مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که آنچه دختران در دوران کودکی می‌خورند، تأثیر عمیقی بر زمان شروع بلوغ آن‌ها دارد. در حالی که مدت‌ها وزن بدن و ژنتیک به‌عنوان عوامل اصلی در نظر گرفته می‌شدند، این تحقیق تازه تمرکز را به‌سمت رژیم غذایی تغییر داده است.
رژیم غذایی مهم‌تر از وزن بدن
رژیم غذایی، پیش‌بینی‌کننده‌ای قوی‌تر از شاخص توده بدنی (BMI)
یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که زمان شروع اولین قاعدگی (menarche) بیش از آنکه به وزن یا قد وابسته باشد، به الگوی غذایی وابسته است.
پیامدهای آغاز زودهنگام بلوغ
شروع زودهنگام بلوغ ممکن است دختران را در آینده در معرض مشکلات جدی‌تری قرار دهد، از جمله:
- دیابت
- بیماری‌های قلبی‌عروقی
- چاقی
- سرطان سینه
تأکید متخصصان بر تغذیه سالم در مدارس
خانم هالی هریس، استاد مرکز سرطان فرد هاچینسون، می‌گوید:
«یافته‌های ما نشان می‌دهد همه کودکان و نوجوانان باید به گزینه‌های غذایی سالم دسترسی داشته باشند. همچنین لازم است وعده‌های صبحانه و ناهار مدرسه بر اساس راهنمایی‌های مبتنی بر شواهد تهیه شوند.»
مطالعه‌ای نسل‌به‌نسل
بررسی داده‌های ۷۵۰۰ کودک
این تحقیق از داده‌های «مطالعه بزرگ شدن امروز (GUTS)» استفاده کرده که شامل بیش از ۷۵۰۰ کودک در دو دوره زمانی است؛ یک گروه از سال ۱۹۹۶ و گروه دیگر از ۲۰۰۴ وارد مطالعه شده‌اند.
نظارت طولانی‌مدت بر روند رشد
کودکان در بازه سنی ۹ تا ۱۴ سال تحت نظر قرار گرفتند و رابطه میان رژیم غذایی و زمان شروع قاعدگی بررسی شد.
بازنگری در تأکید بر BMI
تحقیقات قبلی، BMI را عامل اصلی آغاز زودهنگام قاعدگی می‌دانستند، اما این تحقیق دیدگاه را تغییر می‌دهد و به نقش رژیم غذایی می‌پردازد.
رژیم‌های التهابی و تأثیر بر سرطان سینه
رژیم‌های پرالتهاب در نوجوانی، ریسک‌زا در بزرگسالی
پروفسور هریس اشاره می‌کند که تحقیقات قبلی او نیز نشان داده‌اند رژیم غذایی التهابی در نوجوانی و اوایل بزرگسالی، ریسک ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
او می‌گوید:
«ما می‌خواستیم بررسی کنیم که آیا رژیم غذایی در سال‌های اولیه زندگی می‌تواند از طریق عوامل خطرزای مربوط به سرطان سینه (مثل سن شروع قاعدگی) بر ابتلا به آن تأثیر بگذارد یا خیر.»
نحوه تحلیل الگوهای غذایی و بلوغ
دو شاخص اصلی در بررسی رژیم غذایی
در این تحقیق، داده‌های غذایی پیش از شروع قاعدگی جمع‌آوری شده‌اند تا الگوی تغذیه‌ای اولیه مشخص شود. دو شاخص کلیدی برای تحلیل رژیم غذایی استفاده شده‌اند:
۱. شاخص جایگزین تغذیه سالم (AHEI)
- امتیاز بالاتر برای مصرف بیشتر سبزیجات، حبوبات، و غلات کامل
- امتیاز کمتر برای مصرف گوشت قرمز و چربی‌های ترانس
- تمرکز بر کیفیت کلی رژیم غذایی
۲. الگوی غذایی التهابی تجربی (EDIP)
- تمرکز بر خاصیت التهابی مواد غذایی
- غذاهایی مانند گوشت‌های فرآوری‌شده، غلات تصفیه‌شده، و نوشیدنی‌های شیرین امتیاز منفی دارند
- تأکید بر ارزیابی پتانسیل التهاب‌زایی رژیم غذایی
تفکیک تأثیر کیفیت کلی غذا و خاصیت التهابی آن
استفاده هم‌زمان از این دو شاخص، امکان تحلیل دقیق‌تری از نقش تغذیه در زمان آغاز قاعدگی فراهم کرده است.
