بسیاری از والدین نگران تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی فرزندان و نوجوانان خود هستند. آن‌ها نگران‌اند که این ارتباطات دیجیتالی جایگزین مهارت‌ها و ارتباطات اجتماعی واقعی در دنیای حقیقی شود یا به آن‌ها آسیب برساند.
بااین‌حال، یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که این ترس‌ها ممکن است بی‌اساس باشد. در واقع، کودکانی که در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند، در فعالیت‌های اجتماعی آفلاین نیز مشارکت فعال دارند.
فعالیت بیشتر آفلاین در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی
تحقیقات اخیر به رهبری سیلیه استین‌بک، استاد دانشکده روان‌شناسی در NTNU، مفاهیم رایج در مورداستفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین جوانان را به چالش می‌کشد.
«برعکس، ما متوجه شدیم افرادی که زیاد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، زمان بیشتری را با دوستان خود به‌صورت آفلاین می‌گذرانند.»
این مشاهده ناشی از یک تحلیل جامع است که به‌عنوان بخشی از مطالعه اولیه امن تروندهایم انجام شده است. این مطالعه حدود ۸۰۰ فرد جوان را در سنین کلیدی رشد در ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۶ و ۱۸ سالگی ردیابی کرده است.
اهمیت مطالعه
نویسندگان این مطالعه نوشتند: «در طول دوران کودکی و نوجوانی، مهارت‌های اجتماعی در تعامل با محیط اجتماعی، از جمله والدین، خانواده و دوستان، توسعه می‌یابد. درحالی‌که تا همین اواخر چنین تعاملاتی تنها به‌صورت حضوری انجام می‌شد، اما اکنون نوجوانان به طور متوسط روزانه تقریباً ۴ ساعت را در شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام و اسنپ‌چت می‌گذرانند.»
«بااین‌حال، این سؤال باقی می‌ماند که استفاده از شبکه‌های اجتماعی چگونه بر توسعه مهارت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد که دانستن آن باتوجه‌به نتایج مفید چنین مهارت‌هایی و معایب نداشتن آن‌ها از نظر سلامت روان، پیشرفت تحصیلی، مقابله و عزت‌نفس مهم است.»
«ازیک‌طرف، استدلال شده است که تعاملات رسانه‌های اجتماعی فرصت‌های کمتری را برای تمرین مهارت‌های اجتماعی فراهم می‌کند و بنابراین تأثیر منفی بر توسعه چنین مهارت‌هایی دارد. از طرف دیگر، این فرضیه مطرح شده است که رسانه‌های اجتماعی ممکن است عرصه اضافی برای تعامل اجتماعی ایجاد کنند و از طریق فرصت‌های بیشتر برای تعامل، مهارت‌های اجتماعی را ارتقا دهند.»
«این مطالعه اولین مطالعه‌ای است که اعتبار این فرضیه‌های متضاد را بررسی می‌کند. علاوه بر این، بررسی می‌کند که آیا افزایش…»
شبکه‌های اجتماعی مانع ارتباطات اجتماعی نمی‌شوند؛ بلکه آن را تقویت می‌کنند
تیم تحقیقاتی به یک سؤال اساسی پرداختند: آیا زمان بیشتر در شبکه‌های اجتماعی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان و تعاملات آن‌ها با همسالان در دنیای واقعی تأثیر می‌گذارد؟
نتایج قطعی بود. پروفسور استین‌بک گفت: «شبکه‌های اجتماعی عرصه جدیدی برای تعامل اجتماعی هستند. ما هیچ مدرکی برای حمایت از این باور که شبکه‌های اجتماعی مانع توسعه مهارت‌های اجتماعی می‌شود، پیدا نکردیم.»
این مطالعه همچنین نشان داد که کودکانی که اغلب به‌صورت آنلاین فعال هستند، اغلب چند شب در هفته را با دوستان خود به‌صورت حضوری معاشرت می‌کنند.
جنبه‌های پیچیده استفاده از شبکه‌های اجتماعی
درحالی‌که این مطالعه اطمینان‌بخش است، همچنین جنبه‌های پیچیده‌تر استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برجسته می‌کند. این تحقیق نشان داد که کودکانی که اضطراب اجتماعی دارند، ممکن است به طور ویژه در معرض عوارض ناشی از استفاده زیاد قرار گیرند.
پروفسور استین‌بک گفت: «این همبستگی ضعیف بود، بنابراین تا زمانی که تحقیقات بیشتری انجام نشود، تمایلی به نتیجه‌گیری قوی نداریم.»
این تحقیق یادآوری مهمی از پیچیدگی چگونگی تعامل شبکه‌های اجتماعی با سلامت روان است.
جالب اینجاست که این مطالعه همچنین به مزایای بالقوه شبکه‌های اجتماعی مانند افزایش صمیمیت در دوستی‌ها، شکل‌گیری دوستی‌های جدید و تقویت دوستی‌های موجود اشاره کرد.
این جنبه‌های مثبت می‌تواند توضیح دهد که چرا کودکان اجتماعی‌تر نیز به‌صورت آفلاین مشارکت بیشتری دارند.
ماهیت به سرعت در حال تحول فناوری
این مطالعه با لحنی محتاطانه خوش‌بینانه به پایان می‌رسد. پروفسور سیلیه استین‌بک گفت: «امیدواریم یافته‌ها بتواند تا حدودی نگرانی‌های والدین را کاهش دهد.»
بااین‌حال، او همچنین بر ماهیت به سرعت در حال تحول فناوری و چالش‌های آن برای تحقیق تأکید می‌کند. این امر بر نیاز به مطالعات مداوم برای همگام‌شدن با پیشرفت‌های فناوری و پیامدهای آن برای کاربران جوان تأکید می‌کند.
بینش‌های این مطالعه نه‌تنها برای درک پویایی‌های اجتماعی جوانان امروز، بلکه برای هدایت تحقیقات و سیاست‌های آینده نیز ضروری است.
محققان نوشتند: «شبکه‌های اجتماعی یک چشم‌انداز اجتماعی جدید برای نوجوانان ایجاد کرده است. برای اینکه بدانیم این چشم‌انداز چگونه مهارت‌های اجتماعی نوجوانان و زمانی را که با دوستان خود می‌گذرانند شکل می‌دهد، به دانش در مورد چگونگی تأثیر این نتایج بر سلامت روان و عملکرد روانی اجتماعی نیاز است.»
همان‌طور که در این چشم‌انداز دیجیتالی در حال تغییر حرکت می‌کنیم، ضروری است که در مورد تأثیرات واقعی رفتارهای آنلاین خود بر روابط آفلاین آگاه باشیم. درحالی‌که عصر دیجیتال چالش‌های جدیدی را به وجود می‌آورد، فرصت‌های جدیدی را نیز برای ارتباط و رشد اجتماعی ارائه می‌کند.
این مطالعه در مجله Computers in Human Behavior منتشر شده است.
