تحقیقات تازه نشان می‌دهد که ممکن است میکروپلاستیک‌ها باعث پیری زودرس شوند. دانشمندان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا این ذرات ریز تأثیری ماندگار بر سلامت سلولی دارند یا خیر، به‌ویژه در افراد مسن.
مطالعه‌ای اخیر حاکی از آن است که تماس مداوم با این ذرات ممکن است با برخی تغییرات بدنی مرتبط با بیماری‌های وابسته به سن ارتباط داشته باشد. برخی از متخصصان معتقدند این تعامل نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
همکاری بین‌المللی در تحقیقات
این پروژه با همکاری تان ما (Tan Ma) از مؤسسه تحقیقات زیست‌محیطی پکن انجام شده است. وی در مورد چگونگی تأثیر این مواد بر سیستم‌های سلولی مهم تحقیق کرده است.
ردپای تماس با میکروپلاستیک‌ها
منابع مواجهه با ذرات پلاستیکی
افراد می‌توانند از طریق مواردی مانند پارچه‌های مصنوعی یا بسته‌بندی‌های یک‌بارمصرف با میکروپلاستیک‌ها تماس داشته باشند. نانوپلاستیک‌ها حتی کوچک‌ترند و می‌توانند در محیط‌های روزمره پنهان باقی بمانند.
پژوهشگران آن‌ها را در منابع آبی و حتی گردوغبار خانگی شناسایی کرده‌اند. نگرانی اینجاست که انسان‌ها ممکن است طی چند دهه این ذرات را در بدن خود انباشته کنند، بدون اینکه اثرات آن‌ها را دقیق بدانند.
نشانه‌هایی از پیری زودرس
التهاب مزمن و فرایندهای مضر سلولی
چندین مقاله علمی پیشنهاد می‌کنند که تماس مداوم با میکروپلاستیک‌ها می‌تواند فرآیندهای زیان‌بار سلولی را تحریک کند، از جمله التهاب مداوم.
التهاب مزمن اغلب در سنین بالا پدیدار می‌شود که ممکن است روند طبیعی پیری را تسریع کند. این ارتباط نوظهور باعث شده بسیاری از دانشمندان این پرسش را مطرح کنند که آیا این پلاستیک‌ها فشار بیشتری بر سلول‌ها وارد می‌کنند یا خیر.
نقش حیاتی میتوکندری
میتوکندری‌ها با تولید انرژی برای سلول‌ها به عملکرد روزانه بدن کمک می‌کنند. همچنین در فرآیند تجزیه محصولات جانبی سلولی نقش دارند که در صورت عدم کنترل می‌توانند به بافت‌ها آسیب برسانند.
کارشناسان، سلامت میتوکندری‌ها را به‌عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی پیری سالم در نظر می‌گیرند. اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند به بروز بیماری‌ها در دوران پیری مرتبط باشد.
میکروپلاستیک‌ها و تأثیر آن‌ها بر پیری زودرس
نفوذ پلاستیک به درون سلول‌ها
دانشمندان دریافته‌اند که ذرات ریز پلاستیکی می‌توانند از مسیرهای مختلف وارد سلول شوند. پس از ورود، ممکن است نحوه مدیریت پسماند سلولی یا مقابله با استرس را تغییر دهند.
این اختلال می‌تواند برخی از سازوکارهای محافظتی سلول را تضعیف کند. اگر کارایی میتوکندری کاهش یابد، بدن ممکن است با مشکلات بیشتری در پیری مواجه شود.
«می‌دانیم که این ذرات در بدن جابه‌جا می‌شوند، اما هنوز نمی‌دانیم که آیا می‌توانند از سد خونی-مغزی عبور کنند یا خیر.»
— دکتر شری میسون (Sherri Mason)، پژوهشگر برجسته در زمینه آلودگی ناشی از میکروپلاستیک‌ها
تحقیق درباره مسیرهای تجمع در بدن
پرسش درباره نحوه تجمع این ذرات در بدن محرک پژوهش‌های جدید شده است. آزمایش‌های آزمایشگاهی به دنبال درک چگونگی حرکت این ذرات در اندام‌های مختلف در طول عمر هستند.
