دکتر جسیکا برنارد از کودکی شاهد زوال تدریجی مغز پدربزرگش بود. بیماری پارکینسون نه تنها توانایی حرکت و تفکر را از او گرفت، بلکه زندگی، روابط خانوادگی و حافظه‌اش را نیز تحت‌تأثیر قرار داد. این تجربه تلخ برای همیشه در ذهن او باقی ماند و مسیر حرفه‌ای‌اش را شکل داد.
اکنون، پس از گذشت دهه‌ها، دکتر برنارد در حال تحقیق درباره فرایند پیری مغز است و می‌خواهد راهی برای حفظ هوشیاری و استقلال بیشتر افراد سالمند پیدا کند.
تمرکز پژوهش: مخچه و نقش آن در حافظه
مخچه؛ فراتر از تعادل و حرکت
او و تیم تحقیقاتی‌اش در دانشگاه تگزاس A&M تمرکز خود را بر بخشی از مغز به نام مخچه گذاشته‌اند؛ بخشی که تا پیش از این عمدتاً مرتبط با تعادل و حرکت در نظر گرفته می‌شد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مخچه نقش مهمی در حافظه، شناخت و عملکرد روزانه دارد.
مخچه چگونه بر عملکرد ذهن تأثیر می‌گذارد؟
مخچه که در پشت مغز قرار دارد، مسئول حرکات ارادی، وضعیت بدن و تعادل است. با این حال، در فعالیت‌های ذهنی مانند زبان و حافظه نیز مشارکت دارد.
با بالا رفتن سن، سلول‌های عصبی در مخچه ممکن است عملکرد خود را از دست بدهند، ارتباطشان با سایر بخش‌های مغز قطع شود یا به‌طور کامل بمیرند.
برنارد در این‌باره می‌گوید:
«ما توانایی افراد برای تفکر و حرکت را از طریق انجام فعالیت‌های مشخص، پرسشنامه‌ها و تصویربرداری ساختاری و عملکردی از مغز ارزیابی می‌کنیم.»
تحقیقات درباره روند تغییرات مغز با افزایش سن
ساختار مطالعه دو ساله
دکتر برنارد اکنون یک مطالعه دوساله را با حمایت مالی بنیاد WoodNext هدایت می‌کند. این تحقیق شامل ۱۲۰ شرکت‌کننده است که به سه گروه تقسیم می‌شوند:
- جوانان سالم
- سالمندان با عملکرد شناختی طبیعی
- سالمندان با نشانه‌های اختلال شناختی خفیف
مشاهدات اولیه درباره عملکرد شناختی در سنین مختلف
برنارد توضیح می‌دهد:
«افراد جوان معیار پایه برای عملکرد شناختی ایده‌آل هستند. در سالمندان طبیعی، مواردی مانند گم کردن کلیدها یا فراموشی جزئیات جزئی رخ می‌دهد که در فرآیند پیری سالم طبیعی است.»
اما سالمندانی که دچار اختلال شناختی خفیف هستند، ممکن است:
- در فکر کردن دچار مشکل باشند،
- نتوانند اطلاعات مهم را به یاد آورند،
- و یا با مشکلات تعادلی و حرکتی روبه‌رو شوند که باعث وابستگی بیشتر به دیگران می‌شود.
بررسی ارتباط تفکر و حرکت
در این مطالعه تنها حافظه بررسی نمی‌شود، بلکه نحوه همکاری تفکر و حرکت نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. این تعامل می‌تواند مستقیماً بر توانایی افراد برای انجام فعالیت‌های روزانه مانند لباس پوشیدن، استفاده از سرویس بهداشتی، غذا خوردن یا راه رفتن بدون کمک تأثیر بگذارد.
آیا تحریک مغزی می‌تواند روند پیری را کند کند؟
آشنایی با تحریک ضربه‌ای تتا (TBS)
روش مداخله‌ای مورد بررسی در این تحقیق، تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای با نام تحریک ضربه‌ای تتا (TBS) است. این روش از پالس‌های کوتاه برای تقلید ریتم طبیعی مغز استفاده می‌کند که ممکن است همکاری میان نواحی مختلف مغز را بهبود بخشد.
نقش TBS در بهبود عملکرد ذهنی و حرکتی
برنارد معتقد است که TBS ممکن است عملکرد رفتاری را ارتقا دهد، عملکردهای کلیدی مغز را فعال کند و شبکه‌های مغزی را تقویت کند؛ به‌ویژه در افرادی که دچار زوال شناختی ناشی از پیری یا ابتدای اختلالات شناختی هستند.
او می‌گوید:
«با تحریک ظرفیت مغز برای پردازش و تفسیر اطلاعات و نیز تقویت ارتباط بین بخش‌های مختلف مغز، TBS ممکن است عملکرد حافظه و حرکت را حفظ یا بهبود دهد.»
با وجود این، برنارد تأکید می‌کند:
«اگرچه این روش روند پیری را متوقف نمی‌کند، امیدواریم بتواند کیفیت زندگی و عملکرد افراد را برای مدت زمان بیشتری حفظ کند.»
در صورت موفقیت‌آمیز بودن نتایج، این روش غیرتهاجمی می‌تواند زمینه‌ساز درمان‌های جدید برای اختلالات جدی‌تر مغز در آینده باشد.
تحقیقات فراتر از پیری
تحلیل مغز در دوران بارداری و پس از آن
آزمایشگاه برنارد تنها به مطالعه سالمندی محدود نمی‌شود. یکی از پروژه‌های دیگر، با حمایت موسسه تحقیقات روانی، به بررسی تغییرات مغزی و هورمونی در دوران بارداری و پس از آن می‌پردازد؛ به‌ویژه تأثیر آن‌ها بر رابطه بین مادران نخست‌زا و نوزادانشان.
این پژوهش با همکاری دکتر ربکا بروکر، متخصص رشد اولیه و تعاملات مادر و کودک، انجام می‌شود.
برنارد در این‌باره می‌گوید:
«در این مطالعه بررسی می‌کنیم که تغییرات زیستی چگونه بر فرزندپروری و نتایج نوزادان تأثیر می‌گذارد. هدف ما استفاده از این اطلاعات برای آمادگی بیشتر مادران تازه و درک بهتر سلامت روانی مادر و رفاه کلی اوست.»
درک بهتر از مغز انسان
هدف نهایی: زندگی بهتر و مستقل‌تر
تمام پروژه‌های دکتر برنارد با یک هدف مشترک شکل گرفته‌اند: کمک به مردم برای داشتن زندگی کامل‌تر و مستقل‌تر. چه این به معنای درک بهتر یک مادر از رابطه‌اش با فرزندش باشد، یا کمک به سالمندی برای یادآوری نام نوه‌هایش، این پژوهش‌ها ارتباطی عمیق با انسان دارند.
همکاری میان‌رشته‌ای برای آینده مغز
برنارد می‌گوید:
«من این افتخار را دارم که در کنار همکارانی از رشته‌های مختلف مثل آمار، پرستاری، سلامت و حرکت‌شناسی، زیست‌شناسی و پزشکی کار می‌کنم.»
«مغز پیچیده‌ترین اندام بدن است و ما باید رویکردی جامع برای درک ساختار، عملکرد و توسعه بهترین راهکارهای مراقبتی از آن داشته باشیم.»
