت‌آور اینکه، دقت آن‌ها با مطالعات قبلی که از پایگاه‌های داده‌ی حرکتی ساده‌تر استفاده کرده بودند، مطابقت داشت.
در میان احساسات مختلف، شرکت‌کنندگان خشم و ترس را راحت‌تر تشخیص دادند، درحالی‌که تحقیر و انزجار از سخت‌ترین احساسات برای رمزگشایی بودند.
گامی به سوی پژوهش‌های گسترده‌تر
دکتر «میائو چنگ»، استادیار دانشگاه توهوکو، این مطالعه را تحسین کرد و آن را گامی مهم در جهت ایجاد مجموعه داده‌ای متنوع و متمرکز بر آسیا برای تحقیقات بیشتر در زمینه‌ی ارتباطات احساسی دانست.
دکتر «چیا-هوی تسنگ»، دانشیار دانشگاه توهوکو، گفت:
“ما بسیار خوش‌شانس بودیم که حمایت یک شرکت موسیقی محلی در سندای، یعنی شرکت موسیقی SCS را داشتیم که از لحظه‌ی جذب اجراکنندگان تا اجرای آن‌ها از این پروژه کاملاً پشتیبانی کرد.”
وی افزود: “بدون کمک حرفه‌ای آقای «جون هیروسه» و آقای «کازوماسا فوجیتا» از شرکت موسیقی SCS، تلفیق صحیح هنر و علم در این مطالعه بسیار دشوار می‌شد.”
امید به تحقیقات آینده
پژوهشگران امیدوارند که مطالعات آینده از این پایگاه داده برای ارائه‌ی بینش‌های جدید درباره‌ی تفاوت‌های فرهنگی در ارتباطات غیرکلامی استفاده کنند. این سطح از درک، می‌تواند در توسعه ابزارهای ارتباطی فناوری که موجب ارتقای درک بین‌فرهنگی می‌شوند، بسیار ارزشمند باشد.
علاوه بر این، صنایعی که از تکنیک‌های ضبط حرکت استفاده می‌کنند – مانند بازی‌های ویدیویی، فیلم، انیمیشن و واقعیت مجازی – نیز می‌توانند از این تحقیق بهره ببرند.
همچنین این پژوهش راه را برای پیشرفت در تشخیص اختلالات روانی هموار می‌کند. شیوه‌ای که افراد در هنگام تجربه احساسات مختلف حرکت می‌کنند، ممکن است سرنخ‌های ظریفی درباره‌ی وضعیت روانی آن‌ها ارائه دهد و به تشخیص زودهنگام شرایطی مانند اضطراب یا افسردگی کمک کند.
با گنجاندن ارزیابی احساسی مبتنی بر حرکت در روش‌های درمانی، روان‌شناسان و متخصصان علوم اعصاب می‌توانند لایه‌ای جدید از بینش را در مورد وضعیت سلامت بیماران به دست آورند.
در نهایت، این مطالعه بر اهمیت گسترش دامنه‌ی تحقیقات روان‌شناسی و علوم اعصاب فراتر از دیدگاه‌های غربی تأکید دارد.
بخش زیادی از ادبیات موجود درباره‌ی زبان بدن و بیان احساسات، مبتنی بر داده‌های مربوط به افراد غربی است که می‌تواند منجر به سوگیری در تفسیر جهانی احساسات شود.
با تأکید بر مجموعه داده‌های فرهنگی متنوع، این مطالعه به درک جامع‌تر و فراگیرتر از احساسات انسانی کمک می‌کند و زمینه را برای تحقیقات بین‌فرهنگی غنی‌تر فراهم می‌سازد.
این مطالعه‌ی کامل در مجله‌ی Behavior Research Methods منتشر شده است.
