علت بروز تبخال برای بسیاری از مردم شناخته شده است. این بیماری ویروسی نیز مانند همه بیماری‌های ویروسی، مسری و قابل انتقال است و از طریق تماس مستقیم با بزاق یا از طریق لوازم و ظروف یا حتی هوا پخش می‌شود. زخم‌های سرد بعد از تبخال معمولاً به‌صورت یک زخم کوچک مانند لکه روی خط لب یا اطراف آن ظاهر می‌شوند و معمولاً بسته به شدت آن، بین هفت روز تا چهار هفته بهبود می‌یابند. تبخال زدن بعد از دندانپزشکی نیز یکی از عوارض احتمالی پس از درمان است که باید مدنظر قرار گیرد. ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت با کمک دانش و فناوری روز و برترین ابزار و دستگاه‌های پیشرفته جهان در روزهای مختلف هفته به مشاوره و درمان بیماری‌های دهان و دندان مراجعان می‌پردازیم.
تبخال چیست؟
تبخال یک عفونت کوچک روی صورت است که معمولاً در اطراف دهان یا بینی ایجاد می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حدود 80 درصد از جمعیت ایالات متحده در مقطعی از زندگی خود در معرض تبخال قرار گرفته‌اند و بسیاری از افراد در سرتاسر جهان نیز چندین بار در سال به آن مبتلا می‌شوند. تبخال‌ها معمولاً جدی نیستند، اما می‌توانند دردناک و ناراحت‌کننده باشند.
هرپس سیمپلکس، ویروسی است که مسئول تاول‌ها و زخم‌های دردناک تبخال است. تبخال زدن بعد از دندانپزشکی می‌تواند لب‌ها، بافت داخل دهان و حتی چشم‌ها را درگیر کند. این ویروس همچنین می‌تواند ناحیه تناسلی (تبخال تناسلی) را نیز آلوده کند. هرپس سیمپلکس که دهان و چشم‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به‌طورکلی نوع 1 یا HSV-1 نامیده می‌شود، در حالی‌که HSV که دستگاه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد نوع 2 یا HSV-2 است. این دو نوع تبخال تقریبا مشابه هستند اما در آزمایش خون تشخیص داده می‌شوند. عفونت ناشی از تبخال می‌تواند در اثر استرس، خستگی، نور خورشید یا سایر عفونت‌ها مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد شود.
علت تبخال بعد از عصب‌کشی دندان چیست؟
اگر اخیراً برای عصب‌کشی به دندانپزشک مراجعه کرده‌اید و دچار تبخال زدن بعد از دندانپزشکی شده‌اید، این را بدانید که شما تنها نیستید. این زخم‌ها ناشی از یک بیماری شایع هستند که بسیاری از افراد پس از ویزیت دندانپزشکی با آن مواجه می‌شوند و معمولاً 7 تا 10 روز پایداری دارند. در طول درمان، لثه‌های شما ساییده و تحریک می‌شود و همین می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد تبخال باشد. برای تسریع بهبودی و بی‌حس کردن زخم‌های آزاردهنده می‌توانید محلول خانگی شامل نصف آب و نصف پراکسید هیدروژن را تهیه و به‌عنوان دهانشویه استفاده کنید که می‌تواند بسیار تسکین‌دهنده باشد. استفاده از روغن ویتامین E روی زخم نیز مفید است.
عوامل موثر در تبخال زدن بعد از دندانپزشکی
هرپس سیمپلکس ممکن است توسط عوامل سیستمیک از جمله استرس، قاعدگی و تب نیز ایجاد شود. محرک‌های موضعی، مانند آسیب لب یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز با بروز تبخال مرتبط هستند. کشیدن دندان به‌عنوان یک رویداد محرک بروز تبخال گزارش شده است. تبخال شدید و گسترده می‌تواند بلافاصله پس از کشیدن دندان ایجاد شود. به نظر می‌رسد بیماران با سابقه قبلی این بیماری در معرض خطر بیشتری قرار دارند. از آن‌جایی‌که علت دقیق فعال شدن ویروس ناشناخته است، مطالعات بیشتری برای توصیه درمان ضدویروسی پیشگیرانه نیز مورد نیاز است اما دندانپزشکان باید از این عارضه بالقوه شدید پس از کشیدن دندان آگاه باشند.
