قرن‌هاست که انسان‌ها به بررسی قابلیت‌های بالقوه قارچ‌ها پرداخته‌اند. قارچ‌ها نه تنها به دلیل طعم‌های منحصربه‌فردشان ارزشمند هستند، بلکه به خاطر خواص دارویی‌شان نیز مورد احترام قرار گرفته‌اند. یکی از این خواص، توانایی تقویت سیستم ایمنی و ارتقای سلامت کلی بدن است.
امروزه این باورهای قدیمی با یافته‌های علمی تأیید می‌شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ‌ها تنها ارزش غذایی ندارند، بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت نیز دارند.
نقش بتا-گلوکان
یکی از اجزای کوچک اما بسیار مهم که در تمام قارچ‌ها یافت می‌شود، بتا-گلوکان است که اخیراً توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. علت این توجه، نقش احتمالی این ترکیب در مقابله با آنفلوآنزا است.
در حالی که قارچ‌ها معمولاً به دلیل ارزش غذایی‌شان مورد تحسین قرار می‌گیرند، این ترکیب خاص به دلیل توانایی‌اش در تقویت سیستم ایمنی برجسته شده است.
بتا-گلوکان نوعی پلی‌ساکارید طبیعی است که سازوکار دفاعی بدن را تقویت می‌کند و آن را به یک همراه امیدوارکننده در مبارزه با عفونت‌های ویروسی، از جمله آنفلوآنزا، تبدیل می‌کند.
شاید در ابتدا این موضوع تعجب‌آور به نظر برسد، اما این ترکیب قارچی می‌تواند نقش اساسی در پیشگیری یا کاهش شدت عفونت‌های آنفلوآنزایی داشته باشد و راه جدیدی برای تحقیقات درباره‌ی تقویت طبیعی سیستم ایمنی بدن باز کند.
قارچ‌ها و سلامتی
در صنعت غذا و سلامت، قارچ‌ها به دلیل داشتن ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات زیست‌فعال، جایگاه یک ابرغذا را به خود اختصاص داده‌اند. نقش آن‌ها در رژیم‌های غذایی از یک عنصر طعم‌دهنده فراتر رفته و به یک ماده ضروری برای حفظ سلامت تبدیل شده است.
تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ‌ها به بهبود سلامت مغز کمک می‌کنند و حتی ممکن است از زوال شناختی جلوگیری کنند. همچنین، فیبر موجود در قارچ‌ها به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
مطالعه‌ای جدید نقش ویژه‌ای برای قارچ‌ها در حفظ سلامتی، فراتر از آنچه تاکنون شناخته شده بود، معرفی کرده است.
بر اساس این پژوهش، قارچ‌ها ممکن است به بدن در دفع عفونت‌ها و جلوگیری از التهاب‌های مضر کمک کنند. متخصصان معتقدند که قارچ‌ها می‌توانند تأثیر مخرب آنفلوآنزا را کاهش دهند.
چگونه قارچ‌ها با آنفلوآنزا مقابله می‌کنند؟
دانشمندان دانشگاه مک‌گیل کانادا تأثیر جالب بتا-گلوکان بر واکنش سیستم ایمنی به آنفلوآنزا را بررسی کردند.
نتایج این پژوهش نشان داد که این فیبر طبیعی می‌تواند به افراد کمک کند تا عفونت‌های آنفلوآنزایی را بهتر کنترل کنند. دلیل این امر، توانایی بتا-گلوکان در مهار التهاب‌های کنترل‌نشده است که معمولاً عامل بروز عوارض شدید این بیماری هستند.
مازیار دیونگاهی، یکی از نویسندگان این مطالعه و ایمونولوژیست، بیان می‌کند:
“این فرضیه وسوسه‌برانگیز است که میزان و ترکیب قارچ‌ها در بدن یک فرد می‌تواند بر واکنش سیستم ایمنی او به عفونت‌ها تأثیر بگذارد، تا حدی به دلیل وجود بتا-گلوکان.”
این یافته‌ها مسیری امیدوارکننده را به‌عنوان جایگزینی برای درمان‌های رایج آنفلوآنزا مطرح می‌کنند.
حفظ تعادل سیستم ایمنی
بتا-گلوکان که در دیواره سلولی قارچ‌ها یافت می‌شود، خاصیت تحریک‌کنندگی سیستم ایمنی را دارد. اما این مطالعه نقش مهم‌تری را نشان می‌دهد – حفظ تعادل ایمنی.
به جای ایجاد یک واکنش ایمنی شدید و نامتعادل، بتا-گلوکان باعث واکنشی کنترل‌شده در بدن می‌شود که از التهاب بیش از حد جلوگیری می‌کند. التهاب بیش از حد معمولاً عامل اصلی در موارد شدید آنفلوآنزا است.
محققان برای بررسی این اثر، بتا-گلوکان را روی موش‌های آزمایشگاهی تست کردند و سپس برخی از آن‌ها را به ویروس آنفلوآنزا آلوده کردند.
نتایج حیرت‌انگیز بود:
- موش‌هایی که تحت درمان با بتا-گلوکان بودند، التهاب ریوی بسیار کمی داشتند.
- عملکرد ریه آن‌ها بهبود یافته بود.
- احتمال بروز بیماری شدید یا مرگ در آن‌ها بسیار کم بود، حتی بدون دریافت داروهای ضدویروسی.
یکی دیگر از یافته‌های جالب این مطالعه، تأثیر بتا-گلوکان بر نوتروفیل‌ها (نوعی سلول ایمنی) بود.
به‌طور معمول، نوتروفیل‌ها التهاب ایجاد می‌کنند که همین امر می‌تواند عفونت‌های آنفلوآنزایی را تشدید کند. اما بتا-گلوکان عملکرد آن‌ها را تغییر داده و از ایجاد التهاب بیش از حد جلوگیری می‌کند.
آینده‌ی پیشگیری از آنفلوآنزا با قارچ‌ها
سال‌هاست که درمان‌های رایج آنفلوآنزا بر داروهای ضدویروسی متمرکز هستند که مستقیماً ویروس را هدف قرار می‌دهند. اما این داروها محدودیت‌هایی دارند:
- برخی سویه‌های ویروس آنفلوآنزا نسبت به آن‌ها مقاوم می‌شوند.
- همه بیماران پاسخ مناسبی به این داروها نمی‌دهند.
اما این مطالعه راهکاری جدید را مطرح می‌کند: به‌جای حمله مستقیم به ویروس، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنیم تا در برابر عفونت‌ها مقاوم‌تر شود.
این تحقیق بر این ایده تأکید دارد که مواد غذایی می‌توانند اثرات دارویی داشته باشند.
اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما احتمال دارد که در آینده، قارچ‌ها از یک ماده مغذی ساده فراتر رفته و به یک عنصر اساسی برای تقویت سیستم ایمنی و محافظت در برابر بیماری‌های تنفسی شدید تبدیل شوند.
با ادامه‌ی تحقیقات علمی درباره‌ی خواص تقویت‌کننده‌ی ایمنی قارچ‌ها، ممکن است این ماده غذایی به جزئی کلیدی از راهکارهای پیشگیری از آنفلوآنزا تبدیل شود.
در نهایت، قارچ‌ها تنها یک ماده غذایی مغذی نیستند – بلکه یک متحد قدرتمند برای تقویت سیستم ایمنی محسوب می‌شوند.
🔹 این مطالعه در مجله Nature Immunology منتشر شده است.
