در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، انتخاب ایمن‌تر برای کودکان، قمار بر سر ابتلا به ویروس نبود؛ بلکه تزریق واکسن بود. پژوهشی سراسری بر روی حدود ۱۴ میلیون کودک نشان داده است که بروز عوارض نادر اما جدی قلبی و عروقی، پس از ابتلا به کرونا بیش از بعد از واکسیناسیون بوده است.
هرچند خطر مطلق در هر دو حالت پایین بود، اما احتمال بروز مشکلات التهابی در اثر ابتلا به عفونت، همواره بالاتر از واکسن گزارش شد.
خطرات همه‌گیری برای کودکان
تیمی از پژوهشگران با همکاری NHS انگلستان، سوابق سلامت تمام افراد زیر ۱۸ سال را از ژانویه ۲۰۲۰ تا دسامبر ۲۰۲۱ بررسی کردند.
در این بازه زمانی، حدود ۳.۹ میلیون کودک دوز اول واکسن Pfizer–BioNTech mRNA را دریافت کردند و حدود ۳.۴ میلیون نفر نیز برای نخستین بار به کووید-۱۹ مبتلا شدند.
با مقایسه‌ی خطرات در شش ماه پس از این رویدادها با سایر بازه‌ها، پژوهشگران توانستند تغییرات کوتاه‌مدت در احتمال بروز عوارض را در همان جمعیت ارزیابی کنند.
عفونت کرونا در کودکان
مطالعه بر مشکلات التهابی مؤثر بر قلب و عروق متمرکز بود؛ از جمله میوکاردیت و سندرم‌های مشابه بیماری کوازاکی.
در کودکان ۵ تا ۱۸ ساله، شش ماه پس از نخستین ابتلا به کرونا، بیش از ۱۷ مورد التهاب اضافی در هر ۱۰۰ هزار نفر گزارش شد. در حالی که شش ماه پس از دریافت اولین دوز واکسن، این رقم حدود دو مورد کمتر از میانگین معمول بود.
به طور خاص، برای میوکاردیت، عفونت با بیش از دو مورد اضافی در هر ۱۰۰ هزار نفر همراه بود، در حالی که واکسیناسیون کمتر از یک مورد افزود.
نتیجه: خطر میوکاردیت پس از ابتلا به ویروس بیش از دو برابر بیشتر از پس از تزریق واکسن بود.
پاسخی به یک نگرانی دیرینه
از اوایل سال ۲۰۲۰ پزشکان موارد میوکاردیت پس از ابتلا به کووید-۱۹ را مشاهده کردند. با آغاز واکسیناسیون، مواردی نادر از میوکاردیت پس از تزریق نیز گزارش شد، به‌ویژه در پسران نوجوان و مردان جوان. این موارد معمولاً خفیف و موقتی بودند.
این عارضه نادر توجه زیادی جلب کرد و باعث شد روند واکسیناسیون کودکان در بریتانیا با تأخیر آغاز شود. اما تحلیل جدید، هر دو خطر را در مقیاسی وسیع مقایسه می‌کند و تصویری شفاف‌تر ارائه می‌دهد.
از آنجا که اغلب کودکان در نهایت با ویروس مواجه شدند، پرهیز از واکسن به معنی پرهیز از خطر نبود، بلکه انتخاب خطر بیشتر ناشی از عفونت بود.
عوارض کووید در کودکان نادر اما واقعی
به طور کلی، این عوارض بسیار نادر باقی ماندند. نکته کلیدی این نیست که واکسن تمام خطر را از بین می‌برد، بلکه این است که در مقایسه مستقیم، واکسن گزینه‌ی ایمن‌تر است.
وقتی داده‌ها در یک بازه‌ی شش‌ماهه سنجیده می‌شوند، این الگو ثابت می‌ماند: چه برای میوکاردیت و چه برای سایر سندرم‌های التهابی، ابتلا به ویروس احتمال بروز عارضه را بیشتر می‌کند.
البته هیچ مطالعه‌ی مشاهده‌ای بی‌نقص نیست. داده‌ها نشان نمی‌دهند که آیا همه‌ی کودکان مبتلا به این عوارض بهبودی کامل یافته‌اند یا نه. همچنین بسیاری از عفونت‌های خفیف در کودکان آزمایش و ثبت نشده‌اند. این مطالعه تا دسامبر ۲۰۲۱ ادامه داشته و شامل گونه‌های بعدی ویروس یا واکسن‌های به‌روزشده نمی‌شود. با این حال، گستردگی داده‌های NHS و روش مقایسه‌ی درون‌زمانی، نتیجه‌گیری‌ها را قابل اعتماد می‌سازد.
تغییر شرایط پس از سال ۲۰۲۱
دو عامل بزرگ اکنون بر تحلیل نتایج تأثیر دارند:
- تغییر گونه‌های ویروس: سویه‌های فعال در دوران اوج همه‌گیری با گونه‌های امروزی متفاوت‌اند، بنابراین سطح دقیق خطر ممکن است تغییر کرده باشد.
- افزایش ایمنی عمومی: به جز کودکان خردسال، بیشتر مردم اکنون به واسطه‌ی واکسیناسیون، ابتلا یا هر دو، دارای نوعی ایمنی هستند.
این ایمنی لایه‌ای، پاسخ بدن به عفونت مجدد یا دوزهای تقویتی را تغییر داده و احتمال بروز عوارض شدید را کاهش می‌دهد. اما نتیجه‌ی اصلی را تغییر نمی‌دهد: واکسن همچنان گزینه‌ی کم‌خطرتر است.
پیام برای خانواده‌ها و سیاست‌گذاران
برای والدینی که میان تزریق واکسن یا عدم واکسیناسیون مرددند، باید گفت مقایسه واقعی بین «واکسن» و «هیچ‌چیز» نیست، بلکه بین «واکسن» و «احتمال تقریباً حتمی ابتلا» است.
در این مجموعه‌ی عظیم از داده‌ها، عوارض نادر اما جدی قلبی پس از ابتلا به ویروس بیشتر از پس از تزریق واکسن دیده شد.
برای سیاست‌گذاران سلامت نیز منطق یکسان است: کاهش ابتلا، از جمله از طریق واکسیناسیون، مؤثرتر از پرهیز از واکسن در کاهش عوارض خطرناک است.
نتیجه‌گیری: التهاب شدید قلب و عروق در کودکان بسیار نادر بود، اما وقتی بروز می‌کرد، احتمال وقوع آن پس از ابتلا به کرونا بیش از واکسیناسیون بود. با بررسی حدود ۱۴ میلیون کودک، این یافته را نمی‌توان نادیده گرفت.
اگرچه جهان از اوج همه‌گیری عبور کرده و ایمنی عمومی تقویت شده است، اما راهنمایی اساسی همچنان پابرجاست: برای کودکان، واکسن مسیر امن‌تری است.
این مطالعه در نشریه The Lancet: Child and Adolescent Health منتشر شده است.
آیا فرزندتان هنوز واکسن کرونا را نزده است؟ اطلاعات علمی بیشتر درباره‌ی ایمنی واکسن‌ها را در مقالات مرتبط فوت‌وفن بخوانید و دیدگاه خود را در کامنت‌ها بنویسید.
