یک گروه از دانشمندان به رهبری دانشگاه کیس وسترن رزرو کشف کردهاند که برخی مواد شیمیایی خانگی که به طور معمول در محصولاتی از مبلمان گرفته تا لوازم بهداشتی شخصی یافت میشوند، میتوانند خطرات قابلتوجهی برای سلامت مغز داشته باشند.
عوامل محیطی و اختلالات عصبی
این مطالعه بر ارتباط بالقوه بین مواد شیمیایی خانگی و ایجاد اختلالات عصبی مانند بیماری ام اس و اختلالات طیف اوتیسم تأکید میکند.
با وجود شیوع شرایط عصبی که میلیونها نفر را در سراسر جهان تحتتأثیر قرار میدهد، ژنتیک بهتنهایی نمیتواند دلیل اکثر موارد باشد. این شکاف نیاز مبرم به بررسی عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی خانگی بهعنوان عوامل کلیدی در اختلالات عصبی را برجسته میکند.
مواد شیمیایی خانگی مستقیماً به سلولهای مغز آسیب میرسانند
محوریت این مطالعه روی الیگودندروسیتهای مغز بود که سلولهایی مسئول ایجاد غلافی محافظ در اطراف سلولهای عصبی هستند.
پل تسار، محقق اصلی، استاد درمانهای نوآورانه و مدیر مؤسسه علوم گلیال در کیس وسترن، گفت: «ازدستدادن الیگودندروسیتها زمینهساز بیماری ام اس و سایر بیماریهای عصبی است. ما اکنون نشان میدهیم که مواد شیمیایی خاص در محصولات مصرفی میتوانند مستقیماً به الیگودندروسیتها آسیب برسانند و یک عامل خطر ناشناخته قبلی برای بیماریهای عصبی را نشان دهند.»
دو دسته خاص از مواد شیمیایی خانگی
پژوهشگران در تلاش برای درک تأثیر مواد شیمیایی محیطی بر مغز، بیش از ۱۸۰۰ ماده شیمیایی را که انسان ممکن است با آنها مواجه شود، بررسی کردند. این بررسی منجر به شناسایی دو دسته خاص از مواد شیمیایی – بازدارندههای شعله فسفات آلی و ترکیبات آمونیوم کواترنری – به عنوان عوامل مضر برای الیگودندروسیتها شد.
مورد دوم که در بسیاری از ضدعفونیکنندهها و محصولات بهداشتی شخصی یافت میشود، از زمان ظهور بیماری همهگیر کووید-۱۹ افزایشیافته است که نگرانیهایی را در مورد قرارگرفتن در معرض گسترده ایجاد کرده است. به طور مشابه، بازدارندههای شعله فسفات آلی به طور معمول در وسایل الکترونیکی و مبلمان گنجانده میشوند.
حلقه مفقود در توسعه بیماریهای عصبی
پژوهشگران از طریق مدلهای سلولی و ارگانوئیدی، و همچنین مطالعات روی مغز موشهای درحالرشد، نشان دادند که چگونه ترکیبات آمونیوم کواترنری منجر به مرگ الیگودندروسیتها میشوند، درحالیکه بازدارندههای شعله فسفات آلی از بلوغ آنها جلوگیری میکنند.
ارین کوهن، نویسنده اصلی و دانشجوی دکترای پزشکی در کیس وسترن، گفت: «ما دریافتیم که الیگودندروسیتها – اما نه سایر سلولهای مغزی – به طور شگفتانگیزی در برابر ترکیبات آمونیوم کواترنری و بازدارندههای شعله فسفات آلی آسیبپذیر هستند. درک قرارگرفتن انسان در معرض این مواد شیمیایی ممکن است به توضیح حلقه مفقودهای در نحوه پیدایش برخی بیماریهای عصبی کمک کند.»
مواد شیمیایی خانگی و رشد مغز
این مطالعه همچنین ارتباطی بین قرارگرفتن در معرض این مواد شیمیایی و پیامدهای عصبی نامطلوب در کودکان سراسر کشور برقرار کرد و خواستار بررسی بیشتر رابطه بین قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی و سلامت مغز شد.
تسار در پایان گفت: «یافتههای ما نشان میدهد که بررسی جامعتر تأثیرات این مواد شیمیایی رایج خانگی بر سلامت مغز ضروری است. ما امیدواریم کار ما به تصمیمگیریهای آگاهانه در مورد اقدامات نظارتی یا مداخلات رفتاری برای بهحداقلرساندن قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی و محافظت از سلامت انسان کمک کند.»
اطلاعات بیشتر در مورد مواد شیمیایی خانگی
مواد شیمیایی رایج خانگی، درحالیکه برای تمیزکردن، نگهداری و مراقبت شخصی مفید هستند، میتوانند خطرات سلامتی نیز ایجاد کنند. قرارگرفتن در معرض این مواد شیمیایی میتواند از طریق استنشاق، بلع یا تماس پوستی رخ دهد و منجر به مجموعهای از مشکلات سلامتی شود:
تحریک و آلرژی
مواد شیمیایی مانند آمونیاک، سفیدکننده و برخی عطرها میتوانند پوست، چشم، بینی و گلو را تحریک کنند. برخی افراد ممکن است به مواد خاصی که در محصولات تمیزکننده یا مراقبت شخصی یافت میشود، حساسیت پیدا کنند.
مشکلات تنفسی
ترکیبات آلی فرار (VOCs) موجود در اسپریهای آئروسل، پاککنندهها و خوشبوکنندههای هوا میتوانند به مشکلات تنفسی از جمله آسم و بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) کمک کنند. قرارگرفتن در معرض طولانیمدت با فرمالدئید که اغلب در محصولات چوبی فشرده و برخی پارچهها یافت میشود، با علائم تنفسی و سرطان مرتبط است.
سوختگی شیمیایی
اسیدها یا قلیاهای قوی، مانند آنهایی که در تمیزکنندههای فاضلاب یا تمیزکنندههای فر یافت میشوند، میتوانند در صورت تماس با پوست یا چشم، سوختگی شیمیایی شدیدی ایجاد کنند.
مسمومیت
بلع مواد شیمیایی خانگی، چه به طور تصادفی (یک مشکل رایج در کودکان) و چه عمدی، میتواند منجر به مسمومیت شود. علائم میتواند از خفیف (تهوع، استفراغ) تا شدید (نارسایی عضو، مرگ) متغیر باشد، بسته به ماده و مقدار بلعیده شده.
اختلال غدد درونریز
برخی از مواد شیمیایی مانند فتالاتها و پارابنها که به طور معمول در پلاستیکها و محصولات مراقبت شخصی یافت میشوند، میتوانند هورمونها را در بدن تقلید کنند و به طور بالقوه منجر به مشکلات سلامت باروری، چاقی، دیابت و بینظمی تیروئید شوند.
اثرات عصبی
قرارگرفتن در معرض مزمن برخی حلالها و فلزات سنگین (بهعنوانمثال سرب، جیوه) در محصولات خانگی میتواند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد و منجر به علائمی مانند سردرد، سرگیجه، اختلالات شناختی و در موارد شدید، بیماریهای عصبی شود.
سرطان
برخی از مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی با سرطان مرتبط بودهاند. بهعنوانمثال، فرمالدئید بهعنوان یک ماده سرطانزا طبقهبندی میشود و قرارگرفتن در معرض طولانیمدت خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش میدهد.
این مطالعه در مجله Nature Neuroscience منتشر شده است.