برخی متخصصان معتقدند این داده‌ها به نهادهای قانون‌گذار کمک خواهد کرد تا استانداردهای ایمن‌تری برای تولید پلاستیک تدوین کنند. برخی دیگر نیز بر اقدامات فردی مانند استفاده از آب تصفیه‌شده تأکید دارند تا میزان مواجهه روزانه را کاهش دهند.
استرس اکسیداتیو ناشی از ذرات خارجی
اختلالات متابولیک و بیماری‌های مزمن
در سال‌های پیشرفته زندگی، ممکن است برخی اختلالات با افت دفاع سلولی شدت یابند. دانشمندان این ذرات کوچک پلاستیکی را با تغییراتی مرتبط دانسته‌اند که اغلب در بیماری‌های قلبی یا عصبی دیده می‌شود.
زمانی که ذرات خارجی چرخه‌های متابولیک طبیعی را مختل می‌کنند، استرس اکسیداتیو بیشتری ممکن است ایجاد شود. این وضعیت می‌تواند فرآیند پیری را پیچیده‌تر کند.
بازنگری در سیاست‌های زیست‌محیطی
سازمان‌های زیست‌محیطی ممکن است با توجه به این یافته‌ها، دستورالعمل‌های مربوط به پلاستیک را بازنگری کنند. تقاضا برای بهبود مدیریت پسماند نیز نشان‌دهنده گرایش گسترده‌تر به کاهش آلودگی از مبدأ است.
برخی پژوهشگران پیشنهاد می‌دهند که قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای محصولات یک‌بارمصرف وضع شود. آن‌ها همچنین بر لزوم پایش دقیق‌تر روش‌های تولید تأکید دارند تا تولید پسماندهای پلاستیکی کاهش یابد.
راهکارهایی برای پیشگیری از پیری زودرس ناشی از میکروپلاستیک
تغییرات در سبک زندگی و فناوری
برخی افراد به استفاده از وسایل قابل استفاده مجدد روی می‌آورند تا میزان مواجهه با میکروپلاستیک‌ها را کاهش دهند. برخی دیگر فناوری‌هایی را بررسی می‌کنند که زباله‌های پلاستیکی را پیش از ورود به محیط‌زیست به دام می‌اندازند یا تجزیه می‌کنند.
کارشناسان یادآور می‌شوند که این اقدامات می‌توانند تا زمان ایجاد سیاست‌های مؤثرتر مفید باشند. آگاهی عمومی نیز همچنان عامل کلیدی در ایجاد تغییرات معنادار محسوب می‌شود.
بررسی تأثیر میکروپلاستیک‌ها بر فرآیند پیری
شکاف‌های علمی و پژوهش‌های در حال انجام
این حوزه هنوز در حال رشد است، بنابراین دانشمندان تصویر کاملی از نحوه تأثیر میکروپلاستیک‌ها بر پیری زودرس ندارند. آزمایش‌های در حال انجام می‌تواند نشان دهد که آیا رابطه‌ای علت و معلولی بین آن‌ها وجود دارد یا خیر.
مطالعات دقیق، میزان تأثیر دُزهای مختلف این ذرات بر سلول‌ها را در طول زمان بررسی خواهد کرد. همچنین ممکن است گروه‌هایی از جمعیت شناسایی شوند که در معرض خطر بیشتری برای انباشت این پلاستیک‌ها قرار دارند.
ضرورت تحقیق بیشتر
همکاری جهانی برای سلامت عمومی
آزمایشگاه‌های بسیاری در حال همکاری برای ردیابی مسیرهای این مواد هستند. این موج از همکاری‌ها می‌تواند درک گسترده‌تری از ارتباط پلاستیک‌ها با طول عمر انسان ارائه دهد.
با افزایش جمعیت سالمندان در سراسر جهان، درک عواملی که ممکن است بر مراحل پایانی زندگی اثر بگذارد بسیار حیاتی است. پژوهشگران معتقدند این ذرات کوچک پلاستیکی باید با دقت بیشتری از منظر سلامت عمومی بررسی شوند.
پژوهش‌های آتی ممکن است خطرات پنهان یا حتی مزایای غیرمنتظره ناشی از استفاده گسترده از پلاستیک را آشکار کنند. آینده تحقیقات درباره پیری ممکن است به نحوه برخورد ما با این یافته‌ها وابسته باشد.
این مطالعه در مجله علمی Food and Chemical Toxicology منتشر شده است.