رژیم‌های مغذی، آغاز قاعدگی را به تأخیر می‌اندازند
نتایج قابل توجه:
- دخترانی با بالاترین امتیاز AHEI، ۸٪ کمتر احتمال داشت که طی ماه بعد وارد مرحله قاعدگی شوند.
- در مقابل، دخترانی با بالاترین امتیاز EDIP، ۱۵٪ بیشتر احتمال داشت قاعدگی را تجربه کنند.
قد و وزن بی‌تأثیر بودند
شاخص BMI و قد نتوانستند نقش رژیم غذایی را در این زمینه کم‌رنگ کنند؛ رژیم غذایی، مستقل از سایر فاکتورها، تأثیرگذار بود.
تأیید یافته‌ها توسط محقق اصلی
پروفسور هریس می‌گوید:
«ما مشاهده کردیم که این دو الگوی تغذیه‌ای با سن شروع قاعدگی مرتبط هستند. به‌عبارت‌دیگر، رژیم غذایی سالم‌تر با شروع دیرتر قاعدگی ارتباط دارد.»
آیا التهاب، زمان‌سنج بدن را تنظیم می‌کند؟
محققان احتمال می‌دهند غذاهایی با خاصیت التهابی، روند بلوغ را تسریع می‌کنند، درحالی‌که رژیم‌های سرشار از مواد ضدالتهاب می‌توانند آن را به تأخیر بیندازند.
تأثیر درازمدت رژیم غذایی کودکی بر بلوغ و بزرگسالی
گام بعدی تحقیق چیست؟
تیم تحقیقاتی قصد دارد بررسی کند که آیا الگوهای غذایی در کودکی و نوجوانی، چرخه‌های قاعدگی در بزرگسالی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد یا نه.
محدودیت‌های تحقیق:
- اطلاعات رژیم غذایی و زمان شروع قاعدگی به‌صورت خوداظهاری ثبت شده‌اند (امکان خطای حافظه وجود دارد)
- شرکت‌کنندگان بیشتر سفیدپوست بوده‌اند (محدودیت در تعمیم نتایج)
- ترکیب بدنی مستقیم اندازه‌گیری نشده و تنها از BMI استفاده شده است
تغذیه سالم، فقط یک انتخاب تغذیه‌ای نیست
پیشنهاد به خانواده‌ها و مدارس
تشویق دختران به مصرف سبزیجات، غلات کامل، و حبوبات می‌تواند علاوه بر بهبود سلامت عمومی، زمان شروع بلوغ را نیز عقب بیندازد.
نقش مواد غذایی مختلف:
- مواد مفید: سبزیجات برگ‌سبز، حبوبات، غلات کامل → کاهش التهاب و تنظیم هورمون‌ها
- مواد مضر: گوشت‌های فرآوری‌شده، نوشیدنی‌های قندی → افزایش التهاب و تسریع بلوغ
کاهش خطر بیماری‌های مزمن با تأخیر در بلوغ:
تأخیر در شروع قاعدگی، میزان قرارگیری بدن در معرض استروژن را کاهش داده و در نتیجه، خطر ابتلا به:
- سرطان سینه
- بیماری‌های قلبی
- دیابت نوع دو
را نیز کاهش می‌دهد.
این تحقیق در ژورنال Human Reproduction منتشر شده است.
