در پی سرقت هفت‌دقیقه‌ای از موزه لوور، بار دیگر ماجرای حیرت‌انگیزترین سرقت‌های هنری تاریخ بر سر زبان‌ها افتاده است. از لندن تا آمستردام، از زوریخ تا بوستون، تاریخ مملو از داستان‌هایی است که اگر در سینما روایت می‌شدند، بعید بود کسی باورشان کند.
سرقتی در قلب پاریس؛ هفت دقیقه‌ای که به تاریخ پیوست
موزه لوور، پربازدیدترین موزه جهان، صبح یکشنبه شاهد سرقتی بود که در تاریخ هنر ثبت خواهد شد. این موزه که در سال ۲۰۲۴ حدود ۸.۷ میلیون بازدیدکننده داشت و شاهکارهایی چون مونالیزا را در خود جای داده، تنها در هفت دقیقه غارت شد. هشت قطعه جواهر گرانبها ربوده شد و سارقان سوار بر موتورسیکلت از محل گریختند. وزارت فرهنگ فرانسه اعلام کرد که «اشیایی با ارزش غیرقابل محاسبه» به سرقت رفته‌اند.
روزنامه Le Monde با تیتر «سرقت قرن» این خبر را در صدر صفحه اول خود قرار داد. این جسورانه‌ترین دزدی قرن، بار دیگر پرونده بزرگ‌ترین سرقت‌های موزه‌ای جهان را گشود.
از بریتانیا تا برزیل؛ مرور بزرگ‌ترین سرقت‌های موزه‌ای تاریخ
رویترز در گزارشی جامع، فهرستی از معروف‌ترین سرقت‌های موزه‌ای جهان را منتشر کرد.
آگوست ۲۰۲۳ – لندن، بریتانیا
در موزه بریتانیا بیش از ۲ هزار اثر شامل طلا و جواهر و سنگ‌های قیمتی در طول زمان ناپدید شد. بررسی‌ها نشان داد این یک «کار درون‌سازمانی» بوده است.
آگوست ۲۰۲۰ – اوترخت، هلند
در دوران قرنطینه کووید-۱۹، سارقان از در پشتی وارد موزه Hofje van Mevrouw Van Aerden شدند و تابلوی دو کودک خندان اثر فرانس هالس، نقاش دوران طلایی هلند را دزدیدند. ارزش اثر حدود ۱۵ میلیون یورو برآورد شد و این سومین بار بود که همین تابلو به سرقت می‌رفت.
مارس ۲۰۲۰ – آمستردام
در حالی که موزه‌ها تعطیل بودند، تابلوی باغ بهاری اثر ون‌گوگ از موزه Singer Laren به سرقت رفت. این اثر به‌صورت امانی در آنجا به نمایش گذاشته شده بود.
نوامبر ۲۰۱۹ – درسدن، آلمان
در موزه Grünes Gewölbe (خزانه سبز)، سارقان بیش از ۴۳۰۰ الماس با ارزشی بیش از ۱۱۳ میلیون یورو را از میان میله‌های آهنی دزدیدند. بخشی از جواهرات بعدها بازیابی شد.
می ۲۰۱۵ – مادرید، اسپانیا
پنج تابلوی فرانسیس بیکن به ارزش ۲۵ میلیون دلار از یک خانه در مادرید به سرقت رفت. سه تابلو دو سال بعد پیدا شد.
اکتبر ۲۰۱۲ – روتردام، هلند
در موزه Kunsthal، آثاری از پیکاسو، ماتیس و مونه به ارزش ده‌ها میلیون یورو به سرقت رفت. بعدها مشخص شد یکی از تابلوهای پیکاسو که ظاهراً پیدا شده بود، جعلی بوده است.
می ۲۰۱۰ – پاریس، فرانسه
در موزه هنر مدرن پاریس پنج تابلو به ارزش ۱۲۰ میلیون یورو، از جمله آثار پیکاسو و ماتیس، به سرقت رفت.
فوریه ۲۰۰۸ – زوریخ، سوئیس
دو سارق مسلح وارد موزه بُرله شدند و آثار سزان، دگا، ون‌گوگ و مونه را با مجموع ارزش ۱۶۴ میلیون دلار ربودند. آثار ون‌گوگ و مونه بعداً در پارکینگی در زوریخ پیدا شد.
