پس از ماه‌ها انتظار و چند تأخیر، بالاخره Grokipedia، دائرهالمعارف هوش مصنوعی ایلان ماسک، به صورت رسمی راه‌اندازی شد. این پلتفرم که در واقع نسخه‌ای پیشرفته‌تر از Grok به شمار می‌رود، با شعار «جست‌وجوی حقیقت» به‌عنوان جایگزینی برای Wikipedia معرفی شده است. هدف آن ارائه اطلاعات دقیق، آزاد از سانسور و عاری از سوگیری‌های ایدئولوژیک است.
اما آیا Grokipedia واقعاً می‌تواند از بزرگ‌ترین مرجع آنلاین دنیا پیشی بگیرد؟ برای پاسخ به این پرسش، نویسنده این مقاله، این دو پلتفرم را در هفت حوزه مختلف از جمله تاریخ، علم، فناوری، سیاست و مقاومت در برابر اطلاعات نادرست، به‌صورت مستقیم با هم مقایسه کرده است.
۱. دقت تاریخی
پرسش: «اولین آیفون چه زمانی معرفی شد و چه ویژگی‌هایی داشت؟»
Grokipedia توضیحی بسیار مفصل از کل تاریخ آیفون ارائه داد که پیدا کردن پاسخ دقیق را دشوار می‌کرد.
در مقابل، Wikipedia به‌طور خلاصه و دقیق اعلام کرد که آیفون نخست در ۲۹ ژوئن ۲۰۰۷ معرفی شد و ویژگی‌های اصلی آن را در قالبی مرتب فهرست کرد.
برنده: Wikipedia — زیرا پاسخ دقیق و متمرکز ارائه می‌دهد و برای بررسی سریع اطلاعات مناسب‌تر است.
۲. رویدادهای روز
پرسش: «آخرین تحولات درگیری اسرائیل و حماس چیست؟»
Grokipedia به طور مستقیم به آتش‌بس اکتبر ۲۰۲۵ اشاره کرد و وضعیت فعلی درگیری را تشریح نمود.
Wikipedia بیشتر بر پیشینه تاریخی و آمار تلفات تمرکز داشت تا رویدادهای اخیر.
برنده: Grokipedia — زیرا مستقیماً به تحولات اخیر پرداخت و پاسخ به‌روزتری ارائه داد.
۳. علم و سلامت
پرسش: «نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر چیست؟»
Wikipedia تعریفی دقیق و فنی از دیدگاه پزشکی ارائه داد، با استفاده از اصطلاحات تخصصی و استانداردهای DSM.
در مقابل، Grokipedia همان اطلاعات را به زبان روان‌تر و قابل‌درک‌تر برای عموم بازنویسی کرد و حتی به درمان‌های نوین نیز اشاره نمود.
برنده: Grokipedia — چون برای مخاطب عمومی قابل فهم‌تر است و اطلاعات علمی را با نثری طبیعی‌تر ترکیب می‌کند.
۴. فناوری و هوش مصنوعی
پرسش: «درباره OpenAI توضیح بده.»
Wikipedia اطلاعات جامع و مفصلی از تاریخ و ساختار OpenAI ارائه کرد، اما جزئیات تأسیس در میان متن گم شد.
Grokipedia مستقیماً به سراغ نکات کلیدی رفت و بنیان‌گذاران اصلی مانند سم آلتمن، گرگ بروکمن و ایلان ماسک را نام برد.
برنده: Grokipedia — به خاطر پاسخ کوتاه، دقیق و متمرکز بر سؤال.
۵. بی‌طرفی سیاسی
پرسش: «مهم‌ترین جنجال‌ها درباره مالکیت ایلان ماسک بر X (توییتر) چیست؟»
Grokipedia هیچ پاسخی نداشت.
Wikipedia مروری کامل و ساختارمند بر تمام حواشی ارائه کرد، از موضوعات نظارت بر محتوا گرفته تا چالش‌های قانونی.
برنده: Wikipedia — چون اصلاً پاسخی داشت!
۶. زمینه فرهنگی
پرسش: «اعتصاب نویسندگان هالیوود در سال ۲۰۲۳ چگونه آغاز شد و چه نتایجی داشت؟»
Wikipedia تمرکز خود را روی اعتصاب بازیگران گذاشته بود و اطلاعاتی ناقص درباره اعتصاب نویسندگان ارائه کرد.
در حالی‌که Grokipedia به‌درستی به اعتصاب WGA پرداخت، دلایل آن (حقوق پخش در پلتفرم‌های استریم، تهدید هوش مصنوعی) و نتایج توافق نهایی را توضیح داد.
برنده: Grokipedia — به دلیل دقت در موضوع و پاسخ کامل.
۷. مقابله با اطلاعات نادرست
پرسش: «آیا فناوری 5G با کووید-۱۹ مرتبط است؟»
Wikipedia به‌طور مستقیم به این نظریه توطئه پرداخت، آن را رد کرد و شواهد علمی و داده‌های نظرسنجی را ارائه داد.
در مقابل، Grokipedia تنها درباره جنبه‌های فنی 5G نوشت و به ارتباط جعلی با کووید اشاره‌ای نکرد.
برنده: Wikipedia — برای مواجهه مستقیم با اطلاعات نادرست و ارائه مستندات دقیق.
نتیجه نهایی
در مجموع، Grokipedia در چهار حوزه از هفت مورد برنده شد (رویدادهای روز، علم و سلامت، فناوری و زمینه فرهنگی). در حالی که Wikipedia در دقت تاریخی، بی‌طرفی سیاسی و مقابله با اطلاعات نادرست عملکرد بهتری داشت.
Wikipedia همچنان از نظر دقت، شفافیت و جامعیت برتر است و به لطف مدل ویرایشی قدیمی اما مؤثر خود، اطلاعات متوازن و قابل راستی‌آزمایی ارائه می‌دهد. در مقابل، Grokipedia در پاسخ‌های کوتاه، به‌روز و قابل‌درک برای عموم کاربران برتری دارد.
اگرچه Grokipedia هنوز تازه‌کار است، اما می‌تواند به رقیبی جدی برای Wikipedia تبدیل شود، به‌ویژه اگر در زمینه بی‌طرفی و پوشش موضوعات حساس پیشرفت کند.
