شهرت رزماری به عنوان گیاه حافظه موضوع تازه‌ای نیست. در نمایشنامه هملت شکسپیر، اوفلیا می‌گوید: «این رزماری است، برای یادآوری». در یونان و روم باستان، دانشجویان و اندیشمندان باور داشتند که رزماری می‌تواند تمرکز و حافظه آن‌ها را بهبود دهد و به‌ویژه در زمان امتحانات از آن استفاده می‌کردند.
استفاده‌های امروزی از رزماری
روغن و آب رزماری به‌عنوان درمان‌های طبیعی برای رشد مو و سلامت پوست سر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی نیز به گسترش این شهرت کمک کرده‌اند.
رزماری بومی منطقه مدیترانه و از خانواده مریم‌گلی است. این گیاه همواره فراتر از یک ادویه آشپزخانه بوده و فواید درمانی گسترده‌ای دارد؛ از کاهش التهاب گرفته تا تقویت سیستم ایمنی بدن.
ترکیب‌های فعال رزماری و محافظت از مغز
اسید کارنوسیک؛ ترکیب کلیدی رزماری
راز اصلی خواص رزماری در ترکیب‌های طبیعی آن نهفته است، به‌ویژه اسید کارنوسیک. این ترکیب گیاهی با خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی شناخته می‌شود.
اسید کارنوسیک آنزیم‌هایی را فعال می‌کند که مسئول تقویت ایمنی هستند و از مغز در برابر بیماری آلزایمر محافظت می‌کنند. با این حال، این ترکیب به‌تنهایی ناپایدار است و نمی‌توان آن را به‌طور مستقیم به‌عنوان دارو مصرف کرد.
توسعه نسخه پایدار (diAcCA)
برای رفع این مشکل، دانشمندان نسخه پایدارتری از آن به نام diAcCA تولید کردند. این ترکیب پیش از جذب کامل در خون، در روده به اسید کارنوسیک تبدیل می‌شود.
پژوهشگران دریافتند که پس از ورود اسید کارنوسیک به مغز، ارتباط بیشتری میان سلول‌های عصبی برقرار می‌شود که نشانه‌ای از بهبود حافظه است. همچنین بررسی بافت‌ها نشان داد که التهاب مغز کاهش یافته و پروتئین‌های مضر مرتبط با آلزایمر نیز کمتر شده‌اند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که رزماری می‌تواند نقشی فراتر از یک ادویه داشته باشد و به‌عنوان گزینه‌ای مهم در درمان‌های آینده آلزایمر مطرح شود.
همکاری رزماری با داروهای موجود آلزایمر
یافته‌های کلیدی پژوهشگران اسکریپس
دکتر استوارت لیپتون، عصب‌شناس بالینی و استاد موسسه اسکریپس، می‌گوید: «ما توانستیم پروتئین‌های نادرست تاخورده مانند تاو فسفریله و آمیلوئید-بتا را که از شاخص‌های اصلی آلزایمر محسوب می‌شوند نیز کاهش دهیم.»
یکی دیگر از یافته‌های جالب این بود که دارو فقط در بخش‌هایی از بدن که دچار التهاب بودند فعال می‌شد و به بافت‌های سالم آسیبی نمی‌زد. همین ویژگی باعث می‌شود این ترکیب ایمن‌تر باشد و عوارض جانبی کمتری ایجاد کند.
همچنین مشخص شد که بدن حدود ۲۰ درصد بیشتر از diAcCA، اسید کارنوسیک جذب می‌کند. لیپتون توضیح می‌دهد: «مصرف diAcCA میزان بیشتری اسید کارنوسیک در خون تولید می‌کند تا زمانی که خود اسید کارنوسیک مصرف شود.»
ترکیب با درمان‌های موجود
به گفته لیپتون، diAcCA می‌تواند همراه با داروهای فعلی آلزایمر استفاده شود و اثربخشی درمان‌های مبتنی بر آنتی‌بادی آمیلوئید را افزایش دهد و در عین حال عوارض آن‌ها را کاهش دهد.
اثرات مستقیم رزماری بر مغز
بهبود گردش خون و آرام‌بخشی
رزماری ممکن است با بهبود جریان خون به رساندن بهتر اکسیژن و مواد مغذی به مغز کمک کند و در نتیجه باعث وضوح ذهنی شود. همچنین استشمام عطر رزماری می‌تواند اضطراب را کاهش دهد و خواب را بهبود بخشد. کاهش استرس به تمرکز بیشتر و ماندگاری بهتر حافظه کمک می‌کند.
ترکیب‌های شیمیایی مؤثر
رزماری حاوی ترکیبی به نام ۱،۸-سینئول یا اوکالیپتول است که روند تجزیه استیل‌کولین را کند می‌کند. استیل‌کولین ماده‌ای شیمیایی مهم برای یادگیری و حافظه است و حفظ آن می‌تواند عملکرد شناختی را تقویت کند.
علاوه بر این، رزماری سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست که از سلول‌های عصبی در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند و می‌توانند روند افت شناختی ناشی از افزایش سن را کاهش دهند.
مسیر جدید در درمان آلزایمر
بیماری آلزایمر یکی از دلایل اصلی زوال عقل است و در ایالات متحده ششمین علت مرگ‌ومیر محسوب می‌شود. درمان‌های موجود فقط علائم را کند می‌کنند و بیماری را درمان نمی‌کنند.
به همین دلیل، کشف diAcCA بسیار مهم است. لیپتون امیدوار است این دارو به‌زودی وارد کارآزمایی‌های بالینی شود. افزون بر آلزایمر، دانشمندان معتقدند که diAcCA می‌تواند در درمان بیماری‌های مرتبط با التهاب مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و پارکینسون نیز مؤثر باشد.
اگر این تحقیقات موفقیت‌آمیز باشد، ترکیب استخراج‌شده از رزماری می‌تواند مسیر درمان بیماری‌های مختلف ناشی از التهاب را تغییر دهد و امکان پیری سالم‌تر و حفاظت طولانی‌مدت از مغز را فراهم کند.
جمع‌بندی
رزماری فراتر از یک ادویه آشپزی است. این گیاه از دوران باستان تاکنون به‌عنوان گیاه حافظه شناخته می‌شود و امروز علم مدرن نشان داده است که ترکیب‌های طبیعی آن، به‌ویژه اسید کارنوسیک، می‌توانند در محافظت از مغز و درمان آلزایمر نقش مهمی ایفا کنند. چه به‌صورت داروی پایدار diAcCA و چه به‌صورت مصرف روزانه گیاه، رزماری ابزاری ارزشمند برای حمایت از سلامت مغز و کاهش اضطراب است.