دسامبر ۲۰۰۴ – سائوپائولو، برزیل
از موزه هنر سائوپائولو، تابلوی پرتره سوزان بلوخ اثر پیکاسو و کارگر قهوه از کاندیدو پورتیناری به سرقت رفت. هر دو اثر یک ماه بعد پیدا شدند.
آگوست ۲۰۰۴ – اسلو، نروژ
سارقان مسلح از موزه مونک، تابلوی مشهور جیغ و مدونا را ربودند. این دومین سرقت تابلوی جیغ طی ده سال بود. آثار در سال ۲۰۰۶ بازگردانده شدند.
آگوست ۲۰۰۳ – اسکاتلند
تابلوی مریم در حال ریسندگی اثر لئوناردو داوینچی از قلعه دراملانریگ دزدیده شد. ارزش آن حدود ۵۳ میلیون دلار بود و چهار سال بعد در اسکاتلند پیدا شد.
دسامبر ۲۰۰۲ – آمستردام، هلند
از موزه ون‌گوگ دو تابلوی ارزشمند با مجموع ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار دزدیده شد. هر دو اثر در سال ۲۰۱۶ در ایتالیا کشف شدند.
دسامبر ۲۰۰۱ – استکهلم، سوئد
سه تابلوی ارزشمند از رنوار و رمبرانت از موزه ملی سوئد به سرقت رفت. آثار در سال‌های بعد به‌تدریج بازیابی شدند.
نوامبر ۱۹۹۳ – استکهلم، سوئد
هشت اثر از پیکاسو و براک به ارزش تقریبی ۶۰ میلیون دلار دزدیده شد. برخی از آن‌ها چند ماه بعد پیدا شدند.
آوریل ۱۹۹۱ – آمستردام، هلند
در بزرگ‌ترین سرقت هنری زمان خود، ۲۰ تابلو از موزه ون‌گوگ، از جمله سیب‌زمینی‌خوران، ربوده شد. تابلوها کمی بعد در خودرویی رهاشده پیدا شدند.
نوامبر ۱۹۹۰ – بوستون، آمریکا
در موزه ایزابل استیوارت گاردنر دو مرد با لباس پلیس وارد شدند، نگهبانان را بستند و ۱۳ اثر هنری گرانبها را دزدیدند. این سرقت هنوز حل‌نشده است.
دسامبر ۱۹۸۵ – مکزیکوسیتی، مکزیک
دو دانشجوی دامپزشکی وارد موزه ملی مردم‌شناسی مکزیک شدند و ۱۲۴ اثر باستانی را ربودند. این یکی از بزرگ‌ترین سرقت‌های فرهنگی آمریکای لاتین بود.
آگوست ۱۹۱۱ – پاریس، فرانسه
در تابستان ۱۹۱۱، یکی از معروف‌ترین سرقت‌های تاریخ رقم خورد: ناپدید شدن تابلوی مونالیزا از موزه لوور. در آن زمان، ارزش تابلو حدود ۵ میلیون دلار تخمین زده می‌شد. این سرقت باعث شد اثر لئوناردو داوینچی به شهرتی بی‌سابقه برسد. دو سال بعد، اثر در فلورانس پیدا شد و از آن زمان در لوور، پشت شیشه ضدگلوله نگهداری می‌شود. صف بازدیدکنندگان هنوز هم در برابر آن پایان ندارد.
چرا موزه‌ها هدف سرقت هستند؟
مجموعه‌های هنری نه‌تنها ارزش مالی، بلکه اهمیت فرهنگی و تاریخی دارند. بسیاری از سارقان با انگیزه مالی اقدام می‌کنند، اما برخی از این سرقت‌ها نیز توسط مجموعه‌داران غیرقانونی یا شبکه‌های قاچاق هنر سازماندهی می‌شود.
نتیجه‌گیری: جذابیت ابدی راز و ریسک
بزرگ‌ترین سرقت‌های موزه‌ای تاریخ نشان می‌دهد که دنیای هنر همواره میان زیبایی و خطر، جذابیت و جنایت در نوسان است. از لوور تا گاردنر، هر سرقت بخشی از افسانه هنر معاصر را شکل داده است.