ویروس هرپس سیمپلکس بسیار مسری است و می‌تواند از طریق تماس پوستی، بوسیدن یا اشتراک‌گذاری وسایلی مانند ظروف یا حوله منتقل شود. سایر عوامل موثر در تبخال زدن بعد از دندانپزشکی، عبارتند از:
- استرس: استرس می‌تواند باعث شود بدن مواد شیمیایی ترشح کند که موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و احتمال ابتلا به عفونت می‌شود.
- تب: تب می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و شما را در معرض خطر ابتلا به تبخال قرار دهد.
- رژیم غذایی: مواد غذایی نامناسب نیز ممکن است شما را مستعد ابتلا به تبخال کند.
- تغییرات هورمونی: مواردی مانند قاعدگی، بلوغ و بارداری نیز احتمال بروز تبخال را بالا می‌برند.
- تضعیف سیستم ایمنی: سیستم ایمنی ضعیف، افراد را در معرض ابتلا به تبخال قرار می‌دهد.
برخی داروها یا درمان‌ها مانند کورتیکواستروئیدها، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف و شما را مستعد ابتلا به تبخال فعال کنند. تبخال زدن معمولا به این دلیل است که روش‌های دندانپزشکی می‌توانند باعث استرس و ضربه به لب‌ها شوند که ممکن است ویروس را فعال کرده و باعث عفونت شود.
علائم و عوارض تبخال زدن بعد از دندانپزشکی
شایع‌ترین علامت تبخال، یک تاول کوچک پر از مایع است که روی لب یا اطراف دهان ظاهر می‌شود. برخی از افراد در اولین تماس با ویروس HSV-1 دچار زخم‌های دهان می‌شوند و برخی دیگر هیچ علامتی ندارند. علائم هشدار دهنده عبارتند از:
- خارش لب یا پوست اطراف دهان
- سوزش در نزدیکی لب‌ها یا ناحیه دهان
- سوزن سوزن شدن در نزدیکی لب‌ها یا ناحیه دهان
قبل از ظاهر شدن تاول‌ها نیز ممکن است علائم زیر را داشته‌باشید:
- گلو درد
- تب
- تورم غدد
- بلع دردناک
- تاول یا بثورات روی لثه، لب، دهان و گلو
عوارض تبخال عبارتند از:
- تاول‌های قرمزی که باز می‌شوند و نشت می‌کنند.
- تاول‌های کوچک پر از مایع زرد شفاف
- چندین تاول کوچک‌تر که ممکن است با هم تبدیل به یک تاول بزرگ شوند.
- تاول زرد و پوسته‌دار در حین بهبودی که در نهایت به رنگ صورتی تبدیل می‌شود.
- درد یا سوزش در اطراف ناحیه آسیب‌دیده
- احساس خارش یا سوزن سوزن شدن در نزدیکی تاول‌ها
- سرخی
- تورم غدد لنفاوی
- دهان خشک
- بازگشت زخم‌ها و تاول‌های دهان
- انتشار ویروس به سایر نواحی پوست
- عفونت باکتریایی پوست
عفونت گسترده بدن که ممکن است در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف به‌دلیل درماتیت آتوپیک، سرطان یا عفونت HIV هستند، تهدیدکننده زندگی باشد.
در صورت بروز تبخال چه کنیم؟
دندانپزشک می‌تواند داروهایی برای مبارزه با ویروس تجویز کند که به آن‌ها داروی ضدویروسی می‌گویند و علائم تبخال زدن بعد از دندانپزشکی را زودتر از بین می‌برد.
رعایت نکات زیر نیز می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته‌باشید:
- برای کمک به کاهش درد، یخ یا یک پارچه تمیز گرم را روی زخم‌ها بگذارید.
- تاول‌ها را به آرامی با آب و صابون ضدمیکروب بشویید.
- از مصرف نوشیدنی‌های داغ، غذاهای تند و شور و مرکبات اجتناب کنید.
