در دنیای امروز، میکروپلاستیک‌ها – ذرات پلاستیکی ریزی که کمتر از ۵ میلی‌متر هستند – به طور فزاینده‌ای در حال گسترش هستند.
واقعیت نگران‌کننده این است که میکروپلاستیک‌ها به تمام نقاط محیط زیست ما نفوذ کرده‌اند، از عمیق‌ترین گودال‌های اقیانوسی گرفته تا قله‌های بلندترین کوه‌ها.
این ذرات آن‌قدر کوچک هستند که بدون میکروسکوپ قابل مشاهده نیستند. با این حال، تأثیرات آن‌ها بر محیط زیست و سلامت انسان به هیچ وجه نامرئی نیست.
تحقیقات جدید نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها با آسیب‌های سلولی، التهاب و خطرات بالقوه سلامتی در درازمدت مرتبط هستند.
میکروپلاستیک‌ها و زایمان زودرس
در گردهمایی سالانه انجمن پزشکی مادر و جنین (SMFM) که با عنوان “نشست بارداری” برگزار می‌شود، تحقیقات جدیدی در مورد میکروپلاستیک‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
یافته‌ها نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها در جفت نوزادان نارس به میزان بیشتری نسبت به نوزادان متولدشده در موعد طبیعی وجود دارند.
این مطالعه حاصل یک همکاری بین محققان دانشگاه نیومکزیکو بود. محققان از طیف‌سنجی جرمی بسیار پیشرفته برای تجزیه‌وتحلیل ۱۷۵ جفت استفاده کردند.
این مطالعه بر روی ۱۰۰ جفت کامل در زمان زایمان طبیعی متمرکز بود، در حالی که سایر موارد مربوط به زایمان‌های زودرس (قبل از هفته ۳۷ بارداری) بودند.
پلاستیک‌ها چگونه به رحم می‌رسند؟
وجود میکروپلاستیک‌ها در جفت، پرسش‌های مهمی را مطرح می‌کند: این ذرات چگونه وارد بدن انسان می‌شوند و مهم‌تر از آن، چگونه به جنین در حال رشد می‌رسند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها از طریق غذاهای آلوده، آب آشامیدنی و حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، وارد جریان خون مادر می‌شوند. این ذرات می‌توانند به جریان خون نفوذ کرده و در اندام‌های مختلف از جمله جفت تجمع یابند.
مطالعات پیشین نشان داده‌اند که افراد روزانه مقادیر قابل‌توجهی میکروپلاستیک مصرف می‌کنند.
قرار گرفتن در معرض این ذرات همچنین می‌تواند از طریق استنشاق میکروپلاستیک‌های معلق در گردوغبار خانگی رخ دهد که منبع آن‌ها پارچه‌های مصنوعی و آلاینده‌های صنعتی هستند.
با توجه به اندازه کوچک و ترکیب شیمیایی آن‌ها، میکروپلاستیک‌ها ممکن است فرآیندهای بیولوژیکی را مختل کنند، زیرا می‌توانند حاوی افزودنی‌های مضر باشند یا به عنوان ناقل سایر مواد سمی عمل کنند. این موضوع نگرانی‌هایی را در مورد تأثیرات طولانی‌مدت آن‌ها بر رشد جنین و پیامدهای بارداری ایجاد کرده است.
شناسایی مسیرهای ورود میکروپلاستیک‌ها
درک مسیرهای ورود میکروپلاستیک‌ها به بدن انسان برای توسعه راهبردهایی جهت کاهش مواجهه و کاهش خطرات برای مادران و نوزادان بسیار مهم است.
دکتر کیرستی آگارد، نویسنده ارشد این مطالعه، متخصص پزشکی مادر و جنین و استاد پژوهشی در بیمارستان کودکان بوستون و مؤسسه HCA است که به عنوان مدیر پزشکی بخش خلیج فارس در HCA Healthcare نیز فعالیت دارد.
او در این‌باره می‌گوید:
“فناوری‌های پیشرفته اکنون این امکان را فراهم کرده‌اند که میکروپلاستیک‌ها را با دقتی که قبلاً در دسترس نبود، اندازه‌گیری کنیم.”
میکروپلاستیک‌ها در جفت نوزادان نارس
هنگامی که محققان جفت‌های جمع‌آوری‌شده را تجزیه‌وتحلیل کردند، دریافتند که میزان میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها در جفت‌های نوزادان نارس به طور قابل‌توجهی بالاتر از جفت‌های نوزادان متولدشده در موعد طبیعی است. علاوه بر این، این سطوح حتی از مقادیر ثبت‌شده قبلی در خون انسان نیز فراتر رفته بود.
محققان بر این باورند که این ذرات پلاستیکی در طول بارداری در جفت تجمع می‌یابند و در موارد زایمان زودرس، میزان این تجمع بیشتر و سریع‌تر رخ می‌دهد.
دکتر انریکو آر. باروزو، نویسنده اصلی این مطالعه و متخصص زنان و زایمان در کالج پزشکی بیلور و بیمارستان کودکان تگزاس در هیوستون، می‌گوید:
“یافته‌های ما مبنی بر غلظت بالاتر میکروپلاستیک‌ها در جفت نوزادان نارس، تعجب‌آور بود، زیرا برخلاف انتظار ما بود. اگر این ذرات صرفاً بر اساس طول دوره بارداری تجمع پیدا می‌کردند، انتظار می‌رفت که در زایمان‌های طبیعی مقدار بیشتری وجود داشته باشد.”
زایمان زودرس و تجمع میکروپلاستیک‌ها
دکتر آگارد اشاره کرد که در زایمان‌های زودرس، میزان تجمع میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها در جفت نه‌تنها بیشتر از جفت‌های زایمان‌های طبیعی بود، بلکه این تجمع در مراحل اولیه بارداری نیز رخ داده بود.
او در ادامه افزود:
“با ترکیب این یافته‌ها با تحقیقات اخیر، این مطالعه شواهد فزاینده‌ای را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهند مواجهه با پلاستیک‌ها می‌تواند خطرات جدی برای سلامت انسان ایجاد کند، از بیماری‌های قلبی گرفته تا احتمال سکته مغزی.”
چکیده این مطالعه به‌تازگی در شماره ژانویه ۲۰۲۵ مجله Pregnancy، که یک مجله علمی جدید با دسترسی آزاد و اولین مجله رسمی انجمن پزشکی مادر و جنین است، منتشر شد.
این یافته‌ها یک پرسش فوری را مطرح می‌کنند: چگونه می‌توان خطرات ناشی از میکروپلاستیک‌ها بر سلامت انسان، به‌ویژه در اوایل زندگی، را کاهش داد؟
مطالعه کامل در مجله Pregnancy منتشر شده است.