- دهان خود را با آب خنک غرغره کنید یا یک تکه یخ را روی زبان نگه دارید.
- دهان را با آب نمک استریل بشویید.
- یک مسکن مانند استامینوفن (تیلنول) مصرف کنید.
آیا با وجود تبخال می‌توان اقدامات دندانپزشکی انجام داد؟
خیر، شما نمیتوانید با وجود تبخال به دندانپزشکی بروید. انجام برخی اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از گسترش عفونت به دیگران مهم است و به‌همین دلیل، دندانپزشک موظف است از پذیرش بیمارانی که دچار تبخال هستند تا زمان بهبودی کامل خودداری کند. اگر تبخال شما در مرحله بهبودی است یا اگر در حال مصرف آنتی‌بیوتیک هستید، لازم است قبل از مراجعه با دندانپزشک خود در مورد آن صحبت کنید.
نکته دیگری که باید به آن فکر کنید محافظت از خود در برابر شیوع تبخال است. بهترین راه برای محافظت، استفاده از بالم لب حاوی کرم ضدآفتاب و استفاده از کلاه لبه پهن یا عینک آفتابی در خارج از منزل است. بنابراین، اگر تبخال دارید و باید به دندانپزشک هم مراجعه کنید، نترسید! اما توجه داشته‌باشید تبخال‌ها از زمانی که شروع به ظهور می‌کنند تا زمانی که به‌طور کامل بهبود می‌یابند، خطر سرایت دارند و درمان دندانپزشکی برای بیمارانی که ضایعات فعال دارند نیز باید به تعویق بیفتد چون ممکن است آئروسلیزاسیون (پخش ویروس از طریق هوا) در طی اقدامات دندانپزشکی رخ دهد و بیمار و دندانپزشک را در معرض خطر عفونت احتمالی یا عفونت مجدد قرار دهد.
اگر علائم زیر را دارید بهتر است با ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنیم:
- علائمی که شدید هستند یا بعد از 2 هفته از بین نرفته‌اند
- زخم یا تاول در نزدیکی چشم
- علائم تبخال و ضعف سیستم ایمنی به‌دلیل برخی بیماری‌ها یا داروها
پیشگیری و درمان تبخال
هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد و معمولاً این بیماری ظرف یک یا دو هفته خود به خود از بین می‌رود اما راه‌های مدیریت علائم و کاهش مدت شیوع بیماری، شامل موارد زیر است:
- مصرف داروهای ضدویروسی با تجویز پزشک
- مصرف کرم‌ها یا پمادهای تبخال
- مصرف داروهای تسکین‌دهنده درد
برای جلوگیری از گسترش زخم‌های دهان ناشی از تبخال زدن بعد از دندانپزشکی نیز رعایت نکات زیر مهم است:
- قبل از بیرون رفتن از خانه، کرم ضدآفتاب یا بالم لب حاوی اکسید روی روی لب‌های خود بمالید.
- برای جلوگیری از خشک شدن بیش از حد لب‌ها از یک بالم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- از تماس مستقیم دست با زخم‌های تبخال خودداری کنید.
- اقلامی مانند حوله و ملحفه را پس از هر بار استفاده با آب داغ در حال جوش بشویید.
- اگر فردی تبخال دهانی دارد از ظروف، نی، لیوان یا سایر وسایل مشترک با او استفاده نکنید.
- اگر تبخال دهانی دارید، رابطه جنسی دهانی نداشته‌باشید.
- از تماس نزدیک با افرادی که تبخال دارند خودداری کنید.
- دست‌های خود را مرتب بشویید.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
- مقدار زیادی آب بنوشید.
سخن پایانی
اگرچه علت دقیق تبخال زدن بعد از دندانپزشکی مشخص نیست اما معمولا آن را به استرس، نور خورشید، تغییرات هورمونی، خستگی، رژیم غذایی نامناسب یا سیستم ایمنی ضعیف ربط می‌دهند. در طی دوران تبخال حتی با رعایت اصول مراقبتی و اجازه پزشک بهتر است که درمان انجام نشود.
منبع: https://dr-ayat.com
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
